De Groninger Waddeneilanden Rottumeroog en Rottumerplaat zijn vogeleilanden. Het zijn, letterlijk en figuurlijk, eilanden van rust voor trekvogels die er komen broeden of juist overwinteren of er tijdelijk neerstrijken als tussenstop op de lange trektocht tussen de rand van het poolgebied naar Afrika en weer terug. De rust, oftewel de afwezigheid van mensen, is een van de belangrijkste waarden van deze eilanden.

Texel is het eiland van de eiders! Deze prachtige eendensoort is schaars in Nederland, maar op Texel kom je ze overal tegen. Hoe kun je ze herkennen en waar kun je ze tegenkomen. Lees hier meer.

Het was even onduidelijk of de vogelwachtershuisjes bij de Slufter en de Geul dit seizoen bemand zouden worden. Met de nodige aanpassingen is het toch gelukt. Op 1 juni arriveerden de eerste vrijwilligers. Juist nu het drukker is in de natuur kan Staatsbosbeheer de extra ogen en oren in het veld goed gebruiken. De vrijwilligers zijn tot eind augustus aanwezig in het gebied en informeren bezoekers over de bijzondere natuur in Nationaal Park Duinen van Texel en hoe ze hiervan kunnen genieten zonder deze te schaden.

Eigenlijk zouden vorige week de eerste vier vrijwilligers van het seizoen beginnen met hun week vogelwacht. Normaal zijn deze vogelwachters van april tot september aanwezig bij de vogelkijkpunten in de Slufter en de Geul. Ze informeren de bezoekers van deze bijzondere gebieden over de natuur, het landschap, de vogels, maar ook over de mogelijkheden om hiervan te genieten zonder de natuur te schaden. Maar zoals overal, gaan dingen ook bij Staatsbosbeheer een beetje anders nu. Een stil begin van het seizoen, al is in de natuur zelf niets minder waar.

Sinds ruim 100 jaar zijn er vogelwachters van Staatsbosbeheer actief in de Texelse duinen. Treed jij in 2020 een week in de voetsporen van deze vogelbeschermers? Ook volgend jaar hopen wij weer te kunnen rekenen op enthousiaste vrijwilligers die zich willen inzetten bij vogelkijkpunt De Geul of De Slufter. Je geniet van het unieke gebied, houdt een oogje in het zeil en deelt je liefde voor de natuur met anderen. De inschrijving voor 2020 is nu geopend.

Vogelwachters Gerrit en Guido weten niet alleen veel van vogels, maar ook over nachtvlinders. Ze delen hun bijzondere vondsten rondom uitkijkpunt De Geul op Texel.

Staatsbosbeheer gaat op Texel in het Nationaal Park Duinen van Texel naar aanleiding van de positieve ervaringen in vorige jaren door met vrijwillige vogelwachters in De Slufter. Vrijwillige vogelwachters zijn een aanvulling op de boswachters van Staatsbosbeheer. Zij zorgen ervoor dat meer mensen die De Slufter bezoeken vragen over het gebied en de soorten die er leven aan deskundigen kunnen stellen. Daarnaast houden de vogelwachters ook een oogje in het zeil en waarschuwen mensen die niet in de gaten hebben dat ze iets ondernemen wat de natuur of andere bezoekers kan schaden. Ook hebben de vogelwachters een deel van de broedvogelmonitoring verzorgt.

De website tijdlijn.boschplaatvisie.nl is online. Het geeft alle stappen en achtergronden weer van het opstellen van een visiedocument voor de Boschplaat op Terschelling.

Staatsbosbeheer heeft deze zomer de 35-jaar oude iconische vogelwachtershut op palen op de Engelsmanplaat vervangen door een nieuwe wadwachtpost van accoya-hout. Zaterdag 10 september werd voor deze mijlpaal van het project Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen een klein feestje op de plaat gevierd. De directeur van Vogelbescherming Nederland, Fred Wouters, onthulde hierbij de klinkende Friese naam voor de post: ‘De Kalkman’.

