Twee minuten voor twaalf
Ze zijn er nu nog… korhoenders op de Sallandse Heuvelrug. Als we niets doen sterven ze uit. Deze prachtige vogel die hoort bij heide-cultuur-landschap heeft het moeilijk. Vroeger kwam hij in heel Nederland veelvuldig voor op boerenakkertjes en ruige kruidenpercelen. Nu is hij alleen nog te zien op onze berg. Deze imponerende vogel, het trotse symbool van het Nationaal Park.
Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de voorbereiding van zijn ‘comeback’. Vergunningen zijn binnen, rijschema’s opgesteld, contacten op locatie in Zweden zijn gelegd en het materiaal is gecontroleerd en ligt klaar. Naarmate de datum van vertrek nadert stijgt de spanning.
Niet alleen collega’s van Staatsbosbeheer zijn druk met de voorbereidingen. Ook Natuurmonumenten, Landschap Overijssel en de Provincie zetten alles op alles om dit te laten slagen. Het is twee minuten voor twaalf.
Kuikens Oorzaak van de snelle teruggang van het aantal korhoenders ligt in het voedseltekort. Korhoenkuikens eten insecten. En daar ligt het grote probleem….daar zijn er te weinig van.
Stikstof Door de grote uitstoot van stikstof door de landbouw, industrie en het verkeer vermindert in snel tempo de kwaliteit van ons heidelandschap met daarbij de rijkdom aan plant- en diersoorten. Insecten zijn daar een belangrijke speler in. Door de oorzaak aan te pakken en deze uitstoot te verminderen (overheidsmaatregel) gaan we al een grote stap de goede kant op. Tegelijkertijd zorgen de natuurorganisaties dat de heidekwaliteit verbetert door verschillende beheermaatregelen uit te voeren, zoals heide branden, maaien en bekalken. Ook worden natuurgebieden vergroot door ze met elkaar te verbinden. We zijn dus op de goede weg naar een duurzaam leefgebied, maar zijn we nog op tijd?
Heideherstel De natuur herstelt, dat is al te merken aan de voorzichtige vermeerdering van de roodborsttapuit, nachtzwaluw en veldleeuwerik, maar voor het korhoen gaat dit niet snel genoeg. Zij kunnen hierop niet wachten. Daarom is het nodig genetische verwante exemplaren bij te plaatsen om de enige in het wild voorkomende groep korhoenders in Nederland in stand te houden. De sterksten zullen het overleven. Hopelijk gaat het heideherstel en flinke vermindering van de stikstofdepositie snel genoeg voor alle planten en dieren die de heide nodig hebben.
We kunnen niet met zekerheid zeggen of het lukt. Het hangt af van veel factoren. We gaan ons echter samen met Provincie en de andere natuurorganisaties 100% inzetten voor een goed resultaat. Want zijn wij mensen de natuur niet gewoon verplicht om de gevolgen van onze eigen vervuiling weer ongedaan te maken?
Ine Nijveld
Boswachter Sallandse Heuvelrug en De Borkeld
geef een reactie
Harm Niesen
Nee, een DNA deskundige zijn wij geen van beiden. Bij de door ons gewonnen rechtszaak in Amsterdam heeft de waarschijnlijk grootste DNA expert in Nederland, professor aan het Leidse LUMC, en bovendien belangrijk ornitholoog ondubbelzinnig aangetoond dat de door de Hoge Veluwe gefokte korhoenders zowel genetisch als uiterlijk sterk verschillen van de Europese laagland korhoenders. Zo sterk, dat overleven in de vrije natuur hier vrijwel onmogelijk is en dat, als dat toch zou gebeuren, daarmee niet het Nederlandse korhoen maar een soort surrogaat-kip de Hoge Veluwe zou bevolken. Met het gevaar dat deze gedrochten ook de laatste echte korhoenders zouden kunnen bevruchten en dan hebben we echt niets meer…… Faunabescherming streeft naar wetenschappelijk verantwoord natuurbeheer, bij de Hoge Veluwe gaat het om commercie en jachtbelangen. Nergens is de bio-diversiteit hoger dan in Artis, bio-diversiteit is geen argument, Kunstmatige namaak-bio-diversiteit, dat is waar de hele geschiedenis van de Hoge Veluwe van doortrokken is.
