Veel bezoekers aan de heide van Ter Borg kennen ze wel; de Schotse hooglanders. Drie, rustige oude dames die er sinds jaar en dag vertoeven. Ze lijken vertrouwd met bezoekers, laten zich niet intimideren of opjagen. Ze oogsten respect door hun rustige karakter en robuuste voorkomen, of misschien wel om hun hoorns, die zeker niet kinderachtig zijn. Sommige bezoekers komen niet voor de heide maar voor de hooglanders. Zo’n vertrouwd beeld of gedachte dat ze wel ergens aanwezig zijn. Maar daar komt helaas verandering in. Want de dames zijn op leeftijd en krijgen steeds meer klachten. We hebben er helaas afscheid van moeten nemen. In dit blog vertel ik daar meer over.

Na veel regen, en dus hele natte percelen, werden de akkers van ESsentie dit jaar later ingezaaid om geen schade aan de bodem te rijden. Vervolgens bleef de temperatuur laag waardoor de gewassen niet echt wilden groeien. Maar met de temperaturen van deze week schieten de gewassen ineens de grond uit!

In Groningen en Friesland hebben wij als boswachters Publiek veel contact met vrijwilligers, vrijwilligersgroepen of incidentele vrijwilligers. Vrijwilligers die actief zijn in het beheer, monitoring maar ook publiek en educatievrijwilligers. Soms helpen ze een paar uur of een dag per maand, soms meerdere keren per week. Maar stuk voor stuk zijn het onmisbare krachten!

Eén maart was voor ons een bijzondere dag. Op die dag kregen wij er in Westerwolde een boel nieuwe collega’s bij. Ons team is met maar liefst zes nieuwe collega’s bijna verdubbeld. Wie veel in onze natuurgebieden loopt komt ze vast eens tegen. Want deze toppers van Binnenwerk zijn alle dagen buiten aan het werk.

De natuurgebieden in Westerwolde zijn prachtig. En ze zijn het thuis voor bijzondere insecten en amfibieën. Zo woont er een vlindertje met de naam veenbesblauwtje en de levendbarende hagedis. Maar deze natuurgebieden waarin zij leven staan onder druk. Bijvoorbeeld doordat ze dichtgroeien met bomen, te schaduwrijk zijn of omdat de bodem steeds zuurder wordt. Allemaal van invloed op het leven en de ontwikkeling van deze soorten. Met subsidiegeld uit het provinciale Programma Natuur, gaan we hier de komende maanden wat aan doen.

In De Lethe, een natuurgebiedje tegen de Duitse grens, leeft een bijzondere vis: de grote modderkruiper. De Lethe is het enige bekende leefgebied van deze vis in Oost-Groningen. De populatie grote modderkruiper in De Lethe was vroeger veel groter. Onder andere door ruilverkaveling is het leefgebied steeds kleiner geworden. Daarnaast wordt het huidige leefgebied slechter door verdroging. Daarom gaan we de komende weken het leefgebied van deze vis optimaliseren en vergroten.

We zitten midden in de zomer. De eerste gewassen van de akkers die meedoen aan de pilot ESsentie worden alweer geoogst. Dit is de zesde zomer van de pilot met natuurinclusieve landbouw. We hebben al wat uitdagingen gehad dit jaar. Een heel nat voorjaar, waardoor bewerking van de akkers later op gang kwam. Gevolgd door een hele droge periode. Hoe is de stand van zaken nu?

Wat kan je deze zomervakantie doen in de Groningse natuur? Varen in je kano door de Ruiten Aa in Westerwolde? Met je blote voeten vies worden op het Blotevoetenpad in Opende? Vogels spotten vanaf de uitkijktoren in het Lauwersmeer of wandel jij over het prachtige Knuppelpad in Schildwolde? Als boswachters hebben wij de leukste activiteiten op een rijtje gezet! Laat je verwonderen!

Deze meivakantie valt er weer van alles te zien en te doen in onze natuurgebieden. In Westerwolde zijn nieuwe kabouters komen wonen, de Veenhuizerstukken krijgt een verhalenpad en in het Lauwersnest zijn activiteiten voor alle leeftijden. Kortom, kom naar buiten!