In het broedseizoen waken vrijwillige vogelwachters, per tweetal, van Staatsbosbeheer over de Engelsmanplaat; een onbewoonde zandplaat in de Waddenzee tussen Ameland en Schiermonnikoog. Hun onderkomen, de 35-jaar oude iconische vogelwachtershut op palen, is dringend aan vervanging toe. Daarnaast wil Staatsbosbeheer in het kader van het project Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen beter invulling geven […]

Terwijl het ogenschijnlijk nog volop zomer is- valt aan het gedrag van de vogels op Rottumerplaat af te lezen dat die zomer wel degelijk ten einde loopt. Het broedseizoen is duidelijk voorbij, op een enkele uitzondering na, en de eerste najaarstrek komt op gang.

De vogelwachters op Rottumerplaat kijken, behalve naar vogels, ook naar vlinders.
Om meer te leren over het leven en gedrag van verschillende vogels wordt steeds meer moderne techniek ingezet zoals camera’s en zenders.
Maar ook het ‘ouderwetse’ ringen levert nog steeds veel kennis op.

Terwijl op Rottumerplaat ‘vaste’ vogelwachters de rust voor de vogels bewaken en hun wel en wee op de voet volgen en vastleggen, gebeurt dat op het veel kleinere Rottumeroog door afwisselende duo’s die een tweeweekse ‘wacht’ voor hun rekening nemen. De omstandigheden zijn op ‘Oog een stuk primitiever, vandaar de kortere periode.

De vogelwachters op Rottumerplaat zagen hele groepen jonge grauwe ganzen vertrekken van het eiland met onbekende bestemming. En ze zagen dat de jonge slechtvalken waren uitgevlogen.

Als de vogelwachters van seizoen 2023 hun werk beginnen op Rottumerplaat is het bijna nog winter. Maar het voorjaar dient zich aan en soort na soort verschijnt.

Er is uiteindelijk maar één plek waar ik een poging kan wagen de woorden te vinden voor het laatste blog. Het blog dat ik al dagen voor me uitschuif omdat het zo duidelijk het eind inluidt van mijn tijd op Rottumerplaat. Een tijd waar ik al heel lang van droomde en die nu waarheid is geworden. Een verlangen dat ergens in mijn jonge jaren zijn oorsprong vond, toen ik als kind van tien, elf jaar voor het eerst, in de herfstvakantie naar Schiermonnikoog ging; mee vogels ringen met Harm Vonk en zijn zoon, mijn beste vriend, Holmer. 

De hondsdagen zijn begonnen, en tussen de abelen hangt een in verhouding koele sfeer ten opzichte van de broeierige baksteenoven-hitte tussen romneyloods en behuizing. De eerste gevallen en al verdorde esdoornbladeren schud ik uit de hangmat, waarin ik plaats neem om de komende regels te schrijven. Een sfeer die desondanks toch ook bevangen lijkt door de zomer, waarin zelfs de meest vertrouwde geluiden iets looms lijken uit te dragen. De enigen die overuren draaien zijn de dazen, tegen wiens ontelbare legioenen niet te vechten is, al sneuvelen er velen onder mijn genadeloze hand.

Juni is ten einde en de herfst van ons verblijf begint hartje zomer op een wisseldag. Een dag die zich op de lange weg naar Rhenen goed leent voor een reflectie van de afgelopen weken. 

Vogelwachters Ellen en Emo Klunder verbleven in augustus 14 dagen op Rottumeroog. Ze genoten van het landschap, de zee en de rust en waren verheugd over de grote aantallen kleine vossen en redden en passant nog een nestje boerenzwaluwen…

Het broedseizoen zit erop. En daarmee ook ons avontuur. Rottumerplaat 2021 was het jaar van vijftig jaar Bomans en Wolkers, van een onstuimige start maar desondanks een succesvol broedjaar en van de vele tienduizenden vogels die hier wederom hun welverdiende rust vonden. Als vogelwachters mochten wij dit schouwspel vanaf de eerste rang meemaken. We blikken terug.

De lepelaarskolonie behoort tot de pronkjuwelen van Rottumerplaat. De elegante witte vogels hebben een voorjaar van extremen achter de rug. De kolonie overspoelde twee keer, maar herpakte zich. Recent telden we meer dan zeventig jongen, waarvan dertig een kleurring kregen. Eind goed, al goed. Dankzij de ringen kunnen we hun levensverhaal volgen. Zodat de lepelaars ons kunnen vertellen hoe het met de natuur gesteld is.

