Opvliegende kolganzen. Foto door Marijke Vaes

Het is herfst. De wind brengt ons herfstgeuren, vallende bladeren en.. de vogeltrek! Een bijzonder spektakel: elk jaar vliegen miljarden vogels naar warmere plekken om de winter door te brengen. In de Pelen sluiten we daarom delen van de natuurgebieden af, zodat de doortrekkende vogels en wintergasten voldoende rust hebben. In dit blog leg ik je uit waarom dat zo belangrijk is!

Van het koude noorden naar het warme zuiden

Voor sommige vogels begint de vogeltrek al direct na het broedseizoen, maar de piek van de vogeltrek is in oktober. ‘Onze’ vogels die alleen in de zomer in Nederland verblijven vliegen in de herfst naar warmere gebieden in zuid Europa en Afrika. Ze maken plaats voor de vogels die vanuit Siberië en Groenland juist naar Nederland komen om hier de winter door te brengen, de wintergasten. En dan zijn er ook nog vele vogels die ons land voorbij vliegen in de reis naar een warmer oord, de doortrekkers.

De vogeltrek kost veel energie voor de vogels, ze moeten vaak duizenden kilometers afleggen op hun reis! De voornaamste reden dat de vogels zich verplaatsen is voedselaanbod. Voor insecteneters is er in Nederland bijvoorbeeld ’s winters flink minder voedsel beschikbaar dan in de lente en zomer.

Vogels navigeren op verschillende manieren. Zo zijn er vogels die op zicht vliegen en zon, sterren en herkenbare plekken in het landschap volgen zoals de kustlijnen. Anderen maken meer gebruik van een intern kompas dat werkt met het magnetisch veld van de aarde.

Getrompetter in de lucht

Misschien wel een van de meest iconische doortrekkende vogels is de kraanvogel. Vanaf half oktober tot in december trekken ze van hun broedgebieden in Scandinavië, naar de overwinteringsgronden in Zuid Europa. Op de doortocht vinden ze rust, bescherming en voedsel in natuurgebieden als de Pelen. Vooral bij oostenwind is de kans groot overvliegende kraanvogels te spotten. Kraanvogels zijn schuwe vogels en erg gevoelig voor verstoring, daarom is het extra belangrijk de vogels rust te geven in een kwetsbare periode. Gelukkig zijn de kraanvogels het beste te spotten en te horen in de lucht! Het ’trompet’ geluid dat ze maken is niet te missen, luister hier maar hoe bijzonder dat klinkt!

Meten is weten

De boswachters ecologie zijn de komende maanden druk in de weer met tellen. Ze tellen de overwinterende ganzen die overnachten in de Pelen en in de ochtend vertrekken naar omliggende foerageergebieden. De overvliegende groepen ganzen bestaan vooral uit toendra rietganzen, kolganzen en grauwe ganzen. Dat zijn er wel duizenden tegelijk! Eenmaal aangekomen bij de omliggende graslanden zijn ook de wat minder opvallende soorten als de dwerggans beter te onderscheiden van de massa, en kunnen de geringde vogels beter worden bekeken.

Zo werd er een kolgans uit Finland gespot. Boswachter Rick: “Deze kolgans is geboren in Finland, en komt nu elk najaar naar Nederland om te overwinteren. Dankzij de ring om zijn hals kan zijn migratiegedrag goed in de gaten worden gehouden!”.

De vogeltrek wordt ook door honderden vrijwilligers elk jaar nauw in de gaten gehouden. In de Groote Peel worden de overvliegende vogels geteld vanaf de Amsloberg, elke dag staan hier meerdere vrijwilligers. Wil je meekijken welke vogels er wanneer overvliegen? Bekijk dan de website www.trektellen.nl.

Tijdelijke afsluitingen in de Groote Peel en Mariapeel

Passerende wandelaars kunnen de rustende vogels verstoren. Het opvliegen kost veel energie, energie die ze juist hard nodig hebben in de winter! Daarom sluiten we delen van de Pelen tijdelijk af voor bezoekers.

Van 15 oktober tot en met 30 november is een deel van de Groote Peel gesloten voor publiek, in verband met de doortrekkende kraanvogels. Klik hier voor een kaart van het afgesloten gebied.

In de Mariapeel is de rode wandelroute vanaf Hoeve Willem 3 gesloten van 15 oktober tot 15 maart. Dit is in verband met overwinterende ganzen, zoals de kolgans. De graslanden aan de rand van het natuurgebied zijn belangrijke rust- en foerageergebieden.