Veenmos dat in natte omstandigheden mooi groen van kleur is.

Overal in het nieuws hoor je berichten over de aanhoudende droogte in Nederland. Hoe zit dat eigenlijk hier? Het gebied van Laag Holland bestaat voornamelijk uit veengrond en veenmosmoerassen. Deze bestaan voor het grootste deel uit water en zijn ook dankzij het water ooit ontstaan.

Zo’n 1000 jaar geleden was het ook erg droog. Er heerste een hongersnood in Europa, waardoor de mensen naar het hoogveenmoeras van Waterland trokken en begonnen met het ontginnen van het landschap. De sloten zijn toen gegraven om het moeras te ontwateren, waardoor men boekweit en graan kon verbouwen. Maar het inklinken van het veen ging zo snel dat het niet meer geschikt was voor de akkerbouw en er daarom alleen maar gras kon worden verbouwd. Na 1170 leefden de Waterlanders dan ook hoofdzakelijk van vee en vis.

Gelukkig hebben we bij de huidige droogte geen honger, maar heeft het wel een groot effect op de natuur. Zo heeft het levende veenmos ook moeite met de lange droogte. Het normaal groene en natte veenmos wordt dor en krijgt een roodbruine kleur en de bovenkant van het mos sterft langzaam af.

Ook de veengrond verdroogt en wordt hard, waardoor het vrijwel geen water meer opneemt. De grond is aan de slootkant nog wel vochtig, maar in het midden van de akker juist erg droog. Hierdoor komt de grond opeens in contact met zuurstof en verzakt het. Zo kunnen er ook veenscheuren ontstaan, wat tot permanente schade aan het land en daarmee de natuur kan leiden.

De verdeling van het water in Nederland valt onder de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). Het LCW heeft dan ook bepaald dat veengebieden behoren tot categorie 1. Dat betekent dat deze gebieden de hoogste prioriteit krijgen bij de verdeling van het schaarse water. Dat is dus ook nodig om onomkeerbare schade aan de natuur te voorkomen. Gelukkig maar voor onze veenweidegebieden!

Deze blog is ook gepubliceerd als column in het Waterlands Weekblad.