Duizenden kieviten en kokmeeuwen op de ondergelopen beemdlanden

Een zeearend zit aan de rand van de kade in een dode wilg verlekkerd om zich heen te kijken naar wat er onder zich krioelt. Normaal ziet hij hier droge graslanden met groepen brandganzen die zich te goed doen aan het gras. Hij zal denken dat hij verkeerd is gevlogen en bij de Waterlanden is neergestreken. Ook ik kijk verward vanaf de beheerweg aan de andere kant van de kavel naar de Beemdlanden, een gebied dat ik toch echt ken als onderdeel van de 'droge graslanden'. Maar zeker twee kavels staan bijna volledig onder water, de sloten en greppels niet meer te onderscheiden. Tussen mij en de zeearend zijn duizenden kokmeeuwen en kieviten druk aan het foerageren.

Waarom komen juist deze vogels nu massaal af op de ondergelopen graslanden? Kieviten eten regenwormen, slakjes, spinnen en andere insecten. Die vinden de vogels vooral op zicht, en laat dat nou heel gemakkelijk geworden zijn nu deze prooien door het regenwater uit hun schuilplek gejaagd zijn. Kokmeeuwen zijn minder kieskeurig maar zien hun kans schoon om de prooien van kieviten te pikken of zelf op zoek te gaan naar regenwormen. Hun opportunistische aard komt hier goed naar boven. Doordat de vogels omringd zijn door water voelen ze zich ook nog een stuk veiliger, ze zijn immers minder makkelijk te benaderen door een vos. Maar ze moeten nog wel oppassen voor die zeearend die op de uitkijk zit.

Na weken regen kleurt de lucht op een prachtige maandagnamiddag blauw, versierd met roze oplichtende wolken, weerspiegelend in het water. De zon krijgt weer een kans, de grijze wolken zijn geweken en het voelt alsof de vogels feest vieren. Sinds juli is er minstens 700 mm regen gevallen in de Oostvaardersplassen. Dat is ongekend, en geen van ons heeft dan ook meegemaakt dat de water zo hoog boven het maaiveld uit kwam op de Beemdlanden. Tel daar bij op dat het meest zuidelijke deel van de Beemdlanden sinds 2009 met 70 cm is gedaald en je begrijpt waarom we hier nu een waterlanden 2 hebben. Tijd voor maatregelen, want de exclosure die hier vol staat met jong plantsoen is niet bestand tegen zo’n lange inundatieduur. We kunnen in de toekomst nog meer weersextremen verwachten, dus een goede afwatering van het gebied is ook voor de lange termijn van belang.

Om het gebied weer goed af te laten wateren zijn ter hoogte van de kottertunnel duikers neergelegd. Deze zorgen er voor dat het water via de greppels en de sloot langs de beheerweg uiteindelijk in de Kottertocht terecht komt, waar het water via de Lage Vaart zijn weg vervolgd de polder in. De duikers zijn onder de beheerweg door gelegd, hier stroomde het water al overheen, ons de weg wijzend van hoe we het water het beste uit het gebied konden laten. Ook is de sloot langs de beheerweg iets verdiept.

Een paar dagen later zijn de kavels weer droog op een paar plasjes na, gevormd in onder andere de stierenkuilen. En de kieviten en kokmeeuwen? Daar vliegen er nog steeds honderden van rond en weten in de waterrijke wetland nog genoeg te halen.