Wat was het stormachtig op donderdag 5 en vrijdag 6 december! Windkracht 11/12 joeg over de Noordzee, gecombineerd met springtij. Niet vaak gebeurt het dat het zeewater zo hoog wordt opgestuwd. Er is zeker een verhoging van zo’n 4.20 meter boven NAP geweest op Rottum. Dat komt niet vaak voor. Ter vergelijking: in november 2006, met windkracht 10, was de verhoging +4.00 meter NAP en kwam het water 1,5 meter onder het vogelwachtershuis. In december 2012 maten we +3.00 m NAP. De storm heeft nogal wat gevolgen gehad voor de eilanden; daarover berichten we in dit blog.

De bemanning van de MS Harder (Klaas Kreuijer ea), het inspectieschip van het ministerie van Economische Zaken, is dinsdag 10 december op verkenning geweest bij de Rottums. Ze zijn aan de Noordzeekant langs Rottumeroog gevaren, en aan land gegaan. Spectaculair waren de tienduizenden zwarte zee-eenden op de Noordzee. En ronduit indrukwekkend wat de zee met de duinen en platen van Rottumeroog heeft gedaan. Je kunt zien dat er flink stuk duin is weggeslagen. De kunstmatige stuifdijk die het vogelwachtershuis en de kenmerkende Kaap bescherming gaf, is grotendeels weg. De restanten van de door de mens ooit aangelegde zeeverdediging, de ‘Gobimatten’ hebben de krachten van de zee nog enigszins geremd.

Gevolg is wel dat het vogelwachtershuis en de Kaap nu aan de rand staan, bijna vol voor de Noordzee. Er ligt wel een brede strandvlakte voor, maar de beschermende duinenrij is weg.

Met deze foto’s alleen kun je de situatie nog niet goed overzien, daarom heeft Rijkswaterstaat dinsdag een inspectievlucht boven het Wad uitgevoerd, en de onderstaande foto’s van Oog en Plaat gemaakt.

Het is voor de natuur niet erg dat dit is gebeurd. Het hoort bij de dynamiek die kenmerkend is voor dit deel van de Waddenzee, en die al eeuwenlang gaande is. Op sommige plekken verdwijnen duinen in zee, op andere plekken groeien zandbanken weer vast. Juist die dynamiek biedt kansen voor deze wildernis. De eilanden passen zich aan; aan stormen, maar ook aan zeespiegelstijging en bodemverlaging door aardgaswinning.

De werking van het hoge water en de storm zijn goed zichtbaar en zoals we hadden verwacht. De door de mens gemaakte stuifdijk verdwijnt, en vooral Rottumeroog ontwikkelt zich nu snel naar een robuuste, grote zandplaat met een gevarieerd en veranderlijk duinlandschap. Een duinlandschap met duintjes tot enkele meters hoog, die in tijden van rust groeien, en in tijden van storm afvlakken. Het zand wat eerst in één – door de mens op zijn plek gehouden – duinenrij lag, verspreid zich breed over het gebied. De zandmassa is gebleven, het ligt er alleen anders bij. Direct ten oosten van het vogelwachtershuis is nu een zogenaamde wash-over (witte zandvlakte) goed zichtbaar. Een wash-over die ook na de storm van november 2006 was ontstaan. De jaren daarna ontwikkelde zich weer een mooi jong duinlandschap. Richting de zomer ontstaan er meestal weer natuurlijke duinen van 1-3 meter hoogte op Rottumeroog. Ook vindt er successie (vernieuwing) van bijzondere plantensoorten plaats.

Gevolgen voor vogelwachtershuis
Het vogelwachtershuis staat nu te dicht op de Noordzee en kan met een volgende storm beschadiging oplopen. Samen met Rijkswaterstaat, en in nauw overleg met de gemeente Eemsmond en andere betrokkenen moeten we nu wel eerder dan voorzien een oplossing vinden voor het onderkomen en toebehoren.