Dat de rijke stadslui zomers naar hun buitenplaatsen togen voor rust, reinheid en, vooruit, misschien ook regelmaat is wel bekend. Maar er gebéurde natuurlijk ook wel eens wat. Zo’n prachtplek vráágt om een feestje, het liefst met publiek erbij. Hoe dit sociale leven er op Elswout heeft uitgezien, weten we niet precies. Maar met voorbeelden van andere buitenplaatsen-en een beetje fantasie- is het niet moeilijk je hier een voorstelling van te maken.

Familie en gasten werden ontvangen voor theekransjes, jachtfeesten, er werd gewandeld langs de follys en gasten werden zelfs getrakteerd op opera’s en kermissen. Men was niet vies van een beetje plat vermaak; een bezoekje aan de kluizenaarshut wordt veel spannender mét een dolende zwerver. Die was eerder uit de lokale kroeg geplukt en speelde voor een paar centen zijn rol met verve.
Met de laatste Borski verdwenen ook de feesten van Elswout. En daarmee toch ook een beetje de glans van de buitenplaats. Want deze parel wordt dan nog steeds geroemd om zijn schoonheid en rust, maar het moet af en toe ook bruisen.

We waren dan ook meteen enthousiast toen bezielde dichters ons benaderden voor een Poëziefestival. Meer moois volgde en inmiddels staan er verschillende evenementen op het programma. Maar de weg hier naar toe was niet alleen maar hosanna. Ik heb er ook van wakker gelegen. De natuurlijk schoonheid op Elswout is kwetsbaar. Niet voor niets kent het allerlei beschermende titels, van aardkundig monument tot Natura2000. Was het wel mogelijk om hier een festival te organiseren zonder dat planten en dieren er schade aan hadden? Boswachter ecologie Marina en ikzelf legden de aanvragen naast alle informatie die we hadden over Elswout, en we lieten aanvullende onderzoek doen als we iets niet wisten. Inmiddels zijn we behoorlijk geroutineerd. Liepen de Borski’s hun lijst met de gewenste tafelschikking en gerechten na, de boswachters nemen de kaarten met vleermuisbomen, paddenstoelen en flora ter hand. Tijdens een avondvoorstelling is er alleen heel beperkte verlichting en alleen op plaatsen waar het de vleermuizen niet hindert- ook niet in hun vliegroute. Plekken met bijzondere planten en paddenstoelen-en dat zijn er véél- doen niet mee. Voor het prikken van een datum volgen we de seizoenen. In het broedseizoen van de vogels is het bos een no-go en ook buiten deze periode- vogels houden zich nou eenmaal niet helemaal aan de kalender- checken we de locaties op nesten en verplaatsen een activiteit als dit nodig is. De bodem is een ander element, ik schreef al eerder over het belang van een luchtige bodem voor met name de stinzenplanten. Grote aantallen mensen wandelen zo’n bodem dicht, hiervoor is dus geen plek op onze bloemrijke graslanden.

Dit vraagt een lange adem van de organisatoren. Plannen moeten herhaaldelijk aangepast worden totdat we uiteindelijk -letterlijk – het groene licht geven en de benodigde vergunningen kunnen worden aangevraagd. Hierdoor ontstond ook een natuurlijke selectie van de ondernemers. Zij die Elswout louter als mooi decor zagen, vielen al snel af. Wat overbleef waren de mensen die echt gepassioneerd waren over de plek en bereid waren hun programma keer op keer bij te schaven. Het vraagt naast creativiteit en pragmatisme ook uithoudingsvermogen om voor de zoveelste keer met de boswachter op pad te gaan voor nóg een controleronde. Dan houd je de echte liefhebbers over.

Dit jaar wordt het weer genieten van kleinschalige, culturele activiteiten die de sprookjesachtige sfeer van de buitenplaats tot zijn recht laten komen. Het Klaterklanken festival trapt af met intieme klassieke voorstellingen van topmuzikanten in het bos. Daarna volgt alweer de derde editie van Nazomer Nachtlicht, die met artistieke optredens en beeldende kunst wonderen laat ontstaan in het nachtelijk Elswout. In de herfst voert het inmiddels klassiek geworden paddenstoelenfestival je mee naar de wereld van de paddenstoelen (en kabouters!) en zelf (jaja, de boswachters zijn soms ook creatief) luiden we de winter in met de Midwinterhoornblazers. Helemaal aan het eind van het jaar keert mevrouw Johanna Borksi terug naar haar geliefde Elswout voor een ontmoeting met de deelnemers van de Real Life Game. Een heel spannende game die speciaal voor Elswout geschreven is (bijzonder; de makers stemden het ontwerp niet alleen af op Elswout, maar ook op het winterseizoen waarin de natuur in rust is). Voor wie ook eens het sprankelende Elswout wil ervaren hieronder de data en sites van de eerste twee festivals.
16 juli    Klaterklanken http://www.klaterklanken.nl/

19 t/m 21 september Nazomer Nachtlicht http://nazomernachtlicht.nl/

Deze tekst verscheen ook als column in het Bloemendaals Nieuwsblad.