Na de opstartfase is het vogelwachtersseizoen op Rottumerplaat in volle gang. De afgelopen twee weken hebben Martijn Bunskoek en Tim van Nus op het eiland gebivakkeerd en samen hebben zij de monitoring van flora en fauna en de bewaking van het eiland verricht. Veel van de regen die de afgelopen tijd op de vaste wal viel leek tot voor kort aan Rottum voorbij te trekken, maar inmiddels vallen ook daar nu ook stevige buien. Desondanks blijven de vogels hun interesse in het eiland als broed- en rustplaats houden en blijven wij ze monitoren, al zoeken we daar natuurlijk wel geschikte weersomstandigheden voor uit.

Broedvogelmonitoring
Gedurende het hele seizoen voeren we zogenaamde BMP-tellingen uit. BMP staat voor het Broedvogel Monitoring Project van SOVON. Binnen dit project zijn gestandaardiseerde richtlijnen opgenomen voor het inventariseren van broedvogels. Hierdoor zijn de resultaten van broedvogelkarteringen in Nederland goed met elkaar te vergelijken en leveren ze eenduidige resultaten op. Nadeel op Rottum is dat we vanwege de hoge dichtheid aan kwetsbare broedvogelsoorten hier vaak van moeten afwijken, omdat we grote delen van het eiland niet kunnen betreden. Inmiddels hebben we een redelijk goed beeld van waar we wel en waar we niet kunnen lopen. Dit betekent dat we grote delen van het eiland alleen van afstand kunnen observeren. We vertrouwen dus vaak meer op onze ogen dan op onze oren.

The Common Linnets
Maar er wordt wat afgezongen hier! Een opvallende maar moeilijk te inventariseren soort rondom het huis is de Kneu (‘Common Linnet’ in het Engels). Deze kleine zangvogel trekt in onrustige groepjes over het eiland rond. Dan zingen ze weer aan de oostzijde van het huis, dan weer aan de westzijde en soms zijn ze een dag verdwenen, naar de andere kant van het eiland. Dus waar ze uiteindelijk gaan broeden is ons nog niet duidelijk. Het alfamannetje is in ieder geval goed gebekt. We schrikken vaak op van zijn opvallend brede repertoire: ‘Hè, wat was dat? Ach, het zijn weer die Common Linnets’. Wat ons betreft winnen ze het songfestival!

Lepelaars
Begin mei is gewoonlijk de tijd om door middel van een enkel kort bezoek aan de Lepelaarkolonie het aantal broedparen te tellen en de nestinhoud te registreren. We vermoedden al dat de vogels er dit jaar vroeg bij waren, maar om met slechts een enkel koloniebezoek een zo goed mogelijke indruk te krijgen van het totaal aantal paren en het aantal gelegde eieren, is het belangrijk dat ook de zich later vestigende paren worden meegenomen. Door onze verlate start hadden we dit seizoen geen goed beeld van de vestigingsfase van de vogels, maar 6 mei leek ons een geschikte datum voor een koloniebezoek. Bovendien zagen we de voorgaande twee weken het aantal volwassen vogels in de kolonie nog steeds toenemen.

Tijdens ons bezoek troffen we in eerste instantie een aantal nesten aan met complete en incomplete legsels (1-4 eieren), maar in de kern van de kolonie bevonden zich nesten met daarop vooral kleine jongen. Echter, van één enkel nest waren de jongen al zo groot dat ze aan de wandel gingen. Hierop hebben we de nestentelling gestaakt. Door ons naar een andere hoek van de kolonie te begeven dreven we de jongen weer terug naar hun nest, alwaar ze direct weer onder hun waakzame ouders kropen. Om een verdere ‘drijfjacht’ te voorkomen hebben we van enige afstand zo goed mogelijk geprobeerd het resterende aantal nesten en hun inhoud te bepalen.

Wandelende lepelaarjongen hoeven op zich geen probleem te zijn, die lopen meestal wel weer terug naar hun nest. Maar wanneer deze in de omliggende meeuwenkolonie terechtkomen, kunnen ze door de meeuwen behoorlijk worden belaagd.

Slechts 33 nesten telden we; aanzienlijk minder dan de 41 die hier vorig jaar werden geteld. We kregen niet de indruk dat er zich elders op de kwelder nog meer Lepelaarnesten bevonden. Hier al struinend naar op zoek gaan was voor ons geen optie; langs de geulen op de Zuid kwelder broeden op dit moment namelijk veel Eidereenden. En die verdienen rust. Misschien dat er binnenkort nog meer Lepelaars zullen arriveren? Aan het einde van het seizoen zullen we nog een totaaltelling van het aantal gebruikte nesten verrichten.

Breekbare eiderlegsels
Nu zijn er onderzoekers die menen dat alles wel goed komt wanneer je de eieren van een van het nest verstoorde Eider toedekt met wat nestmateriaal en -dons, zodat ze niet afkoelen of worden opgemerkt door roofdieren zoals meeuwen. Daar hebben wij hier een ander idee over en waarom precies werd tijdens de controle van de Lepelaarkolonie weer even goed duidelijk. Van het nest van de enkele Eider die we hierbij per ongeluk verstoorden dekten we netjes de eieren af. Slechts enkele minuten later werd dit nest bezocht door een Zilvermeeuw die de eieren weer blootlegde en in korte tijd het volledige legsel opschrokte.

Ruim de helft van het oppervlak van Rottumerplaat wordt ingenomen door meeuwenkolonies. Daartussendoor nestelen ongeveer 500 Eiders. Een deel van de meeuwen weet dondersgoed waar broedende Eiders zitten en dat de afwezigheid van de broedvogel daarvan een makkelijke snack betekent. Reden voor ons om tot de laatste Eiders zijn uitgelopen (meestal begin juli) niet meer van de gebaande paden te wijken.

Sterns
Naar aanleiding van ons vorige blogbericht kwamen er van enkele lezers vragen over de toestand van de sterns op Rottumerplaat. Voor hen hebben we heugelijk nieuws: de sterns zijn gearriveerd! Op de puindammen rondom de zuidoostpunt van het eiland hangen vooral bij opkomend water diverse luidruchtige paartjes Noordse Sterns, Dwergsterns en Visdieven rond. Ze vliegen af en aan met visjes voor hun partners. Het daadwerkelijke nestelen, zal niet lang meer op zich laten wachten. Hierover meer in een volgend bericht.

Vogelwachters Martijn en Tim