Stel je eens voor. De grensstreek van Oost-Groningen geheel bedekt met hoogveen. Een ondoordringbaar moeras, met in deze tijd van het jaar een witte laken van veenpluis. Met daarin een baken. Een plek waar je met droge voeten kon staan. Wat een indrukwekkend uitzicht moet je vanaf dat punt hebben gehad. Dat punt was de Hasseberg.
Het totale natuurgebied heeft een oppervlakte van bijna negen hectare. De Hasseberg zelf is circa drie hectare. Als je een bezoek brengt aan dit gebied (wat binnenkort echt mogelijk is) dan zul je misschien op het eerste oog niet in de gaten hebben hoe bijzonder dit gebiedje is. Maar niets is minder waar.

Het is prachtig lenteweer vandaag! De lente is begonnen! De komende maanden is voor ons als boswachters ook een bijzondere tijd! Het broedseizoen. Vogels zitten op het nest en jonge zoogdieren zetten letterlijk hun eerste stappen, het is een periode waarin de natuur extra kwetsbaar is. Welkom in de kraamkamer van Moeder Natuur. Kom op kraamvisite, maar houd rekening met de dieren die nu druk bezig zijn met paren, baren en broeden. Ze hebben al hun energie nodig om hun jongen groot te brengen. Onze tip: blijf op de paden, houd de hond aan de lijn en laat geen afval achter.

De voorjaarsvakantie is begonnen. Wat kan je deze voorjaarsvakantie doen in de Groningse natuur? Met vele activiteiten verspreid door onze gebieden hoef je nooit verveeld te raken. In de provincie Groningen blijf je ontdekken. Als boswachters hebben wij de leukste activiteiten op een rijtje gezet!

Inmiddels heeft iedereen wel gehoord van het stikstofprobleem. De gevolgen hiervan zijn ook zichtbaar in onze terreinen. Industrie, huishoudens, landbouw, verkeer en bedrijven stoten samen grote hoeveelheden stikstof uit. Dit komt in het water en in de bodem terecht. In de vorm van nitraat en ammonium is stikstof een voedingsstof. De bodem wordt hierdoor rijker aan voedingsstoffen. In natuurgebieden is dit een probleem, want deze gebieden zijn van nature veel voedselarmer. Door die stikstofneerslag verandert de chemische omzetting en samenstelling van de bodem. Het ministerie van LNV stelt geld beschikbaar om maatregelen te nemen om de achteruitgang van de natuur zoveel mogelijk te beperken. Ook in onze provincie worden hier maatregelen voor getroffen. Er staan verschillende maatregelen op de planning voor de komende jaren. Vanaf één maart starten we met het uitvoeren van de eerste maatregel, namelijk het toedienen van steenmeel op droge schraallanden. Dit gebeurt als proef in Sellingen, Ter Borg en Ter Wupping.

In de Poststruiken groeit een bijzondere plant. De Spaanse ruiter. Voor Staatsbosbeheer is het de enige groeiplaats in Westerwolde. De afgelopen maanden hebben we zaad verzameld en elders in Westerwolde gezaaid. Hopelijk kunnen we op deze manier bijdragen in het in stand houden en het verspreiden van deze mooie plant.

Op zaterdag 5 november kunnen wij jullie hulp goed gebruiken! Doe mee met de jaarlijkse nationale Natuurwerkdag. In Groningen kan je op vier Staatsbosbeheer locaties aan de slag, namelijk; Marumerlage, Marum (Westerkwartier), ’t Kosters Kampke, Sellingen (Westerwolde), De Garst, Westerlee (Oldambt) en op het Land van Juffrouw Alie, Lauwersoog (Lauwersmeer). Help je ons mee met harken, snoeien, zagen en planten?

Dauwdruppels op spinnenwebben, de witte wieven boven de Ruiten Aa en de mooiste kleuren tijdens zonsopkomst. Ik vind de overgang van de zomer naar de herfst een prachtige periode. Zo langzamerhand beginnen de bladeren te verkleuren en de paddenstoelen schieten de grond uit. Kortom, het is een feestje om nu naar buiten te gaan.

De pilot ESsentie draait nu voor het vijfde seizoen. Tijdens deze jaren is er onderzoek gedaan door de Rijksuniversiteit Groningen. Onderzoek naar broedvogels, loopkevers en bijen. Daarnaast is er ook gekeken naar akkerflora en bodemvruchtbaarheid. De resultaten van deze onderzoeken deel ik graag met jullie.

Wie denkt aan Groningen, denkt aan ongerept en weids. Groningen is juist veelzijdig! Wat kan je deze zomervakantie doen in de Groningse natuur? In Groningen zijn prachtige gebieden om te (her)ontdekken. Wandel langs meanderende beken in Westerwolde of loop over de bodem van de zee in het Lauwersmeer. Ontdek het verrassende Westerkwartier of loop door ’t Roegwold!

