Ik heb alle seizoenen lief -vreemde boswachter die dat niet heeft. Zo ook nu; na de kleurenpracht en de overdaad van de herfst wordt het in de winter stil. Bomen slapen, dieren sparen hun energie, de natuur keert in zichzelf. Door juist in dit seizoen veel de natuur in te trekken, krijg je zelf ruimte om dit te voelen. Ik ben nu graag op pad; om me over te geven aan de leegte en stilte van het winterbos. En toch…soms bekruipt me dan opeens het sterke verlangen naar het voorjaar. Het zijn niet de korte dagen of de kou die me dwarszitten.

Het is het groen- ik mis het groen! Groen maakt gelukkig-zelfs een afbeelding van de natuur schijnt een positief effect te hebben op ons gemoed. En kennelijk kan een gebrek eraan het omgekeerde teweeg brengen. Gelukkig kan ik mij op deze momenten laven aan de moshellingen van Elswout. In de winter zijn ze op hun mooist. Mos gedijt goed bij vochtig weer en het zachte licht van de winterzon en zeker nu het beukenblad verwijderd is, knalt het groen je tegemoet.

Deze zachte, altijdgroene dekens liggen al eeuwenlang gedrapeerd over de heuvels van Elswout. Ze maakten eind 18^e eeuw al deel uit van het romantische landschap dat Boreel liet aanleggen. Bij de kleine vijver kom je door een soort kloof die leidt naar de mooiste heuvel, de Tempelberg (waar ooit een tempeltje heeft gestaan, gewijd aan de ‘Arcadische Goden’). Als de mist boven het water hangt, krijgt deze plek een mysterieuze sfeer. Of sprookjesachtig- want ooit werd ik benaderd door filmmakers die hierin een prachtig decor zagen voor Sneeuwwitje en de zeven dwergen.

Mossen zijn hele primitieve planten en komen al heel lang voor op onze aarde. Ze hebben geen echte wortels zoals planten en nemen water en voedingstoffen direct op uit de lucht via hun blad. Dit maakt ze overigens extra gevoelig voor luchtvervuiling. Er zijn heel veel verschillende soorten mos te vinden op Elswout, met namen als rimpelmos, gaffeltandmos en sterremos . Op hun beurt zorgen ze voor een stabiel, vochtig leefklimaat voor paddenstoelen. In de winter geeft het muizen extra bescherming tegen de kou en dieren gebruiken het mos als nestmateriaal.

Al dit moois is wel heel erg kwetsbaar en er moet best wat werk verzet worden om de mosheuvels te behouden. Mos kan niet tegen fel zonlicht; waar een boom omvalt, zie je al snel grassen de mossen verdrukken. Een omgevallen boom moeten dan ook direct vervangen worden.  Deze bomen hebben ook een nadeel; het tapijt van herfstbladeren verstikt het mos. Aan het begin van de winter halen we de bladblazers daarom weer van stal om alles schoon te blazen. Afgelopen jaar was het tijd voor ingrijpender maatregelen. De heuvels werden kaler door steeds meer olifantenpaadjes en open plekken. Mos kan namelijk heel slecht tegen betreding, vooral op de schuine hellingen. Met hun wortelachtige structuren hechten ze zich slechts oppervlakkig aan de bodem. Een keertje klauteren en het mos laat los. Onze vrijwilligers zetten de heuvel af met een houten hek (we lieten natuurlijk wel een heel mooi pad over om de Tempelberg te bewandelen). En dit najaar volgde een heuse mostransplantatie! De eer was aan het Haarmos- deze soort is dankzij het stevige blad minder gevoelig voor uitdroging. Boswachter Roderick stak zoden uit van een andere locatie en plaatste deze op een kaal stuk van de moshelling. Paaltjes houden de grond bijeen en regelmatig water gieten doet de rest. Het komende jaar zal uitwijzen hoe succesvol deze maatregel is. Hopelijk behoeden we hiermee de eeuwenoude moshellingen van de ondergang. Geniet ervan en bestrijd het januarigevoel met een geregeld groen luchtje scheppen. Je wordt er een beetje gelukkiger van.

Dit bericht is als column gepubliceerd in het Bloemendaals Nieuwsblad