Rode geuzen en ooievaars in de Gendtse Waard

Op vrijdag 15 mei werd het Meerjarenoverzicht 2017-2019 door Flora en Faunawerkgroep Gelderse Poort overhandigd aan Staatsbosbeheer en ARK natuurontwikkeling. Deze uitgave geeft heeft een overzicht van de stand van zaken van bijzondere planten en dieren in het gebied. Opvallend in de afgelopen jaren was de terugkeer en komst van soorten die profiteren van klimaatverandering zoals grauwe klauwier, kiezelsprinkhaan en teunisbloempijlstaart.

De Gelderse poort is een gebied waar de afgelopen 30 jaar veel landbouwgrond in de uiterwaarden is omgevormd in natuur. Het herstel van het systeem met grootschalige natuurontwikkeling, toelaten van rivierdynamiek en natuurlijke begrazing zorgde voor herstel van natuur en bood ruimte voor de komst van nieuwe soorten in het nieuwe landschap. Onderzoek laat zien dat de diversiteit in soorten en de massaliteit van veel soorten hierdoor flink is toegenomen. Maar het werk is nog niet af. Zo laten soorten van stromend water nog een beperkte positieve ontwikkeling zien, werken we nog hard aan herstel van overstromingsvlaktes waar na hoogwater langdurig water blijft staan en zou vermindering van stikstofdepositie ook hier een verbetering betekenen. We hebben veel bereikt, maar er liggen nog steeds kansen voor de toekomst.

De Flora en Faunawerkgroep Gelderse Poort is een stichting die onderzoek doet naar flora en fauna in de Gelderse Poort. Een groot netwerk van vrijwilligers gaat jaarlijks op pad om inventarisaties uit te voeren en om losse waarnemingen van alle soorten in de Gelderse Poort te verzamelen. Een bloemlezing van de bijzondere resultaten van de afgelopen drie jaar wordt gepresenteerd in het Meerjarenoverzicht. In dit overzicht staat ook stand van zaken van herinrichtingsprojecten in de Gelderse Poort. Het Meerjarenoverzicht werd vandaag door Gijs Kurstjens van de Flora en Faunawerkgroep overhandigd aan Jos Rademakers (directeur ARK Natuurontwikkeling) en Arjan Snel (Provinciaal Hoofd Staatsbosbeheer).

De afgelopen jaren was het erg opvallend dat er een hele trits aan soorten profiteerde van de warme en droge jaren die we hadden. Het lijkt er op dat we de gevolgen van klimaatverandering in real time aan het volgen zijn. Wie had er ooit gedacht dat zadellibellen, een tropische soort, zich succesvol zou voortplanten? Maar ook andere warmteliefhebbers kwamen naar de Gelderse Poort zoals kiezelsprinkhaan, teunisbloempijlstaart en de spectaculaire wesp sphex funerarius.

In 1973 verdween de grauwe klauwier uit de Gelderse Poort. In 2019 keerde deze vogel terug, een gevolg van voldoende aanbod in de vorm van grote insecten en ook bij deze soort speelt de warmte een rol. Er waren twee succesvolle broedgevallen in de begraasde natuur.

Ook andere bijzondere soorten lieten zich de afgelopen jaren zien zoals het oostelijk resedawitje en de noordse witsnuitlibel. En sierlijke witsnuitlibel en bergveldwesp vestigden zich nieuw in het gebied. Ronduit spectaculair was de ontdekking van de weidesprinkhaan in de Klompenwaard in 2018. In 2019 bleek deze soort ook in de Milingerwaard te zitten. Het is voor het eerst sinds 1947 dat deze sprinkhaan zich voortplantte in Nederland.

Maar ook soorten die al langer aanwezig zijn lieten opvallende ontwikkelingen zien. Zo laat een artikel zien dat de das zich uitbreidde van enkele burchten in de Ooijpolder naar grote delen van de Gelderse Poort en hierbij ook de rivier is overgestoken. Blauwvleugelsprinkanen zitten nog niet lang in de Gelderse Poort maar doen het uitstekend en de verspreiding is flink toegenomen.

Ook de flora wordt uitgebreid gevolgd. Zo werden er nieuwe populaties ontdekt van de zeldzame slangenlook, voor het eerst sinds 1987 werd voorjaarsganzerik gevonden en breidde gulden sleutelbloem zich uit naar de Waaluiterwaarden.

Dit en veel meer is te lezen in het Meerjarenoverzicht 2017-2019. Veel leesplezier!

Rest mij niets anders dan alle vrijwilligers van de Flora en Faunawerkgroep Gelderse Poort te bedanken voor hun inzet. En ik hoop dat we over drie jaar opnieuw een meerjarenoverzicht met positieve verhalen kunnen tonen.