Watersnip (foto Tjibbe Hunink)

'Hé boswachter dit snap ik niet. Ik loop hier op de heide en ik moet de hond aan de lijn houden, omdat het broedseizoen is. Maar vogels broeden toch in bomen? En bomen zie ik hier niet!' Deze vraag krijg je wel eens als boswachter als je met bezoekers van onze natuurgebieden spreekt. Dan moet je als boswachter even schakelen en beseffen dat niet iedereen even goed thuis is in de vogelwereld. En kun je je gast uitleggen dat er veel vogels zijn die niet broeden in bomen maar juist op de grond, binnen het bereik van de hondensnuit.

Aan de waterkant

Ah natuurlijk, als je even iets langer nadenkt kan iedereen wel een grondbroeder noemen. De vogels aan de waterkant bij de sloot, waterplas of zelfs in het park: de eenden, ganzen en zwanen. Dit zijn de meest zichtbare en bekendste bodembroeders. Zij doen niet heel veel moeite om hun nestplaats te verbergen.

In het riet

Anders is het voor de vogels die zich in het riet verschuilen. Zoals de rietgors. Vaak zingend goed zien tussen èn boven de rietpluimen. Maar als het om broeden gaat verschuilen ze zich onzichtbaar in het riet. Daar bouwt het vrouwtje op een graspol of tussen plantenstengels een goed verborgen nestje van rietstengels of gras met blaadjes. Ook de bruine kiekendief bouwt zijn nest in het riet. Vanaf de zijkant is het nest van rietstegels en planten niet zichtbaar. Omdat de vogel meer ruimte voor het nest nodig heeft is het nest vaak wel vanuit lucht te zien.

In de graslanden

Bekendere grondbroeders die in de graslanden broeden zijn kieviten, grutto’s en wulpen. Worden de graslanden ruiger, vochtig tot zeer nat met wat modderige plekken dan kan het zijn dat de watersnip er neerstrijkt. Zij maken daar (nest)kuiltje dat ze vullen met grashalmen en losse bladeren. Bij gevaar vertrouwen de watersnippen volledig op hun schutkleur. Pas op het allerlaatste moment vliegen ze op.

Op de heide

Zo luidruchtig en zichtbaar als de roodborsttapuit en boomleeuwerik zijn op de heide zo geheimzinnig doen ze over hun nesten. Goed verscholen op de hei maken ze op de grond of laag in dichte begroeiing een mooi klein nestje van grassen en planten. Voor de mysterieuze nachtzwaluw, die zich alleen laat zien in de schemer en het donker, is een mooi nest geen item. Zij doen geen moeite en leggen hun eieren gewoon op de grond op de heide tussen wat takken. De perfecte schutkleur van de eieren zorgt ervoor dat ze voor het oog zo goed als onvindbaar zijn.

In het bos

Nou, dan zullen in het bos dan alle vogels in de bomen broeden! Niets is minder waar ook daar kiezen veel vogels er voor om op de grond te broeden. Zoals de twee kleine bruine onopvallende vogeltjes, de tjiftjaf en de fitis. Ook zij maken kleine van grassen en takjes gemaakte nestjes dicht bij of op de grond. De houtsnip, die zich bijna nooit laat zien of horen, leeft ook in het bos. Roomkleurige eieren worden gelegd in een nest dat bestaat uit een simpel kuiltje in de grond bekleed met wat mos. Het vrouwtje neemt het broeden en de zorg van de kuikens voor haar rekening.

Alstublieft honden aan de lijn!

Al met al broeden er eigenlijk in alle verschillende natuurgebieden wel vogels op de grond. Het is dan ook niet voor niets dat natuurbeheerders bezoekers vragen hun honden aan de lijn te houden in de natuur, juist nu in de broedtijd. Honden kunnen gemakkelijk nesten opsporen en verstoren en dat is jammer van alle energie die de vogels er in gestoken hebben. De vogels zijn u er erg dankbaar voor!

Broedseizoen

Gedurende het broedseizoen vertellen we graag meer over wanneer dieren broeden, waar ze broeden of jongen krijgen en wat de toegangsregels zijn in onze gebieden. Blijf ons blog volgen de komende tijd! De kraamkamer van Moeder Natuur is een gezamenlijke actie van de boswachters van Goois Natuurreservaat, LandschappenNL, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. We vragen aan alle bezoekers om rekening te houden met kwetsbare dieren in natuurgebieden. Het broedseizoen duurt van 15 maart tot 15 juli. Lees meer over het broedseizoen