Hoe heerlijk kan het zijn; een vrieskoude ochtendwandeling in Nationaal Park De Meinweg. De opkomende zon verdampt de bevroren dauwdruppels tot vurige nevelwolken tussen de boomstammen. Vijftien mannen en vrouwen stappen vlot door het bos onderweg naar het Gagelveld, zoals het vochtige heideveld lokaal wordt genoemd. De boswachter kijkt, vanonder de rand van zijn hoed, tegen de zonnestralen in als hij vertelt over de verborgen geologische opbouw van dit unieke gebied. Vochtige heidevelden liggen daardoor verspreid door het hele gebied. Daar groeien de zeldzame gagelstruiken die mensen al eeuwenlang gebruiken voor allerlei nuttige doeleinden.

Vandaag gaan we op zoek naar die struiken om een bijzondere reden. In het vroege voorjaar staan de mannelijke katjes van de Gagel op springen. Net voor die tijd zijn ze het meest geschikt. De katjes, minder dan een centimeter groot, worden verzameld om weer een nieuwe brouw van het Roerdaler Gagelbier te maken. Ongeveer vijf jaar geleden werd het initiatief door Landwinkel Schurenhof in Vlodrop, Brouwerij de Fontein uit Stein en Staatsbosbeheer genomen om, naar middeleeuws recept, een heerlijk amberkleurig gagelbier te brouwen.

Staatsbosbeheer trekt met plezier samen op in dit initiatief. Wat is er fijner om na een stevige natuurwandeling te genieten van een heerlijk biertje met de kruidige smaak uit datzelfde gebied. Natuurlijk werken we met de vereiste zorgvuldigheid. De wilde gagel is zeldzaam en daarom een plant die we beschermen in onze natuurgebieden. Er is een ontheffing van het Rijk nodig om de katjes te mogen verzamelen. Staatsbosbeheer heeft die ontheffing gekregen en kan zodoende toestemming geven voor het verzamelen en het gebruik van de katjes. Per plant wordt steeds maar een klein deel van de katjes verzameld om de genetische variatie van de struiken te beschermen.
Het gaat om beperkte hoeveelheden; er zijn maar een paar liter van de katjes nodig om weer een heel jaar vooruit te kunnen. Het blijft dan ook een exclusief biertje!

www.schurenhof.nl                              www.brouwerijdefontein.nl

Wilde gagel (Myrica gale)

De wilde gagel is een zeldzame kleine struik die voorkomt op moerassen, ven-oevers en veenbodems. De verspreiding is beperkt tot zuidelijk en oostelijk Nederland en nog veel zeldzamer in omringende landen. In Nationaal Park De Meinweg groeien talrijke struwelen van de wilde gagel waar je ze kunt vinden in de vochtige heidevelden.

Vochtige heidevelden en ven-oevers zijn de parels van het Nationaal Park De Meinweg. Naast de wilde gagel leven hier veel andere bijzondere planten en dieren waaronder het ‘symbool’ van De Meinweg: de adder. Staatsbosbeheer zorgt voor een afgestemd onderhoud van deze heidevelden. Zo blijft een uniek landschap bewaard voor plant, dier én recreant.

De gagelstruik is sterk aromatisch. Dit wordt veroorzaakt door klieren op de bladeren en in de bloemen. Er zijn mannelijke en vrouwelijke bloemen (katjes) die van maart tot april met de wind bestoven worden. In deze tijd is een prachtige rode waas zichtbaar over de struwelen. Al in de middeleeuwen werden deze katjes veel gebruikt om het bier te kruiden vanwege de bittere smaak. Dat kruid heette toen ‘pos’ of ‘porst’, waarvan de naam van het dorp Posterholt is afgeleid.