Kom mee naar buiten allemaal, dan zoeken wij de wielewaal en horen wij die muzikant, dan is zomer weer in ’t land. Een bekend liedje over een prachtige vogel. Het is lastig om hem te zien, maar zijn zang is heel herkenbaar. Wil je zijn muzikale klanken horen, trek dan deze maand er nog op uit in de bossen van Sellingen en Ter Borg.

Het Natuurnetwerk Nederland in het gebied Westerwolde in Oost-Groningen is na 30 jaar werken compleet. Het beekdal is kronkeliger, natter, kleurrijker en gevarieerder. En daardoor aantrekkelijker voor flora, fauna en de mens. Er bestaat weer een natuurlijke verbinding met de Waddenzee. Op 21 mei gaan we dat vieren met activiteiten voor jong en oud. Iedereen is van harte welkom!

Het beekdallandschap in Westerwolde kenmerkt zich door de laaggelegen beek de Ruiten Aa omgeven door hogere zandgronden. Op de koppen van deze hogere zandgronden vond van oudsher akkerbouw plaats. Twee essen bij Sellingen en Ter Borg die de afgelopen 20 jaar als graslanden zijn beheerd, hebben de afgelopen weken een andere inrichting gekregen. Grasland en akkerland wisselen elkaar nu af.

Het gezegde, ‘in mei leggen alle vogels een ei, behalve de koekoek en de griet, want die leggen in de mei maand niet’ zit bij de meeste van ons wel tussen de oren geknoopt. Maar om eerlijk te zijn, klopt er niet zoveel van dit gezegde. Voor sommige vogels is het broedseizoen nu al begonnen.

Momenteel loopt Sybe stage in Westerwolde. Hij doet onderzoek naar het klimaatbestendiger maken van de bossen in Ter Apel. Zijn focus ligt op de adelaarsvaren.

Op 15 november starten de werkzaamheden in het bos rondom het klooster Ter Apel. Onlangs brachten we met de aannemer een bezoek aan dit bos. De werkzaamheden worden met de hand en een motorkettingzaag uitgevoerd. Om het werk veilig te kunnen uitvoeren, sluiten we het kloosterbos tijdens de werkzaamheden af voor bezoekers.

Twee jaar geleden is de landschapsvisie Klooster Ter Apel en omgeving gepresenteerd. De plek is meer dan alleen het Klooster. Een betere samenhang tussen het Klooster en de omgeving met de cultuurhistorie als basis, maakt het gebied aantrekkelijker. Met verschillende partijen werken we samen aan de uitvoering van deelprojecten van deze visie. De nieuwe entree-elementen staan er al een tijdje. In november starten we met het versterken van de verbinding tussen het Klooster en het Kloosterbos.

Samen met Afeer en het Dollard College hebben we een opleidingstraject opgezet om jongeren een veilige en beschutte werkplek te bieden, waardoor de overstap naar de reguliere arbeidsmarkt kleiner wordt en de kans op betaald werk vergroot. Deze week zijn 4 jonge mannen aan dit traject begonnen.

Anderhalf jaar lang hebben we samen met heel veel mensen gewerkt aan het vertellen van het verhaal van het project ESsentie, de proef met natuurinclusieve landbouw op de Westeresch in Veele. Vanaf vandaag kan iedereen die de Westeresch bezoekt op een makkelijke manier meer te weten komen over dit interessante en veelomvattende project.

Vorige week werd er in Appingedam een bever gespot. Vanwege de waterveiligheid in het gebied en het beverbeheerplan mocht de bever daar niet blijven. Daarom is de bever gevangen en bij ons in Westerwolde weer vrijgelaten.

30 jaar nadat de eerst schop de grond in ging, kunnen we nu vol trots zeggen: het is klaar! De Ruiten Aa meandert zoals hij rond 1900 ook deed, het hoogteverschil in het landschap is weer hersteld en de stuwen zijn verdwenen en vervangen voor vistrappen. In totaal is er 2500 hectare natuurgebied rondom de beek opnieuw ingericht. En wat ziet het er mooi uit!

Op de Westeresch in Veele werken we aan natuurinclusieve landbouw. Daar wordt onder andere boekweit geteeld, een gewas dat bijna helemaal verdwenen is in Nederland. Dat is een gemis voor het landschap en voor de biodiversiteit. Boswachter Jelka Vale vroeg aan Peter Brul, Kwartiermaker Biologische landbouw Groningen, om hierover een blog te schrijven.