Door Stéphane Delplanque

Natuur is een veranderend iets. Wanneer op een bepaalde plek terug in de tijd wordt gegaan blijkt vaak dat er vroeger andere soorten voorkwamen. Dat hoort erbij. Het is echter wel zo, dat zulke veranderingen vroeger langzaam plaatsvonden. Tegenwoordig kan dit anders zijn. Met de toename in mobiliteit en globalisering hebben soorten zich wereldwijd kunnen verspreiden. Het merendeel van zulke nieuwkomers neemt op hun nieuwe plek een bescheiden plaats in, maar er zijn ook paar die dat wat minder bescheiden zijn. Een bekend voorbeeld hiervan is de Japanse duizendknoop die, eenmaal aanwezig, maar zeer moeilijk is weg te krijgen. Een andere notoire nieuwkomer is de watercrassula. Deze bodembedekkende vijverplant uit Australië werd in 1995, in de omgeving van Breda nota bene, voor het eerst in de natuur aangetroffen. Sindsdien is watercrassula bezig met een gestage opmars en heeft zich verspreid over heel Nederland. Watercrassula vestigt zich vooral op oevers van (deels) droogvallende poeltjes en vennen. Ook op plaatsen waar juist natuurherstel heeft plaatsgevonden en in veel gevallen hebben deze projecten alleen een dikke mat watercrassula opgeleverd.

Dit is precies wat er heeft plaatsgevonden op het Akkerenven, een ven op de Brabantse wal. Na herstel was men tevreden want er was een mooie vegetatie verschenen met o.a. kleine zonnedauw en oeverkruid. De pret was echter van korte duur want deze soorten werden al snel weggevaagd door watercrassula. Hoe kon dit zo misgaan? De belangrijkste reden lijkt een slootje te zijn waarvan recent duidelijk is geworden dat die in de winterperiode voedselrijk water in het Akkerenven loosde. Deze extra voedingsstoffen maakten het mogelijk dat watercrassula zich zo snel sterk kon uitbreiden. Ook is via dit slootje waarschijnlijk watercrassula aangevoerd vanuit een nabij gelegen groeiplaats.

foto: Benjamin Blondel 

start in augustus
Staatsbosbeheer gaat de watercrassula in het Akkerenven verwijderen. Immers, we zien graag dat inheemse soorten weer het beeld gaan bepalen in het Akkerenven. Als eerste stap is de sloot afgesloten van het Akkerenven zodat de toevoer van voedselrijk water is verdwenen. In augustus/september 2020 zal dan de plant verwijderd worden. Dit is een grootschalige ingreep aangezien ook de toplaag van de bodem verwijderd moet worden. Immers, als kleine wortelrestjes achterblijven, kan dit weer een hele nieuwe plant worden. De bodem zal dus grondig gereinigd moeten worden. Dit vraagt om secuur verwijderen en het afgraven zal onder strikte voorwaarden plaatsvinden. Dit om enerzijds te zorgen dat het ven goed geschoond wordt maar ook om te voorkomen dat geschoonde plekken opnieuw besmet worden. Er zal daarom permanent ecologische begeleiding plaatsvinden zodat de machinisten optimaal hun werk uitvoeren. Verder zal de werkplaats ten strengste verboden zijn voor geïnteresseerd publiek. Dit allemaal om de kans van herbesmetting te minimaliseren.
Het zal een lastige klus worden maar met de grondige voorbereiding en deskundige uitvoer en begeleiding is de kans op succes groot. Dus de kans dat het Akkerenven in de toekomst vol met zeldzame inheemse soorten staat is zeker groot!