Met de grote storm en het springtij van 5-6 december 2013 is het duinmassief aan de Noordwestkant van Rottumeroog bijna volledig verdwenen. Hierdoor is het vogelwachtershuis van Staatsbosbeheer aan de rand van de Noordzee komen te staan. Een ontwikkeling die we op termijn wel hadden voorzien, maar die nu snel is gegaan.

Het gevaar voor het verder afslaan van de resterende meters duin en het in zee belanden van de cabines en toebehoren, is sindsdien erg groot. Op 13 december 2013 hebben wij daarom samen met Rijkswaterstaat in een gezamenlijke actie direct alle milieubelastende stoffen en brandstoftanks van het eiland gehaald. Omdat wij als natuurorganisatie willen voorkomen dat we zelf afval veroorzaken in het gebied, zijn we genoodzaakt ruim voor het broedseizoen (1 april) het vogelwachterhuis te ontmantelen en af te voeren. Het kenmerkende baken, de ‘Kaap’, op Rottumeroog is eigendom van de gemeente Eemsmond; dit staat stevig en blijft tot nader order staan.

De ontmantelingsoperatie wordt uitgevoerd van maandag 17 t/m vrijdag 21 februari 2014, in een nauwe samenwerking tussen Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer. Onze beheerder Henk Maring (normaal gesproken werkgebied Hoogeland/Oldambt) heeft de leiding. De duur van de operatie is afhankelijk van weer en getij. De provincie Groningen en gemeente Eemsmond hebben gezorgd voor een spoedige vergunningverlening. De bemanning van de MS Harder van het ministerie van EZ zorgt oa. voor vervoer en houdt toezicht. De Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat levert een groep vrijwilligers. Tijdens het werken overnachten de mensen op Rottumerplaat en op de schepen.

Hoe zit het met de vogels en de zeehonden tijdens de ontmanteling?
Jaap Kloosterhuis, boswachter in Lauwersmeer en tevens gids op Rottum: “Uiteraard proberen we grote verstoringen tijdens het werk te voorkomen. Uit onze monitoring blijkt dat de eerste lepelaars zich meestal melden in de derde week van maart. Daar zitten we ruim voor, maar in de opzet van de werkzaamheden hebben we wel een route gekozen ver van de lepelaarskolonie. Een ander aandachtspunt zijn de ligplaatsen van de zeehonden. Over het algemeen houden die zich op de platen in het Schild op. De vaarroutes zijn zo gekozen dat er geen problemen zijn te verwachten.”

Hoe nu verder?
De natuurlijke dynamiek op Rottumerplaat en Rottumeroog is indrukwekkend; wind en water regeren hier. Stormen zijn direct zichtbaar in een verschuiving van de zandmassa van de eilanden. Een ontwikkeling die we willen in dit wildernisgebied en die zich al langere tijd geleidelijk voltrekt. De natuur reageert daar positief op met een toename aan soorten en aantallen.

Qua natuurlijk proces is de situatie na de decemberstorm en het springtij op beide eilanden zoals verwacht. Op sommige plekken verdwijnt de kunstmatige stuifdijk in zee, op andere plekken groeien zandbanken weer vast. Rottumeroog wordt op termijn een grote wadplaat met een dynamisch jong duinlandschap. Juist die dynamiek biedt kansen voor de natuur. Het kustfundament is daarbij niet aangetast; het zand is niet weg maar heeft zich over Rottumeroog en omgeving verspreid. Belangrijk is ook, dat er geen gevaar is voor de Groningse kust volgens betrokken morfologen.

Monitoring en toezicht
Jaap: “Samen met Rijkswaterstaat, en in nauw overleg met de gemeente Eemsmond en andere betrokkenen, moeten wij nu wel eerder dan voorzien een alternatief vinden voor het vogelwachtersonderkomen. En de benodigde financiering daarvoor vinden!”
Dit jaar is het in ieder geval niet mogelijk om vogelwachters op Rottumeroog te stationeren. De handhavende diensten (Staatsbosbeheer, Min. van EZ) houden op onregelmatige basis toezicht. De benodigde monitoring (van vogels en zeehonden) wordt conform de planning als meerdere 1-dagsacties door Staatsbosbeheer-vrijwilligers uitgevoerd.

Volg deze week dit blog voor updates met beeldmateriaal vanaf het eiland!