Als boswachter bij het beheerteam Veenweiden krijg je veel te maken met veen. De grond waarop we wonen in Waterland is veengrond. Zelfs de stad Amsterdam is op veengrond gebouwd. Vandaar dat onze huizen op palen staan. Anders zouden de gebouwen langzaamaan wegzakken. Ook de tuin en de wegen zakken en worden af en toe weer opgehoogd. Maar waar bestaat die veenbodem eigenlijk uit?

Ik reed laatst met mijn auto door de Beemster langs een sloot met knotwilgen toen ik opeens een lichtblauwe flits voorbij zag schieten. Ik kreeg direct een glimlach op mijn gezicht, want ik wist meteen dat het een ijsvogel was! Na de strenge vorstperiode in 2018 gaat het nu toch alweer iets beter met de ijsvogels in Nederland. Zo’n waarneming gaat daadwerkelijk in een flits aan je voorbij.

In Waterland komt een heel zeldzaam muisje voor. Een echte moerasmuis. Nu de werkzaamheden in de veenmosrietlanden vanaf september weer beginnen komen we deze muis regelmatig tegen. Als je na het maaien het riet weg harkt zie je dit muisje vaak ook wegrennen. Soms vlucht hij dan naar het water. Dat geeft niet, want hij kan juist erg goed zwemmen. In Nederland leeft een aparte ondersoort van deze muis die alleen nog maar in Nederland voorkomt. Vandaar dat ik hem wel eens vergelijk met de panda uit China; de Noordse woelmuis! Hij is erg zeldzaam dus.

Langs de sloten van Waterland liggen vaak de schelpen van de zwanenmossel. Een fascinerend beest dat een verborgen leven leidt.

April is een echte lente maand. Alles wordt frisgroen en de bomen lopen uit. Het gezegde is “in mei leggen alle vogels een ei”. Maar in de weilanden zijn al veel vogels aan het broeden. De koolmezen zingen hun hoogste lied.

Als vroeg in de lente de zon even schijnt gaat de kievit meteen baltsen. “Ze duikelen weer”, zei mijn vader dan. Wat betekende dat ze aan het baltsen waren, want hun kenmerkende baltsvlucht is ook alsof ze door de lucht duikelen. Voor mij betekent dit het begin van het voorjaar.

‘Wetland’, een term die je steeds vaker hoort. Maar wat is nu eigenlijk een ‘wetland’? Letterlijk vertaald vanuit het Engels betekent het ‘nat land’. Oftewel land dat doordrongen is van water; een moeras dus!

Als je, net zoals ik, vaak langs de polderwegen rijdt zie je ze regelmatig; hazen. Overdag verstoppen ze zich in de wei, maar in de avond rennen ze dan opeens in het licht van je koplampen. In de weilanden van Staatsbosbeheer kom je ze ook regelmatig tegen. Ze leven in een holte in het weiland die ‘leger’ wordt genoemd. Gelukkig heeft de haas een warme bontjas aan, want hij zit het gehele jaar in het open veld. Ook de jonge haasjes hebben meteen bij hun geboorte al een warme vacht.

Ik heb mijn warme trui aan en de kachel staat thuis aan. Zo komen wij mensen wel de winter door. In de natuur gaat dat toch anders. Zo gaan planten en bomen in winterrust. In de herfst hebben ze hun reservevoedsel opgeslagen in hun wortel- of stengeldelen. Er zijn ook planten die afsterven en hun zaden met reservevoedsel zorgen pas weer in de lente voor nieuw leven.

Afgelopen week heb ik met een groepje mensen bij de windmolens op de verbindingsdam naar Marken naar vogels staan kijken. Waarom stonden we precies daar? De reden is dat je elk jaar in oktober in de Gouwzee de krooneenden kunt bekijken. Het is een prachtige eendensoort met een rood snaveltje en een goudgele kop. Het was prachtig weer waardoor we hun goudkleurige kop zagen schitteren in de zon.

In Waterland komen langs de dijken bijzondere dieren voor, waaronder de ringslang (Natrix natrix). Een dier waar veel mensen bang voor zijn, terwijl hij niet gevaarlijk is. Dit reptiel bijt namelijk niet en is ook niet giftig.

Overal in het nieuws hoor je berichten over de aanhoudende droogte in Nederland. Hoe zit dat eigenlijk hier? Het gebied van Laag Holland bestaat voornamelijk uit veengrond en veenmosmoerassen. Deze bestaan voor het grootste deel uit water en zijn ook dankzij het water ooit ontstaan.

Men denkt bij orchideeën vaak aan tropische landen. Toch staan er in ons kikkerlandje best veel soorten orchideeën. Onze Nederlandse orchideeën zijn misschien wat minder opvallend dan de tropische soorten, maar zeker ook de moeite waar om te beschermen. De meeste in Nederland voorkomende orchideeënsoorten zijn dan ook zeldzaam.

De Stelling van Amsterdam is een verdedigingslinie rondom Amsterdam. Deze is aangelegd tussen 1880 en 1914, vlak voor de Eerste Wereldoorlog. Het idee was om de stad Amsterdam te verdedigen door het te omringen met water, zodat de vijand op afstand bleef. De weilanden van Waterland moesten dan het voedsel leveren aan Amsterdam en de polder de Zeevang en de Beemster zouden onder water worden gezet.

Als ik nu zo door het Purmerbos loop zijn de bomen mooi frisgroen en komen de eerste blaadjes aan de bomen weer tevoorschijn. Dat er zoveel groeit in het Purmerbos heeft te maken met ondergrond van het bos. Het bos ligt namelijk op de bodem van het meer de Purmer. Precies 400 jaar geleden werd het meer drooggemalen en op deze kleigrond heeft Staatsbosbeheer 31 jaar geleden een bos aangelegd. Jaarlijks vinden er in het bos allerlei werkzaamheden plaats zodat het bos, bos zal blijven.

Lage weilanden, lange sloten en slingerende dijkjes, zo kennen we allemaal Waterland wel. Met de koeien in de wei, het riet in het water, de boerderijen en oude dorpjes. Als boswachter van Staatsbosbeheer heb ik het voorrecht om elke dag weer van de mooie natuur van Waterland te genieten. Ik kom ook uit deze streek en ben vanaf jongs af aan geïnteresseerd in de natuur van het gebied en de rijke geschiedenis.