De afgelopen maand zijn vier microfoons geplaatst op de 'Drempel', een verhoging die het oostelijke deel van het moeras van het westelijke deel scheidt. De microfoons gaan vogelgeluiden opnemen en dragen daarmee bij aan een Europees onderzoek naar verspreiding en migratie van vogels. Het is gaaf dat de Oostvaardersplassen hier onderdeel van is en ik vond het een voorrecht om met Cynthia en Roberto op pad te gaan om deze apparatuur te installeren.

Cynthia en Roberto leggen graag hun werk uit. Naast het plaatsen van microfoons voor vogelmonitoring is Roberto ook betrokken bij een vergelijkbaar onderzoek waar met behulp van wildcamera’s het gedrag van ganzen wordt bestudeerd. Beide onderzoeken zijn onderdeel van digitale toepassingen voor vogelmonitoring, super interessant.

De onderzoeksprojecten

Cynthia, postdoctoraal onderzoeker, en Roberto, ‘biodiversiteitsmonitoring officer’ aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), hebben nieuwe sensoren geïnstalleerd in de Oostvaardersplassen als onderdeel van twee onderzoeksprojecten die elkaar aanvullen: TABMON en ARISE. Terwijl TABMON zich richt op het gebruik van akoestische sensoren om vogelsoorten langs een wijd breedtegraad bereik in Europa te monitoren, bouwt ARISE een infrastructuur in Nederland om biodiversiteitsonderzoek met digitale sensoren te ondersteunen. Samen combineren deze initiatieven geavanceerde technologie met traditionele ecologische monitoring, op gehoor of op zicht, om ons begrip van biodiversiteit in de regio te verbeteren.

TABMON

Het Transnational Acoustic Biodiversity Monitoring Network (TABMON) project is een door Biodiversa+ gefinancierd initiatief dat gericht is op het verbeteren van akoestische vogelmonitoring langs een wijd breedtegraad bereik in Europa, met partners in Frankrijk, Noorwegen, Spanje en Nederland. Door het inzetten van autonome akoestische sensoren, streeft TABMON ernaar bestaande monitoringinspanningen aan te vullen, hiaten in de rapportage voor EU-richtlijnen aan te pakken en de doelstellingen van de EU-biodiversiteitsstrategie te beoordelen.

De kern van het werk van TABMON kan worden opgesplitst in drie onderdelen: 1) het inzetten van de akoestische sensoren in alle partnerlanden, 2) het gebruik van AI-tools om belangrijke informatie over vogelpopulaties uit de onderzoeksgegevens af te leiden (bijv. verspreiding van soorten, timing van migraties) en 3) het combineren van die informatie met bestaande monitoringgegevens en het presenteren van de resultaten om beleidsmakers te informeren. In de Oostvaardersplassen heeft TABMON vier akoestische sensoren geïnstalleerd. Deze akoestische sensoren zijn geplaatst aan de randen van rietvelden om trekvogels te monitoren die het gebied gebruiken als tussenstop tijdens hun migratieroutes.

ARISE

ARISE is een samenwerkingsproject waarbij instellingen zoals Naturalis Biodiversity Center, Westerdijk Fungal Biodiversity Institute, Universiteit Twente en de Universiteit van Amsterdam betrokken zijn. Het primaire doel is om de meercellige biodiversiteit van Nederland uitgebreid in kaart te brengen en te monitoren, inclusief zowel zichtbare soorten zoals planten en dieren, als minder opvallende organismen zoals schimmels en algen.

In de Oostvaardersplassen gebruikt ARISE wildcamera’s om grauwe ganzen, brandganzen en kolganzen te bestuderen. De camera’s stellen onderzoekers in staat om te identificeren welke soorten aanwezig zijn, hun seizoenspatronen en hun gedragingen, zoals foerageren of rusten. Deze gegevens dragen bij aan het inzicht in de verplaatsing van voedingsstoffen in het ecosysteem (nutriëntenstromen) en ondersteunen lopend wetenschappelijk onderzoek in het gebied. Daarnaast worden er inspanningen geleverd om automatische soortherkenning te verbeteren en software te ontwikkelen die in staat is om gefotografeerde groepen ganzen te tellen, waardoor de efficiëntie en nauwkeurigheid van wildmonitoring wordt verbeterd.

Waarom is het belangrijk?

De biodiversiteit verandert snel en effectieve monitoring is essentieel om ecosystemen te begrijpen en te behouden. Zowel TABMON als ARISE dragen bij aan het opschalen van biodiversiteitsmonitoring door geavanceerde technologieën te testen. Zowel de akoestische sensoren als de wildcamera’s worden van energie voorzien door zonnepanelen en kunnen continu en bijna real-time gegevens verzenden. Om de enorme hoeveelheden gegevens efficiënt te verwerken, worden gespecialiseerde kunstmatige intelligentie-algoritmen ontwikkeld om automatisch soorten te identificeren op basis van foto’s en opnames.

De akoestische sensoren die in TABMON worden gebruikt, worden een belangrijk hulpmiddel om vogels, vleermuizen en insecten te registreren, waardoor informatie wordt verkregen over hun aanwezigheid en activiteit, en onderzoekers ook bredere geluidslandschappen kunnen begrijpen, inclusief de invloed van menselijke activiteiten. Evenzo stellen de autonome wildcamera’s van ARISE onderzoekers in staat om continu visuele monitoring van soorten zoals ganzen uit te voeren, wat cruciale inzichten biedt in hun gedrag, populatietrends en ecologische rollen.

Het gebruik van kunstmatige intelligentie voor soortidentificatie in foto’s en opnames verbetert de efficiëntie verder, waardoor onderzoekers enorme hoeveelheden gegevens bijna real-time kunnen verwerken. Uiteindelijk helpt dit onderzoek de inspanningen voor natuurbehoud te verbeteren door biodiversiteitsmonitoring op grotere schaal, nauwkeuriger en representatiever te maken voor de dynamische natuurlijke wereld.

Klik op deze links als je meer informatie wilt over deze projecten: TABMON, ARISE.

Het waren prachtige dagen waar we genoten van de baardmannetjes en af en toe zagen we een prachtige kiekendief of een zeearend. Het digitaliseren van monitoring vind ik soms wat onwennig, maar tegelijkertijd vind ik het gaaf dat je bijvoorbeeld vogelgeluiden kunt herkennen met de Merlin Bird ID of BirdNET. Deze technieken maken monitoring transparanter en objectiever en zullen bijdragen aan de bescherming van onze natuur. Ik ben benieuwd naar de resultaten.