In september 2006 heeft Stichting ANEMOON voor het eerst de mollusken* op Rottumerplaat geïnventariseerd. Een van de opvallendste waarnemingen destijds was de vondst van de Nauwe korfslak (Vertigo angustior). Dit kleine slakje staat op de Rode Lijst en is beschermd op grond van de Europese Habitatrichtlijn. Rottumerplaat is aangewezen als speciale beschermingszone voor dit landslakje.

Op Rottumerplaat hebben de krachten van wind, zee en golven vrij spel en grijpt de mens niet in. Puur natuur dus. Na de vorige inventarisatie kreeg het oostelijk Waddengebied meerdere stormen en hoogwater te verduren. De kwelder van Plaat loopt daarbij geheel onder water en dat gold ook voor de plek waar Nauwe korfslak leefde.

Eind 2015 bezochten drie vrijwilligers van Stichting ANEMOON Rottumerplaat opnieuw om te kijken hoe de Nauwe korfslak er voor stond. Had de soort zich weten te handhaven? En hoe zou de omvang van de populatie zich in de tussentijd ontwikkeld hebben? De inventarisatie vond plaats in het kader van het project Habslak van Stichting ANEMOON.

Dikke plus
De resultaten overtroffen alle verwachtingen! De Nauwe korfslak was nog steeds aanwezig op de plek waar hij in 2006 gevonden was. Maar niet alleen daar. De bijzondere landslakjes hadden zich in de tussenliggende jaren zeer fors uitgebreid. In 2006 bevolkten ze een klein gebiedje van slechts 15 m2. In 2015 zijn de slakjes gevonden over een zone van 1,5 km lengte en ca 5 tot 10 m breed. Mogelijk is het huidige verspreidingsgebied zelfs nog groter dan dit, want door tijdgebrek konden we niet het hele eiland onderzoeken. Duidelijk is in elk geval dat de Nauwe korfslak op Rottumerplaat goed gedijt en dat de minuscule landslakjes goed bestand zijn tegen kortdurende overstroming.

Dynamiek
Twee factoren dragen waarschijnlijk sterk aan dit succes bij. Ten eerste dat de natuur op de eilandkwelder van Rottumerplaat vrij spel heeft, met een grote natuurlijke dynamiek tot gevolg. En ten tweede dat de mens er niet ingrijpt. Ook op Schiermonnikoog leeft de Nauwe korfslak namelijk alleen op het meest dynamische, jongere deel van de Oosterkwelder dat niet begraasd wordt. Op de andere Waddeneilanden komt de Nauwe korfslak niet voor en in de Hollandse duinen is de Nauwe korfslak de afgelopen jaren sterk achteruit gegaan door natuurmaatregelen zoals plaggen en begrazen.

In 2006 werden 18 soorten land- en kwelderslakken levend op het kleine eiland aangetroffen. Tijdens de inventarisatie in 2015 werden er nog twee andere soorten ontdekt, zodat het totaal op Rottumerplaat nu op 20 komt. Naast de Nauwe korfslak leven daar nog vier andere bijzondere soorten van de Rode Lijst: Muizenoortje, Grays kustslak, Dikke korfslak en Dwerg-korfslak. Staatsbosbeheer is uiteraard zeer content met deze mooie resultaten en blijft de komende jaren monitoren.

Onderzoekers Sylvia van Leeuwen & Wim Kuijper

* Mollusken: ongewervelde dieren met zachte lichamen en gespierde voetjes, sommige beschermd door een schelp

Meer lezen:

• De resultaten van de inventarisaties van 2006 en 2015 zijn samengevat in twee artikelen in Spirula, het tijdschrift van de Nederlandse Malacologische Vereniging:
• Leeuwen, S. van & W. Kuijper (2007). De mollusken van Rottumerplaat 2006. Verslag van een inventarisatie in het kader van het Project Habslak en het Atlasproject Nederlandse Mollusken. In: Spirula 356: 56-65. Zie: http://natuurtijdschriften.nl/search?identifier=596042
• Kuijper, W. & S. van Leeuwen (2015). De Nauwe korfslak Vertigo angustior en andere landslakken op Rottumerplaat in 2015. In: Spirula 406: 39-42.