Bezoekers in de Mariapeel zal het vast niet zijn ontgaan, dat er sinds eind oktober een bijzonder kunstwerk is geplaatst. Op 30 oktober onthulde de Werkgroep Vliegtuigmonument Mariaveen een monument ter nagedachtenis aan gesneuvelde piloten, die zijn neergestort in het Peelmoeras tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jarenlang speurwerk naar de oorlogsgeschiedenis door Piet Snellen en Sjraar Huys uit Kronenberg resulteerde in opsporing van crashplekken, maar ook in duidelijkheid voor nabestaanden.

Het moeras als bondgenoot

Het hoogveenmoeras in de Peel was vroeger slecht toegankelijk en weinig bruikbaar voor de mens. Later ontdekte men dat het veen bruikbaar was om brandstof te winnen: turf. Langzaam maar zeker werd het hoogveen ontwaterd, verveend en ontgonnen. Eerst kleinschalig voor eigen gebruik, later op grootschalige wijze door de vervenings-maatschappijen.

Begin 20e eeuw realiseerde defensie dat het ontoegankelijke Peelmoeras een natuurlijke barrière vormde, voor paarden en voertuigen was het onmogelijk of te gevaarlijk om het gebied te doorkruisen. Defensie vroeg de Peelgemeenten te stoppen met het winnen van turf om het moeras in stand te houden. Door de ontginning werd namelijk steeds meer Peelmoeras toegankelijk gemaakt. De gemeenten gaven destijds geen gehoor aan het verzoek, maar dit vormde uiteindelijk wel de basis voor de bescherming van het natuurgebied.

In 1939 werd de Peel-Raamstelling aangelegd. Een verdedigingslinie met natuurlijke obstakels zoals het Peelmoeras. In de omgeving zijn nog veel overblijfselen van de oorlog te vinden, zoals kazematten en het defensiekanaal aan de oostzijde van de Mariapeel.

Speurwerk

Op basis van oude documenten en kaarten wisten Piet en Sjraar een aantal vermoedelijke crashplekken in de Mariapeel te ontdekken. Na overleg met Staatsbosbeheer mocht er voorzichtig worden gezocht naar vliegtuigonderdelen. Voorzichtigheid was wel nodig, er konden nog bommen in de grond verborgen liggen. Uiteindelijk zijn er vier locaties terug gevonden. Aan de hand van serienummers op de beplating van de vliegtuigen konden deze geïdentificeerd worden. Ook zochten Piet en Sjraar contact met nabestaanden van de overleden piloten. Niemand van de nabestaanden wist wat er destijds met hun geliefden was gebeurd.

Het monument

Het nieuwe monument is geplaatst tegenover de crashplek van een Brits gevechtsvliegtuig, een Vickers Wellington stortte hier op 14 maart 1941 neer. De contouren van de crash zijn nog duidelijk zichtbaar, als een litteken in het landschap.

Het stalen monument bestaat uit een silhouet van een vliegtuig met daaromheen een cirkel, die niet gesloten is. Dit staat symbool voor de gesneuvelde piloten die hun missie niet hebben kunnen voltooien. Op het monument zelf zijn stukken van de neergestorte vliegtuigen gemonteerd.

Piet Snellen heeft helaas de onthulling van het monument niet meer mogen meemaken. Gelukkig hebben Sjraar en de Werkgroep de realisatie van het monument met succes weten te volbrengen. De onthulling was een bijzondere gebeurtenis, waarbij ook enkele nabestaanden aanwezig waren. Van de onthulling is een video gemaakt, die hier terug te kijken is.

Bezoekersinformatie

Het monument, de crashplek en een informatiepaneel zijn te vinden aan de groene wandelroute in de Mariapeel, ongeveer 100 meter ten noorden van de parkeerplaats. De Mariapeel is het hele jaar door toegankelijk op wegen en paden.

Speciale dank

Het informatiepaneel bij de crashplek is mede tot stand gekomen dankzij waardevolle input en informatie van Hans van de Laarschot. Dank ook aan Piet, Srjaar, Louk en de overige leden van de Werkgroep Vliegtuigmonument Mariaveen voor de prettige samenwerking. Als Staatsbosbeheer zijn we dankbaar voor het verzette werk en een mooie herdenkplek in de Mariapeel.

Wil je meer lezen over de (oorlogs)geschiedenis van de Mariapeel en omstreken? Neem dan ook eens een kijkje op www.oorlog-depeel.nl en www.helenaveenvantoen.nl.