Oude boom bij de schuur van Fedde krijgt een tweede kans
De 125 jaar oude es langs het fietspad aan de Kalenbergergracht, midden in De Weerribben heeft last van essentaksterfte. De oude es is vrij fors, en een beeldbepalende boom, maar door de essentaksterfte wordt het te gevaarlijk om deze gewoon te laten staan. Door de afvallende dode takken is de veiligheid van fietsers en wandelaars in het geding. Staatsbosbeheer gaat de oude es snoeien waarbij alleen de stam blijft staan. Hierdoor kan de es opnieuw uitlopen.
Een Boom met geschiedenis
In de Weerribben kent iedereen de oude es, bij ‘de schuur van Fedde’ aan de Kalenbergergracht. De boom is rond 1900 geplant door Frans Schaap. Als jochie van 12 haalde hij de jonge boom per roeiboot uit Ossenzijl en plantte deze bij de boerderij van zijn vader. Frans Schaap overleed in 1975 en werd 90 jaar oud. Nadat de familie schaap verhuisd was naar Ossenzijl werd de boerderij overgenomen door Fedde Kuit. Door drooglegging van de natte gronden achter de boerderij kwamen de palen onder het woonhuis droog te staan en ging scheuren. Rond eind jaren ’60 is het woonhuis afgebroken en bleef alleen de schuur nog staan. In de omgeving kreeg deze daardoor de naam ‘de schuur van Fedde’.
Boompje groot plantertje dood
Een gezegde dat in veel gevallen opgaat. Maar nu dreigt ook de 125-jaar oude Es te bezwijken, aan essentaksterfte. Een schimmel die zowel jonge als oude essen aantast waardoor takken en zelf hele bomen kunnen afsterven. Staatsbosbeheer wil deze beeldbepalende boom graag behouden en daarom wordt de gehele kroon verwijderd en blijft een 8-meter hoge stam staan. Zo krijgt hij de kans om opnieuw uit te groeien. De es is namelijk een boomsoort die makkelijk weer uitloopt. Na de werkzaamheden, die ongeveer 8 februari gaan beginnen, is het voor de fietsers weer veilig om te fietsen langs de Kalenbergergracht in de Weerribben. Ook voor hen zal de kenmerkende oude es zichtbaar blijven, alleen in een iets andere hoedanigheid.
Door de windvlagen van maandag zullen de werkzaamheden later starten dan verwacht, maar binnen nu en twee weken zal de aannemer van start gaan.
Boswachter Egbert Beens
Twitter: @deboswachter
geef een reactie
Roelof Heringa
Beste Egbert,
Het is over het algemeen geen goed idee om oude bomen zo aan te pakken. Wat je overhoudt is een kwetsbare boom (wortelsterfte, zwakke loten/takken), dus van de regen in de …
Kandelaberen
Kandelaberen is een vorm van knotten: je zaagt alle takken van een boom af op enige afstand van de stam. De boom heeft na deze behandeling in verhouding te veel wortels, dus hij gaat zo snel mogelijk nieuwe takken en zo groot mogelijke bladeren maken om het evenwicht te herstellen. Deze nieuwe takken zijn vaak erg lang en zonder zijtakken; ze worden waterloten genoemd.
De loten zitten nooit echt goed vast aan de afgezaagde tak. De boom doet z’n best, maar het is moeilijk vast te groeien aan de stomp, mede omdat het zichtbare hout (de zaagsnede) dood is. Deze zaagsnede is ook een bron van ziekten, omdat schimmels en insecten hier naar verhouding redelijk makkelijk de boom in kunnen dringen.
Het laatste gevaar schuilt in wortelsterfte. Doordat de kroon weggenomen is, is de verhouding tussen wortels en kroon zoek. Er wordt door de kleinere hoeveelheid bladeren te weinig suikers aangemaakt om alle wortels te voeden, waardoor er veel wortels afsterven. Ook het afgrendelen van afstervende wortels kost suikers, en als deze suikers niet beschikbaar zijn, kunnen schimmels/zwammen de wortels (en daarmee de stabiliteit) ernstig aantasten.
Naarmate de boom ouder wordt, wordt de vitaliteit van de boom minder en dus ook het vermogen om zich van zo’n actie te herstellen neemt af.
Maar het grootste probleem is wel dat de boom zo snel nieuwe loten gaat vormen dat de oorspronkelijke grootte na een aantal jaren weer bereikt is. Maar de boom is in conditie aanmerkelijk achteruit gegaan…
In het kort: liever niet doen…
Alternatieven zijn:
Accepteren dat de boom enige overlast kan veroorzaken
Begeleidingssnoei toepassen om overlast te voorkomen. Hier moet echter al in een heel vroeg stadium mee begonnen worden, bijvoorbeeld 4 jaar na aanplant of eerder.
Als het niet anders kan: Boom verwijderen en een andere soort herplanten. Deze andere soort moet toekomst hebben op de plek van de oude boom.
Niet alle bomen zijn geschikt voor knotten en kandelaberen:
Geschikt
Tilia (linde)
Salix (wilg)
Platanus (plataan)
Redelijk geschikt
Fraxinus (es)
Acer (esdoorn)
Aesculus (paardekastanje)
Liquidambar (amberboom)
Fruitbomen zoals Pyrus (peer), Malus (appel)
Ongeschikt
Juglans (walnoot)
Veel succes met het behoud van de boom!
met hartelijke groet, Roelof Heringa