Boswachter in gesprek met recreanten.

Binnen Staatsbosbeheer werken vier disciplines boswachters: beheer, ecologie, boa en publiek. Hoewel er veel overleg is tussen deze disciplines, zijn ze het niet altijd met elkaar eens. Wat de ideale situatie is voor de één, daar kan de ander van gruwen. Tijdens een gemoedelijk gesprek met adviseur ecologie Hans Backx en boswachter publiek Wannes Rovers delen we de verschillende standpunten.

Hans trapt af. Hij maakt zich zorgen om de recreatiedruk in diverse gebieden. “Het Liesbos en het Mastbos (bossen nabij Breda, red.) zijn erg gericht op recreatie. De natuur ondervindt daar veel verstoring. Een prachtig oud stadsbos wordt zo een natuurpark. Dat doet bij mij wel pijn.” Wannes glimlacht. “Ik kijk daar toch iets anders naar. Natuurlijk vind ik natuur belangrijk. Maar het feit dat inwoners van Breda de natuur zo dichtbij huis kunnen beleven, creëert draagvlak. Zonder dat draagvlak ben je als terreinbeheerder nergens. In het Mastbos hebben we de Kogelvanger: een stuk natuur waar niemand in kan. We zien dat dat een belangrijke rustzone is voor reeën. Zo krijgen zowel natuur als recreatie een plek.”

Helicopterview is nodig

Wat als er een zeldzame diersoort het Mastbos tot zijn leefgebied maakt? “Wat als er een oehoe in het bos gaat broeden?” vraagt Wannes zich hardop af. “Ga je dan de boel afzetten? Want mijn natuurhart zou dat het liefste doen. Of denk je dan simpel jammer van die oehoe, die moet maar accepteren dat het hier druk is? En als hij daar niet mee om kan gaan, zoekt hij maar een andere plek? Dat zijn dat lastige dilemma’s.”

Hans en Wannes beamen allebei dat een helicopterview nodig is. “Voor een goede zonering moet je uitzoomen. Pak de kaart van Nederland, of van Brabant, inventariseer wat de behoeftes zijn en bekijk vervolgens welk gebied daar geschikt voor is.” Staatsbosbeheer doet dat ook in overleg met anderen. Met gemeenten, of met andere terreinbeheerders zoals Brabants Landschap of Natuurmonumenten. Over elkaars gebiedsgrenzen heen kijken, levert wellicht andere mogelijkheden op.

Wannes vindt boswachterij Dorst een mooi voorbeeld van zonering. “Daar hebben we de natuurkern afgesloten. Dat is struinnatuur, voor een optimale beleving van natuur. Geen fietsers, geen ruiters, alleen maar wandelaars. Zonder hond. Een aantal mensen was hier fel op tegen, maar nu krijgen we steeds meer geluiden dat mensen het heerlijk vinden om daar in alle rust van de natuur te kunnen genieten. Zonder te hoeven uitkijken voor mountainbikers en zonder dat er honden ongevraagd aan je komen snuffelen.”

De jeugd heeft de toekomst

Toch is Hans absoluut geen voorstander van alle natuur op slot doen. “Natuurbeleving is ontzettend belangrijk, vooral voor jongeren. De liefde voor natuur begint vaak op jonge leeftijd. Ik weet nog dat ik als klein jongetje mijn eerste koolmees zag. Ik maakte er mijn ouders voor wakker, zo bijzonder vond ik het. Toekomstige generaties hebben we hard nodig om natuur te blijven beschermen.” Wannes en Hans komen wel tot de conclusie dat het belangrijk is om goede keuzes te maken. Niet alles kan overal. En leg dat goed uit aan bezoekers. “En handhaaf bij overtreding,” voegt Wannes toe. “Door rood rijden levert je een hogere boete op dan met een quad door het bos scheuren. Dat steekt.”

Het Markdal als voorbeeld

Beide heren zijn enthousiast over de ontwikkelingen in het Markdal. “Het lijkt een klein stukje natuur, maar het is onderdeel van een grotere zone,” licht Wannes toe. “We hebben hier met partners zoals het waterschap veel in geïnvesteerd. En die moeite loont: de natuurontwikkeling gaat hier geweldig.” Hans glundert. “We hebben het over zo’n 300 plantensoorten, 4 vleermuissoorten, 20 soorten vlinders en 15 soorten libellen en nog veel meer bijzondere vogels zoals de watersnip en de kemphaan. Als ecoloog kan ik hier lyrisch over worden!” Wannes: “En ook hier is het afwegen welk belang we het zwaarst laten wegen. We krijgen soms klachten over te natte paden, dat mensen er niet langs kunnen zonder natte voeten te krijgen. Ik denk dan ‘wil je droge voeten of de ultieme natuurbeleving’? Je loopt hier door een beekdal, dat hoort onder water te staan. Dus trek je laarzen aan en geniet.”