De jonge sterns zijn uit het ei gekropen. Dichtbij ons huis lopen bij de puindammen kleine donzige pullen rond. De ouders maken veel kabaal en maken duikvluchten om indringers te verjagen. Eind mei kregen we twee sternringers over de vloer. Meer dan vijftig sterns gaven ze een kleurring, zodat wij en anderen de ringen de komende jaren kunnen aflezen. Dankzij het ringwerk weten we waar de sterns verblijven en kunnen we ze hopelijk beter beschermen.

Duizenden meeuwen nestelen op het eiland, vooral zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen. Ze broeden hier gebroederlijk naast elkaar in kolonies. Het tellen van de meeuwen is een vak apart. Speelnesten, inhoud van braakballen, vissersboten, het tij: ze spelen een rol bij de tellingen.

Op Rottumerplaat ligt een bijzonderheid: een dode walvis. Normaliter wordt zo’n kadaver meteen opgeruimd, maar op dit natuureiland mag de walvis ongestoord vergaan en ontbinden. Onderzoekers houden nauwgezet bij hoe dat proces verloopt. Vandaag komen Hans Verdaat en Martin Baptist, onderzoekers van Wageningen Marine Research, op bezoek voor hun maandelijkse metingen. Als vogelwachters helpen we een handje mee.

Het broedseizoen start hier met de grauwe ganzen. Begin april zagen we bijna overal op Rottumerplaat ganzen op het nest zitten. Geregeld vloog een ouder verschrikt op. Drie weken later vinden we veel lege nesten, maar geen ganzenkuikens. Een mysterie. Waar zijn de kuikens gebleven?

De spits is eraf. Bijna drie weken wonen we nu op dit bijzonder fraaie natuureiland. Op de meest noordelijke en misschien wel meest afgelegen plek van Nederland. Na talloze verkenningen en telronden krijgen we het eiland en haar bewoners in de vingers. We genieten enorm. Volg ons op Instagram voor een dagelijks @Rottumerplaatje.

Dit broedseizoen aan ons – Frank Oosterhoff en Addo van der Eijk – de eer om de vogels van Rottumerplaat te beschermen en te tellen. Op Goede Vrijdag zetten we hier onze eerste wankele stappen, na een onstuimige vaartocht vanaf de Eemshaven. De eerste dagen geven Aaldrik Pot en Nicolette Branderhorst, onze voorgangers uit 2019, en Jaap Kloosterhuis van Staatsbosbeheer een spoedcursus Rottumerplaat. Ze bezorgen ons een vliegende start.

Het vogelwachtseizoen 2020 op Rottumerplaat is afgesloten. Vogelwachters Bram Ubels, Christian Brinkman en Sita van Hoorn zijn weer terug aan de wal en voor hen alle drie was dat best even wennen. In dit blog blikken ze terug op een seizoen vol met bijzondere waarnemingen van broed- en trekvogels, dag- en nachtvlinders en andere insecten en delen nogmaals hun verwondering over het leven en werken op het bijzondere eiland. Waar ze, hoe idyllisch het leven op een onbewoond eiland ook lijkt, helaas ook hard met onze consumerende en vernietigende manier van leven worden geconfronteerd…

In de staart van het vogelwachterverblijf op Rottumerplaat observeren Bram en Sita grote groepen zangvogels op weg naar hun overwinteringsgebieden. De Afrikagangers zijn inmiddels al een stuk verder op hun ‘Route du Soleil’, deze maand maand treffen de vogelwachters voornamelijk vogels die in Zuid-Europa overwinteren. Voor hen gelden gelukkig geen inreisbeperkingen …

Na drie maanden is vogelwachter Christian Brinkman weer terug naar vaste wal. Hij werd begin deze maand afgelost door Sita van Hoorn. In de laatste periode van de vogelwachterstijd op Rottumerplaat doen Bram en Sita nog volop tellingen en mooie waarnemingen. Sita stelt zichzelf aan u voor en doet meteen verslag van een bijzondere vondst.