Namens De Faunabescherming,
Harm Niesen
Seger van Voorst tot Voorst
Hier volgt een tweede en laatste reactie van NP De Hoge Veluwe. De heer Niesen heeft ongetwijfeld kwaliteiten, maar een DNA-deskundige is hij niet. Omdat wij beschikken over DNA van korhoenders van de Sallandse Heuvelrug van vóór de uitzetactie door het RIN zouden wij die graag laten vergelijken met het DNA van de korhoenders die er nu nog leven. Wij verwachten dan een andere uitkomst dan hetgeen de heer Niesen beweert. Probleem echter is dat de wetenschappers op de Sallandse Heuvelrug – zonder opgave van redenen – het gevraagde DNA nooit aan ons hebben willen verstrekken. Daar is dus nog steeds het wachten op, maar kennelijk durven zij de confrontatie niet aan. Los daarvan is het korhoen niet gebaat bij een theoretische discussie over DNA. Waar het om gaat is dat twee partijen (NP De Hoge Veluwe en Staatsbosbeheer) hun best doen om het korhoen voor Nederland te behouden. Als Faunabescherming het voor het zeggen zou hebben weten we één ding zeker, namelijk dat veel kwetsbare soorten – waaronder het korhoen – zullen verdwijnen. Het is heel gemakkelijk om vanaf de zijlijn kritiek te leveren op het faunabeheer van anderen, maar Faunabescherming draagt niet de verantwoordelijkheid voor het grondeigendom en beheer en draagt er ook de lasten niet van. NP De Hoge Veluwe streeft een zo hoog mogelijke biodiversiteit na en dat lukt alleen middels actief beheer. Het niet ingrijpen – in een dicht bevolkt en infrastructureel versnipperd land als Nederland – dat Faunabescherming voorstaat, leidt tot een verlies aan biodiversiteit, hetgeen in andere gebieden dan De Hoge Veluwe wetenschappelijk ruimschoots is aangetoond. En zo ontaardt het faunabeheer in Nederland telkens in een ongefundeerde en emotionele richtingenstrijd van de theoretici tegen de praktijkmensen en van de preciezen tegen de rekkelijken. Voor wat betreft ons korhoender-fokprogramma dat wordt begeleid door een team van interne en externe deskundigen en wetenschappers: de heer Niesen is bij deze uitgenodigd om daarover bijgepraat te worden. Wij hebben niets te verbergen en delen onze kennis en ervaringen graag met anderen.
S.E. baron van Voorst tot Voorst
directeur NP De Hoge Veluwe
Heinrich
Het is me nogal een boute uitspraak van de heer van Voorst tot Voorst. Hij beweert dat zonder ingrijpen van grondbroeders in Nederland niks terechtkomt. Weet hij dan niet eens dat een grondbroeder als de boompieper zich tegen de verdrukking in in zijn eigen park de Hoge Veluwe heel goed in stand weet te houden ondanks het feit dat ook op die bodembroeder zware predatiedruk wordt uitgeoefend door het wild zwijn ? En laat dat nou net een soort zijn die in het park zwaar ‘beheerd’ wordt……
Oh ja, ik praat niet vanaf de zijlijn………
Harm Niesen
Uit DNA onderzoek blijkt onverbiddelijk, dat de kweekvogels die op de Hoge Veluwe nu al 10 jaar worden uitgezet op alle belangrijke punten hemelsbreed verschillen van de korhoenders, die in Nederland thuis horen. Het verhaal, dat ook de Sallandse korhoenders niet tot de oorspronkelijke laagland vorm zouden behoren, vertelde de Hoge Veluwe 10 jaar geleden ook al. Maar in die 10 jaar is zij er niet in geslaagd een spoor van bewijs te leveren. Van de 1000 (!) exemplaren die de Hoge Veluwe van plan was in de afgelopen 10 jaar uit te zetten, is niets noemenswaardigs over gebleven, en zeker geen levensvatbare zelfstandige populatie. Natuurlijk niet, de vogels zijn meer gewend aan anti-biotica dan aan de aanwezigheid van volstrekt natuurlijke predatoren. Uiteraard zijn vos of havik in gezonde populaties geen enkel probleem, zij leven al miljoenen jaren zonder menselijk bemoeienis samen. Maar de generaties lang op overleven in gevangenschap doorgefokte korhoenders van de Hoge Veluwe snappen daar niets van. Ze zijn, net als de geïmporteerde Zweedse korhoenders, ongeschikt om in ons land in het wild te overleven. Het is volkomen voorspelbaar, dat de beide uitzetprojecten kansloos zijn. En dan zijn ze juridisch feitelijk illegaal.
