Controle van holtes in een dode boom (Foto: Vince Ronde)

De vaste bezoekers van het Robbenoord- en Dijkgatbos hebben ze waarschijnlijk wel gezien. Bomen met oranje kruizen. De afgelopen twee maanden heeft mijn collega een boomveiligheidscontrole uitgevoerd langs de wegen en paden. Bomen waarvan het vermoeden bestaat dat ze de komende jaren kunnen afbreken of omvallen, en dus onveilig worden, zijn hierbij gemarkeerd met een oranje kruis. Deze bomen zullen we dit jaar verwijderen om zo de wegen en paden in en rondom het bos zo veilig mogelijk te houden. De onveilige bomen waarin ook holtes zitten hebben naast een oranje kruis ook een blauwe stip gekregen.

De komende weken zullen de bomen waarvan we vermoeden dat ze op korte termijn af kunnen breken of omvallen weggehaald worden. Hier werken we aan totdat het broedseizoen start op 15 maart. In september zullen we dan vervolgens verder gaan met de overige bomen. Tijdens deze werkzaamheden zullen we, waar dat nodig is, wandel- en/of fietsroutes tijdelijk omleiden om onveilige situaties te voorkomen. Dit zal vooral gelden voor de werkzaamheden na de zomervakantie.

Oranje kruizen, blauwe stippen en andere markeringen

Je ziet in het bos niet alleen oranje kruizen. Hier en daar staan bomen met een blauwe stip in het oranje kruis. Wat houdt dit in? Die bomen die tijdens de boomveiligheidscontrole een blauwe stip hebben gekregen, moeten nader onderzocht worden. Daar zouden bijvoorbeeld vleermuizen, spechten of boommarters gebruik van kunnen maken. Deze holtes worden door een ecoloog bekeken met een camera, zodat duidelijk te zien is of ze in gebruik zijn, zonder te veel te verstoren.

Sporen gevonden en dan…

Als er sporen gevonden worden, die een aanwijzing geven dat deze holte recent gebruikt is of nog gebruikt wordt (haren, krabsporen, uitwerpselen en soms zelfs levende dieren), dan behouden deze bomen hun blauwe stip. We zoeken dan samen met een ecoloog naar een goede oplossing. Het gaat er dan om dat de populaties spechten, boommarters en vleermuizen niet geschaad worden. Dit betekent dat als er genoeg alternatieven verblijfplaatsen voor de dieren zijn, de boom weg kan worden gehaald. Als dit niet het geval is, worden er andere maatregelen genomen, zoals het ‘maken’ van een kunstmatige nestgelegenheid. Dit stemmen we af met de omgevingsdienst om verantwoord te werken.

Oorzaak dode bomen

Een deel van de bomen die we gaan verwijderen is dood gegaan aan de concurrentiestrijd met zijn soortgenoten. Ook bij bomen geldt dat de sterkste overleven. Leeftijd, terrein en klimaatomstandigheden spelen hierbij uiteraard een rol.

Een ander deel van de bomen zijn zieke essen. De es wordt overal in Nederland in een steeds hoger tempo aangetast door het vals essenvlieskelkje, beter bekend als de essentaksterfte. Dit is een agressieve schimmelziekte waarvan de bomen niet herstellen. De schimmel tast eerst de bladeren en takken aan. Door daar de vaten te verstoppen, worden geen water en voedingsstoffen meer aangevoerd en verdroogt de boomkroon als het ware. Op termijn verspreidt de schimmel zich echter door heel de boom, die daardoor erg verzwakt en gevoelig wordt voor andere parasieten en plagen. Uiteindelijk gaan de meeste bomen dood.

Dood hout leeft

De dode en zieke bomen die we verwijderen staan allemaal langs wegen en paden. Bomen die dieper in het bos staan en geen gevaar opleveren mogen vaak blijven staan. Ongeveer veertig procent van alle bosdieren is namelijk afhankelijk van dood hout. Dat is een van de redenen waarom we na een storm omgewaaide bomen die niet over wegen en paden liggen zo veel mogelijk laat liggen. Soms leven omgewaaide bomen verder, ook dan zorgen ze voor meer natuurwaarde in het bos. Het bos krijgt zo meer structuur en er valt plaatselijk meer licht op de grond, waardoor jonge bomen kunnen ontkiemen of beter kunnen groeien.