foto van Jan van de Kam

Groot nieuws uit de Peel: dit jaar is in de Mariapeel voor het eerst in de geschiedenis een kraanvogel grootgebracht! Staatsbosbeheer is trots dat na eerdere vestiging van de kraanvogel in andere natuurgebieden, de markante vogel nu ook een plek heeft gevonden in het zuiden van Nederland. Sinds 2015 zijn er bijna jaarlijks paartjes kraanvogels in de Peel gespot, maar nooit eerder kwam het tot broedsucces. Tot dit jaar!

Wachten in spanning

Het was niet de vraag of de kraanvogel zich zou vestigen als broedvogel in de Peel, maar vooral wanneer. Elk jaar was het weer spannend of het ze zou gaan lukken. Dit jaar werden er drie baltsende en parende kraanvogelkoppels gespot in de verschillende Peelgebieden. Twee van de paartjes lieten zich na een poosje alweer samen zien aan de rand van het natuurgebied, een duidelijk teken dat er niet gebroed werd. Bij één van de paartjes was het opvallend rustig, met een goede reden dus. In mei was het grote nieuws dan eindelijk daar: er werden twee kleine kraanvogelkuikens gespot! Een van de twee kuikens heeft het helaas niet overleefd, maar met het tweede jong gaat het gelukkig goed. De jonge kraanvogel is inmiddels 11 weken oud en al net zo groot als de ouders. Het jong is nog te herkennen aan een donzig pak veren, maar kan al wel kleine stukjes vliegen. De kraanvogelfamilie laat zich dan ook steeds vaker zien aan de rand van de Peel, waar ze naar voedsel zoeken in insectrijke graslanden.

Trompetters in de lucht

De kraanvogel is geen onbekende verschijning voor de Peel, de vogel laat zich hier al jaren in grote groepen zien tijdens de vogeltrek in het voor- en najaar. Het natte hoogveenlandschap is een belangrijke rust- en pleisterplaats voor de kraanvogels. Eind vorige eeuw was de Groote Peel zelfs enkele decennia de enige plek waar de vogel in grote groepen aan land kwam tijdens de vogeltrek! (leuk om te lezen, dit artikel uit het Natuurhistorisch Maandblad uit 1970). Om de doortrekkende kraanvogels rust te bieden tijdens de reis sluiten we daarom al jaren een deel van de Groote Peel af voor bezoekers in het najaar.

Opkomst van de kraanvogel in Nederland

Gelukkig gaat het steeds beter met de kraanvogel. In Duitsland broeden inmiddels 10.000 paartjes, maar ook in Nederland is de vogel in opkomst. In 2001 is het eerste Nederlandse kraanvogeljong sinds mensheugenis geboren in het Fochteloërveen. Inmiddels broeden er meer dan 40 paartjes in Nederland.

Kroenekraan

In het Limburgs dialect wordt de kraanvogel ook wel de ‘Kroenekraan’ genoemd. De vogel is een van de grootste vogels van Nederland, die wel 1,20 meter groot kan worden met een spanwijdte van de vleugels tot wel 2 meter! Ze hebben een opvallende rode vlek op hun kop, met een staart die ergens een beetje doet denken aan de staart van een struisvogel. De kraanvogel houdt van natte uitgestrekte landschappen, met een voorkeur voor hoogveen en natte heide. Rusten en broeden doen ze het liefst in een zo rustig mogelijk gebied, waar de kans op verstoring door mensen of predatoren minimaal is. Ze zoeken naar voedsel aan de randen van deze rustgebieden, in kruidenrijke graslanden of op akkers met maisstoppels. Meer informatie over de kraanvogel is te vinden op de websites van de Vogelbescherming en SOVON.

Natuurherstel loont

Kraanvogels houden van uitgestrekte natte natuur. Het nest maken de vogels op een plek waar predatoren zoals een vos of wild zwijn niet bij kunnen komen, omringt door water. De afgelopen jaren hebben provincies, waterschappen en Staatsbosbeheer verschillende maatregelen getroffen om de kwetsbare hoogveen natuur te beschermen en vernatten. Ook zijn er speciale kraanvogel eilandjes aangelegd en heeft Stichting Veen graslanden aan de rand van het gebied aangekocht die dienen als foerageergebied. Dat lijkt nu dus zijn vruchten af te werpen, met de komst van de kraanvogel.

Rust

Om de kraanvogels zoveel mogelijk rust te bieden zijn verschillende gebieden van de Peel extra afgesloten voor recreanten. Kraanvogels zijn extra gevoelig voor verstoring tijdens de broed- en kraamtijd. Een enkele voorbijganger kan er al voor zorgen dat de vogels het nest verlaten en niet meer terug komen. Als de jongen wat groter zijn en zelf kleine stukjes kunnen vliegen zijn ze minder kwetsbaar, maar nog steeds gevoelig voor verstoring. In de Mariapeel is het pad door de Horster Driehoek weer open vanaf 15 juli. Het pad door de Driehonderd Bunders blijft nog even gesloten, om de kraanvogelfamilie niet te verstoren. Daarnaast is het extra belangrijk om de kraanvogels met rust te laten en niet buiten wegen en paden te wandelen.