In de Oostvaardersplassen zijn we al een aantal jaar actief bezig met de uitvoering van nieuw beleid. Het doel is om dit Natura 2000-gebied nog beter geschikt te maken voor vogels. En dan specifiek voor de aangewezen soorten vanuit Natura 2000, maar ook andere soorten die daar op ‘meeliften’. Als onderdeel van dat nieuwe beleid is het beheer van de grote grazers in 2018 in opdracht van de Provincie Flevoland aangepast. Het streven is om de aantallen grazers af te stemmen op de gewenste ontwikkeling van landschap en biodiversiteit. Dan is er – normaal gesproken – ook het hele jaar voldoende voedsel beschikbaar. Daarom worden de aantallen dieren op peil gehouden. Dat doen we door verplaatsen van boventallige dieren naar andere gebieden, door afschot of door ze naar het slachthuis te brengen.

Doelstand: 500 edelherten

In de winter van 2020-2021 konden we het aantal edelherten substantieel terugbrengen, maar we behaalden in de winter van 2021-2022 de doelstand van 500 edelherten niet. Op 15 maart 2022 was het aantal uitgenomen edelherten 157. Dit was veel minder dan we hadden verwacht en waar we ons op hadden ingesteld. Onder andere door het relatief warme weer was het afschot zeer moeilijk uit te voeren. Door het ontbreken van een echt koude periode waren de herten erg alert. De dieren waren in zeer goede conditie, doordat er voldoende voedsel was.

Edelherten houden doorgaans veel afstand tot de auto’s van de faunabeheerders. Het terrein van de Oostvaardersplassen is zo open, dat de dieren auto’s en mensen van een grote afstand zien naderen en vervolgens de benen nemen. Faunabeheerders konden daardoor moeilijk op een veilige schootsafstand komen. Ook de beperkte periode waarin afschot mag plaatsvinden, is een beperkende factor. 

We moeten daardoor in het seizoen 2022-2023 grote inspanningen doen om richting de gewenste doelstand van 500 edelherten te gaan. Daarvoor is een langere koudeperiode nodig en zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk. Maar ook dan is het de vraag of de doelstand al in december 2023 bereikt kan worden.

Aanvullende maatregelen faunabeheer

Om de doelen voor het reguleren van de aantallen edelherten en het ontwikkelen van een divers landschap te halen, zien we een aantal aanvullingen op de huidige aanpak van het faunabeheer:

1. Verruimen van de afschotperiode. 
2. Aanbrengen van schuilmogelijkheden voor de faunabeheerders.
3. Meer variatie in afschotmethodes.
4. Grotere inzet personeel.
5. Meer gebruik maken van lokvoer. 
6. Gebruik maken van aanwezige structuren.

Verruimen van de afschotperiode

Voor het verruimen van de afschotperiode is een aanpassing van de Wnb-vergunning en Wnb-ontheffing (Wet Natuurbescherming) noodzakelijk. Daartoe dienen Staatsbosbeheer en de Faunabeheereenheid Flevoland een verzoek in bij Gedeputeerde Staten. Het gaat om verruiming van de periode van afschot van 1 augustus tot 1 mei (i.p.v. tot 15 maart). In het verleden werden de grootste aantallen edelherten in maart en april geschoten.

Daarnaast willen we faunabeheer kunnen uitvoeren tijdens de bronst, echter niet op de hoofdbronstplekken. Er zijn altijd grote delen waar geen bronstige herten actief zijn en op die plekken kan afschot plaatsvinden. En als laatste: meer ruimte voor afschot tussen zonsondergang en zonsopkomst. Verstoring van rust- en verblijfplaatsen van grote groepen vogels wordt voorkomen.

Schuilmogelijkheden

In het grazige deel van de Oostvaardersplassen zijn boomstobben neergelegd waarachter faunabeheerders kunnen schuilen. Dit zorgt ervoor dat ze de edelherten beter kunnen benaderen. Dit is al onderdeel van het dagelijks beheer, maar wordt nog intensiever en bewuster ingezet. Er zijn, naast de boomstobben, bijvoorbeeld ook meer schuilplaatsen gemaakt. Zo ontstaan in het terrein meer mogelijkheden voor afschot. 

Grotere inzet personeel

We zetten meer medewerkers in, met name in koude periodes, en die werken dan in meerdere shifts per dag. Het doel van de verhoogde inzet is ook om de koude periodes optimaal te gebruiken om het aantal edelherten dat uitgehaald kan worden te verhogen. Ook gebruiken we komende winter weer lokvoer, net als in de winter 2021-2022, maar dan wat intensiever.

En als laatste: we gebruiken al aanwezige structuren in het terrein, die het makkelijker maken dichter bij de dieren te komen. Voorbeelden zijn de beplantingsvakken en vangweide. Doordat deze gebieden nu zijn afgesloten voor de grote grazers, is de vegetatie daar hoger dan erbuiten. Door enkele van deze gebieden tijdelijk open te stellen voor edelherten kan er beschut tot afschot over gegaan worden.