Gastblog: Bram Entrop van de Universiteit Twente

“Elk jaar schrijven circa dertig masterstudenten zich voor het vak Sustainable Building oftewel Duurzaam Bouwen in. Er wordt aandacht besteedt aan bouwfysica, duurzame technieken en maatregelen, en de rol van duurzaamheid in ontwerp- en bouwprocessen. Om te toetsen of alle leerdoelen worden behaald, wordt naast een tentamen ook de invulling van een groepsopdracht verlangd. Dit studiejaar lag er een unieke opgave van Staatsbosbeheer klaar als groepsopdracht: een duurzame accommodatie ontwerpen voor de vogelwachters, vogeltellers en de excursiegidsen op Rottumeroog.

De laatste bebouwing op Rottumeroog is in februari 2014 van het eiland afgehaald. Nadat de zee een groot deel van het eiland had veranderd, dreigde de toenmalige accommodatie in zee te vallen. In de zomer van 2015 heeft er een klein tentenkamp gestaan om onderdak te bieden aan de vogelwachters die, tijdens het broedseizoen, inventarisaties uitvoeren en toezicht te houden.

Duurzamere oplossing
Het bedrijf dat het tentenkamp wist te realiseren, Ideavelop, heeft onderzoeksplatform PRESBE van de vakgroep Construction Management & Engineering van de Universiteit Twente benaderd om tot een duurzamere oplossing te komen die de vogelwachters een betere woonomgeving moet bieden. In overleg met Staatsbosbeheer, Ideavelop, Rijkswaterstaat en de Waddenunit van het ministerie van Economische Zaken, zijn er voorwaarden voor het ontwerp opgesteld. Een belangrijk uitgangspunt is dat het eiland aan de wandel is. Sinds kustbescherming nu niet meer aan de orde is, kalft het eiland aan de noordwestkant vrij snel af, terwijl het zand vervolgens terechtkomt aan de oost- en zuidkant van het eiland. Rottumeroog is daarnaast niet zo hoog, waardoor bij hoogtij en hoge windsnelheden golven over vrijwel het hele eiland kunnen rollen. Dit betekent dat de accommodatie voor de vogelwachters bij voorkeur verplaatsbaar, hoog en droog moet zijn.

Van schets- naar eindontwerp
Om te komen tot een geschikt eindontwerp, moesten de studenten eerst drie verschillende schetsen maken. Deze schetsontwerpen moesten onderscheidend zijn qua vorm, materiaalgebruik en installaties. De schetsontwerpen werden tussentijds gepresenteerd en besproken, zodat in de tweede fase van de groepsopdracht één schets of een combinatie van schetsontwerpen tot één eindontwerp kon leiden. In deze tweede fase moesten bezwaren van de docenten, opdrachtgever en gebruiker inzake de schetsontwerpen uiteraard worden weggenomen. Daarnaast moest bewijs dat het echt een duurzame accommodatie betreft, worden verzameld. Kortom, de argumenten waarom het object duurzaam is, moesten duidelijk in het eindverslag worden opgenomen en worden onderbouwd.

Werkbezoek
Het bespreken van schetsontwerpen gebeurt meestal in een collegezaal. Voor deze studenten was er echter een andere locatie voor de terugkoppeling, namelijk aan boord van de MS Boschwad. Deze boot bracht ons naar Rottumeroog op 12 oktober. Op de heen- en terugreis gaven in totaal 11 groepen presentaties over hun schetsontwerpen. Ondanks de vrij gedetailleerde en lange lijst met randvoorwaarden, eisen en wensen was de diversiteit in vormen en invullingen qua materiaalgebruik en installaties erg groot, dit tot groot enthousiasme van de opdrachtgevers en docenten. Accommodaties in de vorm van iglo’s, Romneyloodsen, woonboten, uitkijktorens, paalwoningen en vrijstaande woningen kwamen onder andere voorbij.

Tot slot
Na het bezoek aan Rottumeroog hadden de studenten nog bijna drie weken de tijd om tot hun definitieve ontwerp te komen. Ideavelop, Staatsbosbeheer, Waddenunit en de docenten kijken uit naar die ontwerpen. We hopen dat de studenten leuke herinneringen aan de opdracht en de excursie hebben overgehouden.”

Naschrift van de boswachter: dit verhaal krijgt uiteraard over enige tijd een vervolg!