Derde blog van de vogelwachters van Rottumerplaat:

“Naast de sterk toegenomen aantallen nauwe korfslakjes, die zo klein zijn dat ze ons als vogelaars nog niet waren opgevallen, gebeurt hier van alles. Op dinsdag 5 april een dag met zachte miezerregen, zoals te verwachten was na de bloedrode zonsondergang van maandagavond: ‘Avondrood, water in de sloot’. Op diezelfde dag kwamen de 1e narcissen op Rottumerplaat eindelijk uit de knop. In de bosjes rondom het huis krioelde het al enkele dagen van de kleine zangvogels: overal waar je keek zag je wat rondfladderen en naar trage voorjaarsinsecten pikken: vuurgoudhaantjes, goudhaantjes, roodborsten, tjiftjaffen, winterkoninkjes en ook een enkele zwartkop. Die zag ik de zwarte ligusterbessen van vorig jaar opeten.

Eerst zagen we vooral vuurgoudhaantjes, maar nu ook steeds meer gewone goudhaantjes (zonder witte oogstreep). Een blik op de website trektellen.nl laat zien dat er ook op diverse ringstations langs de Nederlandse kust veel goudhaantjes zijn gevangen: in de Kennemerduinen werden tussen 1 en 5 april 79 goudhaantjes en 4 vuurgoudhaantjes geringd. Bij Castricum in dezelfde periode 48 goudhaantjes en 6 vuurgoudhaantjes, bij het Zwanenwater 15 goudhaantjes en 5 vuurgoudhaantjes, en hier vlakbij, Eemshaven, op één dag 27 goudhaantjes en maar liefst 13 vuurgoudhaantjes.

Hoeveel van deze prachtig gekleurde, bedrijvige kleine vogeltjes op Rottumerplaat doortrekken, weten we niet, maar alleen al rondom het huis zitten er tientallen. Deze bosjes staan op de uiterste oostpunt van het eiland, en vanaf hier moeten ze weer het kale strand en de zee over. Zo klein als ze zijn. Op deze oostpunt stuwen de aantallen natuurlijk op, wat ons de kans geeft ze goed te zien en te fotograferen.

De beide waterrallen vertonen zich elke dag bij en in de vijver. Eergisteren zag ik een merel die vlak bij de vijver stond ineens verschrikt opvliegen: hij werd van achteren onverhoeds door een waterral aangevallen.
De milde regen van 5 april, werd een dag eerder met donderslagen aangekondigd. Ik zat toen in de schuilhut op de stuifdijk. Bij de eerste onweersklap vlogen alle rot- en brandganzen uit de kwelder op van schrik. Daarop volgde een forse regenbui, en trok ik me weer terug in huis. Op woensdag 6 april stak er een stevige ZZW-wind op en blies “onze tuin” weer leeg. Nog slechts een enkel goudhaantje was er daarna in de struiken te bespeuren. De overgrote meerderheid is met deze gunstige staartwind vertrokken.

Rotganzen stellen opvetten zo lang mogelijk uit

Vanmorgen sloop ik opnieuw naar de schuilhut bij de eerste knik in de stuifdijk, omdat daar ruim 400 rotganzen graasden. Onderweg vloog een vrouwtje blauwe kiekendief op. Vanuit de schuilhut kan je de slenk prachtig overzien zonder de vogels te storen. Ik had net mijn telescoop geïnstalleerd toen ineens alle ganzen opvlogen. Een slechtvalk stoof voorbij. Rotganzen zijn begin april nog erg licht in gewicht, en dat is een voordeel als je snel wilt opvliegen voor belagers. Voor hun grote reis naar Noord-Siberië moeten de rotganzen echter veel vet opslaan, maar daar wachten ze zo lang mogelijk mee. Geen enkele trekvogel wil onnodig risico lopen. Vanaf half april zullen de rotganzen snel in gewicht gaan toenemen, zodat ze half mei aan hun grote reis kunnen beginnen.
Na een half uurtje zijn enkele tientallen rotganzen weer teruggekeerd, en begrazen de steeds groener wordende kwelder. Ze zijn allemaal volwassen en hebben effen grijze ruggen. Ik zie geen jongen van vorig jaar. In 2015 waren er nauwelijks lemmingen in Noord-Siberië, en dat is niet gunstig voor het broedsucces van de rotganzen. Het jaar daarvoor (2014) was wel een goed lemmingjaar, en toen kwamen de rotganzen dan ook met veel jongen terug. Boven de grazende groep rotganzen zie ik er drie druk zwenkend rondvliegen. Dan zie je pas wat een goede vliegers rotganzen zijn. Dergelijke trio-vluchten houden ze minutenlang vol. Steeds zijn dat twee mannetjes en een vrouwtje. Als ze neerstrijken, zie je vaak het ene mannetje de ander nog wegjagen. Het vrouwtje kan zo de beste van de twee uitkiezen tot partner. Omdat er in 2014 veel rotganzen geboren zijn, zijn er nu veel tweejarigen op zoek naar een levenspartner.

Strandleeuweriken
Een groepje laatste strandleeuweriken met hun geel-zwart getekende gezichtjes scharrelde tussen de uitgebloeide staken zeekraal van vorig jaar. Ze weten er nog heel wat zaad uit te peuteren. Ook zij gaan binnenkort op reis naar Noord-Siberië.

Maar voor veel soorten begint nu en hier het broedseizoen. Vanuit de schuilhut tel ik de eidereenden die in de slenk zwemmen en op de rand van de slenk rusten. Na een winter op zee moeten ze weer aan het land wennen, en een veilig plekje vinden voor hun nesten. Ik tel 166 mannetjes en 114 vrouwtjes. Een mannenoverschot dus, hoewel ik door de goede schutkleur van hen vast wel enkele vrouwtjes over het hoofd zal hebben gezien.

In de verte zie ik op de kwelder hoe de lepelaars al weer druk bezig zijn met nestbouw in hun kolonie. Ik tel er 57. Sommigen geven elkaar er af en toe flink van langs en stelen takken van elkaar om maar een mooi hoog nest te kunnen bouwen. Om hen heen paren de eerste zilvermeeuwen. Ook zij bereiden zich voor op een nieuw broedseizoen. Elke dag hopen we ook de eerste boerenzwaluwen te zien hier op het eiland. Aan de vaste wal zijn ze al op diverse plaatsen gemeld, maar hier waait nu een bijna herfstachtige krachtige ZW-wind, en is nog geen zwaluw te zien.”

Bart Ebbinge en Doortje Dallmeijer