Het is vandaag maandag 27 juli. Een lagedrukgebied trekt over het midden van de Noordzee naar de Duitse Bocht. Bijbehorende troggen trekken noordoost over de Noordzee. Het weerbericht voor het district Rottum luidt zuidoost 4-5, eerst mogelijk 6, ruimend zuidwest, buiige regen, later mogelijk met onweer, zicht goed, in neerslag matig. Echt weer om binnen te zitten en weer een weblog te schrijven.

Het waait niet zo hard als afgelopen zaterdag. Toen trok een felle depressie niet ten noorden, maar juist ten zuiden van Rottumerplaat langs. Waarschuwing voor windkracht negen. Gelukkig viel het hier mee met niet meer dan windkracht 8. Het zwaarste windveld trok over IJmuiden naar het oosten. Voor de broedvogels was het gunstig dat deze storm zo laat kwam. De meeste jongen zijn nu vliegvlug.

Ook de jongen van Zilvermeeuwen en Kleine mantelmeeuwen die het gered hebben, kunnen nu vliegen.

Nog niet zo soepel en gemakkelijk als hun ouders, maar ze komen in de lucht. Vaak worden deze bruine jongen fel door andere meeuwen aangevallen, waardoor ze noodgedwongen snel leren manoeuvreren. Een harde leerschool die maakt dat ze snel net zulke vliegkunstenaars als hun ouders zullen worden.

 SIBES-programma

Op dinsdag 21 juli liepen er op het wad ten zuiden van Rottumerplaat (de Boschplaat geheten, net zoals “de hoek” op Terschelling) mensen met grote steekbuizen, in groepjes van twee. Ze waren afgezet door het onderzoekschip “Navicula” van het NIOZ.

Wij gingen even aan boord kijken. Bij een bakkie koffie aan boord van de Navicula vertelde kapitein Bram Feij ons over het SIBES-programma. SIBES staat voor Synoptic Intertidal Benthic Surveys (zie www.nioz.nl/sibes) en het is een programma waarmee het voedselaanbod aan bodemdieren (schelpen en wormen) over de gehele Nederlandse Waddenzee wordt bemonsterd. Door de binnen dit programma verzamelde basisgegevens is het mogelijk verklaringen te vinden voor veranderingen in aantallen pleisterende vogels, en effecten te meten van menselijke activiteiten op de bodemfauna, zoals het oogsten van zeepieren of schelpdieren, of het baggeren van geulen voor het leggen van kabels naar windmolenparken op zee, of het winnen van zout onder de Waddenzee. Met hoog water worden vanuit “zodiacs”(rubberboten) bodemmonsters genomen, en bij laag water worden de hoger gelegen wadplaten te voet bemonsterd, waarbij op vaste punten de dichtheid aan bodemdieren wordt vastgesteld. Aan boord van de Navicula worden alle monsters verwerkt en opgeslagen.

Bloemenpracht

Het eiland staat nu in volle bloei: paarse lamsoorvelden,

die een prachtig mozaïek vormen met de grijsgroene Zeealsem en Obione, en de lichtgroene Zeekraalplantjes. Hogerop beginnen de grassen al gelig bruin te kleuren. Hun bloeiaren wapperen in de wind.

Leeuwenbekjes en Teunisbloemen

staan prachtig geel te bloeien, en op de zandige nieuwe duintopjes in het noordelijke Rifduin toont het Strandduizendguldenkruid zijn heldere intensief roze gekleurde bloemetjes. De bloemen van Zeewinde fleuren weer een ander duintje op.

Ook vlinders als de Heivlinder en Zwartsprietdikkopje fladderden vrolijk rond. Maar vandaag met dat herfstige weer even niet.

Herfstig weer

Wij hebben binnen zelfs de houtkachel even opgestookt om onze natgeregende kleren te drogen. De schuiltent van waaruit Doortje gisteren nog Rosse Grutto’s, Steenlopers, Dwergsterns en Regenwulpen fotografeerde, hebben we toch maar afgebroken met die harde wind en regen.