Namens De Faunabescherming
Harm Niesen
Seger van Voorst tot Voorst
Hier een reactie van Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. De heer Niessen heeft gelijk met zijn bedenkingen over de wetenschappers op de Sallandse Heuvelrug die het herintroductieprojekt Korhoenders van NP De Hoge Veluwe tot in de Rechtbank en bij de Raad van State hebben proberen te torpederen. Gelukkig zonder succes. De heer Niessen heeft echter ongelijk over “onze” korhoenders op de Sallandse Heuvelrug, want wij denken aan te kunnen tonen dat die niet authentiek zijn. Als wij DNA van deze vogels kunnen krijgen zal hoogstwaarschijnlijk kunnen worden aangetoond dat zij afstammen van de korhoenders die in de jaren ’70 van de vorige eeuw in groten getale zijn uitgezet door het toenmalige RIN. Wij wensen Staatsbosbeheer veel succes toe met dit voor Overijssel belangrijke project en blijven bereid tot samenwerking. NP De Hoge Veluwe fokt zelf korhoenders en heeft daar in de loop der jaren veel ervaring mee opgedaan die wij graag met Staatsbosbeheer willen delen. Onze fokresultaten zijn bemoedigend, maar de grootste bedreiging van bodembroeders als korhoenders blijft predatie door de havik en de vos. Daar wil Faunabescherming echter niets van weten, maar de bewijzen stapelen zich op. Het wordt de hoogste tijd dat daar een zakelijke discussie over kan worden gevoerd, willen we niet alle bodembroeders in Nederland gaan kwijt raken.
S.E. baron van Voorst tot Voorst
directeur NP De Hoge Veluwe en woonachtig in Salland
Harm Niesen
Schandelijke verspilling van Zweedse korhoenders. Nota bene onder begeleiding van dezelfde wetenschappers, die zo fel gekant waren tegen het uitzet project op de Hoge Veluwe. Natuurlijk is dit tot mislukken gedoemd: de Zweedse korhoenders verschillen enorm van de oorspronkelijke Europese Laagland vorm, zowel genetisch als uiterlijk. Ieder leek kan het verschil zien tussen “onze ” bruine en de veel grijzere Zweedse vrouwtjes. Zelfs de eieren zijn verschillend. Onze korhoenders hebben zich in tienduizenden jaren aangepast aan onze omstandigheden. Hoe kunnen de Zweedse vogels, gewend aan totaal andere omstandigheden, hier overleven als onze variëteit het niet redt???? En geen wetenschapper heeft mij ooit kunnen vertellen welke insecten er dan precies ontbreken….
Namens De Faunabescherming,
Harm Niesen
Heinrich
Het zou zo mooi zijn als het zou lukken… maar is het niet zo dat we in een historisch dieptepunt zitten waarbij de negatieve invloed van de veeteeltsector alleen maar groter is geworden, bijvoorbeeld door loslaten melkquotum? Nederland scoort altijd nog heel slecht in halen van de doelstellingen op dat gebied.
Is er overigens nog zekerheid of er nog eentje van de oorspronkelijke Nederlandse populatie in leven is? Of lopen er op dat moment ook al louter Zweedse schonen rond en kunnen we het Nederlanse korhoen als uitgestorven beschouwen?
Theo ten Hove
Geweldig initiatief, hoop werkelijk dat er in de komende jaren het gebied weer voedselrijk wordt voor onze korhoen. Ben ook blij te horen dat Provincie, natuur monumenten en landschap Overijsel mee helpen met deze actie. Jongens succes daar in Zweden.