bloeiende lamsoor op de Noord kwelder van Rottumerplaat

De voorlaatste wacht op Rottumerplaat is waargenomen door Sjoerd Bakker en zijn vrouw Truus. Sjoerd, gepensioneerd boswachter en oud-vogelwachter, is als vogelteller vaker op de Rottums maar voor Truus, toch échte 'eilandse', is het de eerste keer. Ook zij waren weer onder de indruk van de dynamiek van een Waddeneiland en de felle strijd om het bestaan. Lees hieronder hun verslag:

“Vanaf 30 juni mochten  Truus en ik twee en een halve week op Rottumerplaat vertoeven. We losten vogelwachters Sjoerd Dirksen en René Vos af. Een belevenis en voorrecht om hier zo lang te kunnen zijn. Truus kwam voor het eerst op Rottum en voor mij was het de eerste keer in het broedseizoen, bijzonder voor allebei.

Het voelde aan alsof de cirkel rond was. Vijfenveertig jaar geleden was ik als vogelwachter op ’t Oerd op Ameland begonnen waar Truus en ik elkaar troffen en nu waren we hier samen.

Late broedvogels op Rottumerplaat

Het broedseizoen is al behoorlijk ver gevorderd maar in zo’n dynamische omgeving zijn er duidelijke verschillen met de vaste wal. Zelfs in de eerste week van juli zijn er vogels die met een nieuw broedsel beginnen,  zoals scholekster, noordse stern, visdief en dwergstern. De drang om zich voort te planten is groot en deze vogels proberen dit broedseizoen toch nog voor nageslacht te gaan zorgen. De erg late broedsels van soorten die slechts eenmaal per jaar en normaal veel vroeger  broeden zijn vaak niet erg succesvol, de tijd zal het leren.

Rond de verblijfsgebouwen waren pas uitgevlogen jongen van boerenzwaluw, witte kwikstaart en kneu met de ouderparen dagelijks actief aanwezig. Een prachtig schouwspel, vooral de jonge boerenzwaluwen die naast elkaar zittend op een tak of waslijn door de ouders werden gevoerd. Ook lieten zich af en toe net uitgevlogen zwarte roodstaarten zien, maar die zijn erg schuw. De oeverzwaluwen, een nieuwe broedvogelsoort voor Rottum, blijken minstens 14 bewoonde nesten te hebben. Op twee plekken in de stuifdijk; één bovenin en de ander onderaan in een stuk steile wand. Aan insecten hebben ze hier in elk geval geen gebrek, ze foerageren volop langs de rand van duin en kwelder.

Wijdse Wadden

Ons verblijf hier bevindt zich op een schitterende locatie, op de oostpunt van het eiland. Zowel de Noordzee als het Wad vlakbij, met strand en kwelder met geulen en prielen. Vanaf de uitkijktoren heb je daar een prachtig uitzicht op. En door de afwisseling van het getij en het dagelijks opschuiven daarvan met een drie kwartier en de wisselende weersomstandigheden is er geen dag gelijk. Het zijn vooral de vogels die voor ons zichtbaar en ’s nachts alleen hoorbaar reageren op het eb- en vloed-ritme en minder zichtbaar het leven in het water en in de wad-bodem, erg fascinerend. En dan is er vrij dichtbij aan de rand van een hoge zandplaat een grote groep van een 250 zeehonden te zien. In dit Wadden – en Noordzeemilieu is zo’n eiland voortdurend aan veranderingen onderhevig.

Aan de westzijde is er sterke afslag, met elke vloed staat en slaat het water tegen de hoge duinen iets ten zuidwesten van de stuifdijk. Zowel de kwelders aan de noordzijde als aan de zuidzijde van de stuifdijk  breiden zich in oostelijke richting uit. En aan de westkant is bij beide kwelders de beschermende duinenrij deels verdwenen zodat de zee hier bij erg hoge waterstanden vrij spel heeft en de kwelders dan overspoeld. En nadien raakt de kwelder-vegetatie hier onder gestoven door de overheersende westenwinden. Het is erg boeiend om zulke natuurlijke processen in de tijd te volgen en heel  bijzonder dat zoiets kan in dit ‘over-gecultiveerde’ land.

