Geboren en getogen in Breda hoorde ik al op de lagere school over oorlogen die in Brabant, en dan met name in en rond Breda, zijn uitgevochten. De Spinolaschans en de Vuchtpolder waren mijn achtertuin. Ik ging naar Willemstad, ontdekte Heusden, hoorde over Geertruidenberg en ook Den Bosch was mij niet vreemd (heerlijk: die Bossche bollen!) Ik bekeek forten zoals Sabina en De Roovere en struinde over linies, langs stellingen en door prachtige natuurgebieden én bezocht het Spanjaardsgat en het kasteel van Breda … maar het duurde lang voor ik de link legde tussen al deze steden, forten en natuur. Mijn leraren van de lagere en de middelbare school hebben me er ongetwijfeld over verteld maar het is niet “blijven hangen”. Pas in 2016 hoorde ik weer over: “de Zuiderwaterlinie”.

Deze 165 kilometer lange linie loopt van Bergen Op Zoom tot Grave. Voor het ontstaan van de linie moeten we terug naar het jaar 1200 toen de eerste vestingsteden ontstonden. Dikke muren beschermen de bewoners tegen de vijand. Maar tegen de steeds krachtigere wapens bieden muren steeds minder bescherming. Water doet na 1500 zijn intrede als verdedigingsmiddel. Na de tachtigjarige oorlog raken de verdedigingswerken in verval maar oorlogsdreiging blijft. Daarom ontwerpt Menno van Coehoorn in de 17e eeuw één ketting van waterlinies. Het Brabantse deel van dit staaltje ingenieurskunst noemen we nu De Zuiderwaterlinie en is de eerste echte waterlinie van Nederland. Het is de langste aaneengeschakelde linie van vestingsteden, forten en inundatiegebieden van Nederland. Na de strijd tegen de Spanjaarden doet deze linie dienst tegen de Fransen en Belgen, tot gevechtsvliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog een eind maken aan de Zuiderwaterlinie als militaire verdedigingslinie. Maar de linie vinden we nog steeds terug in het landschap.

meer bekendheid voor de Zuiderwaterlinie
25 partners sloegen de handen ineen om de Zuiderwaterlinie nationaal en internationaal op de kaart te zetten. In 2016 wordt de eerste inspiratieatlas gepresenteerd; een bundeling van de rijke geschiedenis en kansrijke toekomst van de Zuiderwaterlinie. (Download hier) Later dat jaar ondertekenden de partners een intentieovereenkomst: alle gemeenten langs de linie, waterschappen, provincie en provinciale uitvoeringsorganisaties, Staatsbosbeheer, Brabants Landschap, ANWB en de Nederlandse Vereniging van Vestingsteden.
De Zuiderwaterlinie is een cultuurhistorisch gebied met een rijk aanbod: monumenten, musea, vestingrelicten, natuur, attracties, evenementen, activiteiten en een horeca. Staatsbosbeheer beheert hier veel natuurgebieden en Rijksmonumenten zoals forten, stellingen, kades en loopgraven. Neem eens een kijkje op deze site en kies er je eigen pareltjes uit om te bezoeken.

Zuiderwaterliniemars
Tussen 16 en 23 september 2018  worden alle pareltjes verbonden door de Zuiderwaterliniemars. Een stoet van wandelaars loopt  dagelijks een (ongeveer) tien kilometer lange etappe. Zo wordt aandacht gevraagd voor dit bijzondere gebied.
Iedereen is welkom om aan te sluiten bij deze vrolijke stoet, waarin ook bekende Brabanders, gildes en kunstenaars meelopen. Dagelijks worden twee etappes van circa tien kilometer afgelegd. Eén van oost naar west en de andere van west naar oost. Onderweg worden de wandelaars getrakteerd op verrassingen. Op zondagmiddag 23 september treffen oost en west elkaar in het midden van het traject, in het prachtige Heusden voor een muzikale slotmanifestatie. Doe net als ik en meld je hier kosteloos aan voor een etappe!