De Regenwulpen zijn weer terug. Zou het daardoor zo zijn gaan regenen? Voor de waterputten rondom het huis is het gunstig. Zo wordt onze watervoorraad weer aangevuld. En ook het water in de vijver waar niet alleen de waterral, maar ook de spreeuwen zo graag een bad in nemen. Bij de eerst nog effen gekleurde jonge spreeuwen komen nu al prachtige gespikkelde veertjes door. Ze worden volwassen.

Noordkrompen: “Tour de France stand 5-2”

Op de vensterbank binnen liggen nu negen stoere noordkrompen. De lezers van ons derde weblog herinneren zich wellicht hoe blij ik was toen ik op 16 mei eindelijk een noordkromp vond. Kort daarna vond Doortje er ook een. Groter dan degene die ik had gevonden. En net als de mijne een rechterklep. Kort daarna, op 27 juni, vond ik er zelf weer eentje, ook een rechterklep. Ik liep weer wat uit op Doortje: stand 2-1. Kort daarna raapte onze oudste dochter Japke, die bij ons op bezoek was, en nog nooit van noordkrompen had gehoord, er zo maar eentje op het strand op. Ditmaal een linkerklep. Ook Doortje vond er daarna nog een, zodat we nu allebei 2 noordkrompen gevonden hadden. Japke vond er daarna nog een, zodat ieder er twee had gevonden. Terwijl ik daarna samen met Doortje over het uitgestrekte Noordzeestrand terugliep naar de behuizing sloeg Doortje toe: ze raapte tweemaal een noordkromp op. Allebei linkerkleppen, maar hierdoor was de stand wel 4-2.

Op 22 juli vergrootte Doortje haar voorsprong en bracht de stand op 5-2 in haar voordeel. Een onoverbrugbaar gat. Net zoals Quintana het in de Tour de France niet tegen Froome heeft gered. Ik kan verschrikkelijk goed zoeken, maar Doortje is beter in vinden. Uiteindelijk zijn zes van de negen noordkrompen linkerkleppen, zodat Rottumerplaat weer in de pas loopt met Schiermonnikoog

Boerenzwaluwen

Het zal de trouwe lezers van dit weblog vast interesseren hoe het met de Boerenzwaluwen (zie vijfde weblog ) in hun “Vinex-woningen” is vergaan of nog gaat. In totaal zijn er in vijf kunstnesten en één eigen nest (op een plankje, dat wel) eieren gelegd. Kwam je in de buurt van een bewoond nest dan scheerden de zwaluwen met een scherp “ksie, ksie, ksie” alarmerend over je hoofd. Een heel ander geluid dan het gezellige gebrabbel van zingende zwaluwen. Twee van de zes nesten zijn door de oudervogels verlaten (er liggen nog steeds kleine witte eitjes met rode stippen in), maar in de overige vier zijn alle eieren uitgekomen. In drie nesten vijf kuikens, en in één nest vier. Het is een fantastisch gezicht hoe hard de ouders moeten werken om die jongen te voeren. Als de jongen wat groter zijn, passen ze nauwelijks meer in het nest. Propvol is het dan in zo’n nestkommetje. De jongen zitten doodstil op elkaar gepakt, maar zodra er een ouder aan komt vliegen steken er onmiddellijk vijf gele toetertjes uit de nestkom die schreeuwen om eten.

Van het nest met vier kuikens, en van twee van de nesten met vijf kuikens zijn alle jongen uitgevlogen. Na het uitvliegen keren ze enkele dagen lang nog terug om op het nest te slapen. Ook na het uitvliegen laten de jongen zich nog graag voeren door hun ouders.

Dat het een hele klus is voor de ouders blijkt wel uit het nest, dat wat later begon. Op 17 juli vond Doortje op de grond onder dat nest een klein kuikentje. Het leefde nog. Uit het nest gevallen ? Als je weet hoe goed kleine zwaluwtjes zich met hun klauwtjes aan het nest weten vast te houden, lijkt dat onwaarschijnlijk.

