Dit soort oer-Hollandse vergezichten behoren ook tot het ‘straatbeeld’ van Amsterdam.

Onder de rook van Amsterdam is de natuur in Waterland snel te bereiken. Zo waan je je binnen 30 minuten fietsen van het centrum van Amsterdam in dit unieke oer-Hollandse landschap dat door mensenhanden is gemaakt. Niet alleen op de fiets, maar ook met het openbaar vervoer en wandelend kun je het veenweidelandschap ontdekken en dat allemaal binnen de stadsgrenzen van Amsterdam!

De start van de wandeling

Samen met mijn collega Inga Tessel is deze wandeling bedacht en in elkaar gezet.

Nu dat de Noord-Zuidlijn is afgerond kun je vanaf het Centraal Station in Amsterdam met de metro in enkele minuten naar het station Amsterdam Noord komen. Vanaf daar kun je lopend of met bus 37 naar de Volendammerweg. Vanaf daar vertrekt onze wandeling van ongeveer 9 kilometer. Veel wandelplezier!

Vanaf de bushalte loop je richting het noorden en ga je onder de ringweg door. Aan je linkerhand loop je het tuinpark Buikslotermeer voorbij en laat je de stadse hectiek achter je. Daarna steek je het bruggetje over en kruis je het fietspad ‘de Zwarte Gouw’. Ga rechtdoor en volg het wandelpad. Na een klein stukje wandelen kun je rechtsaf een rietpad inslaan (1). Hier loop je langs het riet en in het voorjaar zie je hier veel rietvogels, zoals de rietzanger en de blauwborst. In de zomer vind je hier juist veel bloemen met vlinders. Aan het einde van dit rietpad heb je een weids uitzicht over de groene weilanden met de stad achter je; het contrast kan bijna niet groter!

De historie van het landschap

In de verte zie je een aantal boerderijen liggen aan de Poppendammergouw. Ooit lag daar het dorp Poppendam, wat in de Middeleeuwen nog een geduchte concurrent in overzeese handel was voor Amsterdam. Het dorp was een van de eerste nederzettingen van Waterland en lag in het lagergelegen veengebied waar veenriviertjes langs liepen. Om te voorkomen dat het zoute zeewater via de riviertjes het land konden binnendringen werden deze afgedamd. Hoe precies het dorp ten onder is gegaan is onbekend, maar op de kaarten rond 1300 stond het al niet meer aangegeven.

Neem nu het fietspad rechts en blijf doorlopen richting Ransdorp. Het landschap dat je nu voorbij loopt was ooit een hoogveenmoeras (2). Rond het jaar 1000 hebben de eerste bewoners sloten gegraven, wat het water uit het moeras afvoerden. Hierdoor kon men gewassen zoals boekweit gaan verbouwen. Maar het inklinken van het veen ging zo snel dat het niet meer geschikt was voor de akkerbouw en er daarom alleen maar gras kon worden verbouwd. Na 1170, toen de Zuiderzee was ontstaan, leefden de Waterlanders dan ook hoofdzakelijk van vee en vis.

Als je bij Ransdorp bent aangekomen loop je rechtdoor naar de Bloemdalergouw totdat je ter hoogte van de bushalte Ransdorp, Kinselmeer komt. Hier volg je rechtsaf het fietspad verder (3). Aan de linkerhand zie je nu het Kinselmeer liggen. Dit meer is ontstaan na drie dijkdoorbraken van de dijk aan de toenmalige Zuiderzee. Rondom dit meer ligt een deel van het grondgebied van Staatsbosbeheer in Waterland. In het voorjaar zie hier veel verschillende weidevogels zoals de grutto, watersnip en kievit.
Parallel aan het fietspad aan je linkerhand ligt het Goudriaankanaal. Dit kanaal moest eigenlijk 150 meter breed worden en moest lopen van Marken tot aan Durgerdam. Het idee was dat schepen die door ondiepte bij Pampus kwamen te liggen via dit kanaal alsnog naar de havens van Amsterdam konden varen. Uiteindelijk was het plan niet goed doordacht, want de doorgang vanaf de Zuiderzee bij Marken bleek veel te ondiep voor zeeschepen. Hierdoor werd het plan uiteindelijk gestaakt waarbij deze sloot als overblijfsel in het landschap is achtergebleven.

Een opvallende kerk

Je loopt het fietspad verder af en slaat rechtsaf de Durgerdammergouw op, richting Ransdorp. Volg de weg en ga het dorp in. Je loopt door tot aan de kerk (5) en slaat daarvoor linksaf. Je loopt nu langs de huidige begraafplaats. Ooit stond daar de kerk die in 1422 is verwoest door een brand. Na 1500 ging men de toren weer opbouwen naar het ontwerp van Jan Poyt. De drassige veengrond kon het oorspronkelijke idee niet dragen waardoor de toren van de kerk nooit volledig is voltooid. Hierdoor heeft de kerktoren een opvallend uiterlijk. Pas in 1720 is de kerk ernaast herbouwt.
Bij het Raadhuis van Ransdorp ga je ook links, daarna ga je de brug rechts over. Het raadhuis was in 1652 gebouwd door de Unie van Waterland. Hier vergaderden de gedeputeerden van de zeven Waterlandse dorpen. Op het gebouw is het wapen van Waterland te zien.

Je loopt nu over het Weerslootpad (6). Ooit was dit een oude waterweg naar Amsterdam. Via de sloot werd de melk in melkschuiten naar de stad gevaren. Melk was een belangrijke inkomstenbron voor de Waterlanders. Toen in 1677 het verboden werd op zondag de melk te verhandelen was dat een groot probleem voor de boeren, die destijds de melk niet konden koelen. Hierdoor ging men van deze melk maar kaas maken.

Volg het pad verder en ga over de brug linksaf. Het pad loopt nog een stuk door en voordat je de wijk weer inloopt neem je het pad rechtsaf en blijf je parallel aan de weilanden lopen. De wandeling eindigt bij de brug waar je begonnen bent bij het fietspad van ‘de Zwarte Gouw’.

Natuur rondom de stad

Natuur is dichterbij dan je denkt! Ben je benieuwd naar andere wandel- of fietstochten nabij een stad? Kijk dan op de webpagina van Staatsbosbeheer ‘Rondom de stad’, hier vind je nog veel meer mooie tochten bedacht door mijn collega’s verspreid over het gehele land.

En wil je deze wandeling eens proberen? Download dan hier de kaart en beschrijving. Wij wensen je veel wandelplezier! Laat je daarna aan ons weten wat je van de wandeling vindt? Dat kan door de wandeling op de website te beoordelen of geef een reactie op deze blog.