Paars

Ook de flora is bijzonder in het kustmilieu. De hoogste, forse, vloedrand langs de kwelderzijde van de stuifdijk is vrijwel over de hele lengte begroeid met de wit bloeiende reukeloze kamille. En het prachtige paarse lamsoor bloeit nu uitbundig op de kwelder. Het is nu ook de tijd van de vlinders, er komen hier toch nog heel wat soorten dag- en nachtvlinders voor. Naast de meer algemene soorten komt hier ook de heivlinder voor die profiteert van de lamsoor als nectarplant. Met name ook om deze soort te kunnen monitoren is er al jaren geleden een vlinderroute uitgezet. We telden er nu totaal een 20-tal ex., vanaf begin juli vliegt de heivlinder en de top wordt  over enkele weken bereikt.

Plastiek soep

Langs de vloedlijn op het Noordzeestrand vonden we ruim 60 genummerde en van tekst voorziene plankjes (drifters) van 10x12x2 cm en 10x12x4 cm. van de  Universiteit van Oldenburg. Oktober vorig jaar is er gestart met dit onderzoek om beter in kaart te kunnen brengen hoe plastiek afval zich in en over zee verspreidt. Inmiddels zijn er al bijna 18.000 drifters in zee gegooid.

Onze 60 plankjes bleken met 100-den anderen op 3 juli bij Borkum te water zijn gelaten. Wij vonden verreweg de meesten drie dagen later en hebben ze gemeld en op verzoek weer opnieuw in zee gegooid om de verdere verspreiding na te kunnen gaan.

Postduiven

Zaterdag8 juli kwamen we tijdens een inventarisatieronde bij de broedplaats van de slechtvalken langs, op lage duintjes aan de zuidwestzijde van het eiland. Eén van de oudervogels alarmeerde kort hoog in de lucht, ook al waren de jongen al lang uitgevlogen. Bij de nestplek lagen o.a. 4 postduiven-pootjes met ringen er aan, waarvan twee met een telef.nr. er op. ’s Avonds hebben we daarheen gebeld en beide duiven bleken van Ameland afkomstig te zijn  en één van de duivenhouders was ’s middags nog bij onze zwager in Hollum geweest die ook met duiven vliegt. Broedende slechtvalken  blijken dus meerdere verbanden tussen de Waddeneilanden mogelijk te maken.

Konijnen en roofvogels

Het miegelt deze zomer van de konijnen. We zien vooral heel veel zwarte exemplaren. In het verleden zijn er meerdere keren tamme konijnen los gelaten en de gevolgen laten zich raden. Vanaf de uitzichttoren telden we op een avond 54 grazende konijnen op de kwelder. Helaas slaat de myxomatose, een erg besmettelijke ziekte onder de konijnen, wel erg hard toe. Velen gaan het niet redden; ook dat is een, zij het voor ons mensen minder fraai, onderdeel van de natuur. Roofvogels zoals buizerd en bruine kiekendief hebben een erg goed broedseizoen dankzij het grote aanbod van konijnen. Af en toe jaag je recent uitgevlogen jonge bruine kiekendieven op van een vers geslagen konijn. Deze gemakkelijk te vangen relatief grote prooien zijn ook de reden dat we de bruine kiekendieven maar weinig, op hun kenmerkende wijze, laag boven het eiland zien jagen.

Overige waarnemingen

Begin juli hoorden we aan het begin van de nacht plotseling een roepende waterral enkele meters naast onze verblijfplaats. Hij liet de baltsroep nog op meerdere dagen en horen en we zagen tweemaal een waterral bij het kleine drinkvijvertje. In het laatste weekend lukte het ons om met een tuimelkooitje een broedende scholekster op één van de strekdammen hier vlakbij te vangen, te ringen en van kleurringen te voorzien.

Deze kleurringen vergroten de kans op het waarnemen erg en kunnen veel informatie opleveren over de verblijfplaats, trekgedrag enz. van zo’n vogel in de rest van zijn leven.  De terugtrek van in het verre noorden broedende steltlopers zoals rosse grutto, bonte strandloper, kanoetstrandloper en zilverplevier bleek hier nog helemaal niet op gang gekomen te zijn. Wel telden we bij hoog water 2.200 wulpen en bijna 1500 scholeksters.

Sjoerd en Truus Bakker”