Uit het nest gegooid? Maar door wie dan? Door één van de ouders, door een broer of zus? Doortje zette het kuikentje weer terug in het nest, maar vier uur later lag het weer op de grond. Ik maakte een plankje vlak naast het nest en zette het kuikentje daar op, zodat de ouders het gemakkelijk zouden kunnen voeren, maar de volgende dag was het kuikentje dood. Weer een dag later lag er opnieuw een kuikentje onder het nest: dood. De drie overgebleven kuikens zijn vandaag (27 juli) gezond en wel uitgevlogen. Waarschijnlijk hebben de ouders gedacht: ”zoveel monden kunnen wij niet voeden”, en hebben ze twee jongen geofferd, zodat er voor de overige drie wel voldoende voedsel te halen was. Of was hier sprake van broedermoord? In ieder geval was dit paar zwaluwen niet zo goed in vorm als de andere drie paar, die er wel in slaagden al hun kuikens uit te laten vliegen.

Het seizoen is echter nog niet voorbij, want in het nest waaruit al op 17 juli vijf jongen uitvlogen, ontdekte ik gisteren, 9 dagen later al weer 2 nieuwe eitjes. Daarnaast zijn er nieuwe zwaluwen die belangstelling tonen voor tot nu toe nog ongebruikte Vinex-nestkommetjes, en die aan het stofferen zijn met grassprietjes.

Ook de witte kwikstaart, waarbij op 24 juni zes jongen met succes uitvlogen, is opnieuw begonnen, en had op 10 juli al weer een ei gelegd. Op 26 juli zag ik in de nestkast 2 eitjes, en drie net uitgekomen kuikentjes.

Zeezwaluwen

Een oude en zeer toepasselijke naam voor een stern is zeezwaluw. Voor deze elegante vliegers is 2015 een goed seizoen geweest. Enkele honderden Grote Sterns kwamen met hun elders grootgebrachte jongen nog even een visje meepikken rond Rottumerplaat. Hun krakende roep: “Krrwiek,krrwiek” is niet van de lucht.

Noordse Sterns en Visdieven hebben hier enkele kuikens groot gebracht, maar de klap op de vuurpijl zijn toch wel de dwergsterns. Echte dwergjes naast al die andere vogels, maar uitstekende vissenvangers. Zeker tien paartjes hebben met succes jongen grootgebracht, en bij onze laatste telling telden we meer dan 100 dwergsterns.

Gasten uit het hoge noorden

Bij onze laatste hoogwatertelling op 18 juli was het aantal wulpen al sterk toegenomen tot ruim 3.000, en meldden ook de eerste 170 Bonte Strandlopers zich weer, maar de overige arctische steltlopers waren er nog nauwelijks. Wat de Eidereenden betreft lag dat heel anders. Hun aantallen waren van ruim 3.000 op 7 juli toegenomen tot bijna 11.000. Allemaal Eiders uit het noorden die hier komen ruien, en zich rond kunnen eten aan kokkels. Ook vertoonden zich voor het eerst dit seizoen een dertigtal kluten. Nog maar een paar dagen na de telling kwamen de treinen uit het hoge noorden echter in rap tempo binnen, en vlogen zwermen van duizenden Bonte Strandlopers boven het wad. Daarnaast zagen we, zij het wat minder talrijk, Drieteenstrandlopers, Kanoeten, Rosse Grutto’s, Zilverplevieren, Steenlopers, tientallen Regenwulpen, een drietal Witgatjes en zelfs een Krombekstrandloper en de eerste Zwarte Zeeëenden. Veel steltlopers zijn nog in hun prachtige zomerkleed te bewonderen.

Rottumerplaat, 27 juli 2015

vogelwachters Bart Ebbinge (tekst) en Doortje Dallmeijer (foto’s)