Deze week bracht ik samen met collega Leon een bezoekje aan natuurgebied Ter Borg. Wist je dat dit het grootste heideterrein van onze provincie is? De bloeiperiode van heide is nu wel zo goed als voorbij. In de bermen langs het fietspad in Ter Borg stonden de laatste heideplanten nog mooi in bloei met zandblauwtjes, kleine leeuwentand en baltsende vuurvlindertjes.

Goede heide is meer dan alleen heide

Een goede heide heeft verschil in leeftijd, structuur en gradiënten (overgangen tussen verschillende omstandigheden zoals van droog naar nat). Hoe meer verschil, hoe meer diversiteit aan flora en fauna. Daarom is het belangrijk dat er ook hier en daar een boom staat zodat dieren zoals de levendbarende hagedis op hete dagen de schaduw kunnen opzoeken.

De heide van Ter Borg

In Ter Borg hebben we al verschillende keren geplagd. Met plaggen verwijder je de bovenste grondlaag, waar ook de planten in groeien. Hierdoor creëer je weer een nieuwe situatie waar heide goed op kan groeien. Op de geplagde delen in Ter Borg groeit nu weer jonge heide.

Duivelsnaaigaren

Op het eerste gezicht leken deze geplagde delen alleen te bestaan uit jonge heide. Maar toen ik goed keek, zag ik iets interessants. Namelijk een wirwar van hele fijne, rode stengeltjes. Duivelsnaaigaren! Of klein warkruid zoals hij ook wordt genoemd. Een plant die zelf nauwelijks bladgroenkorrels heeft. Dat betekent dat hij zelf geen voedsel kan produceren. Dat haalt hij uit andere planten, ook wel gastplanten genaamd. Met zuigworteltjes haalt hij voedingsstoffen uit de gastplant. De stengels groeien snel en kunnen de gastplant helemaal overwoekeren. In dit geval haalt hij zijn voedsel uit jonge heideplanten.

Zeldzame parasiet op de heide

De groeiplaatsen van Duivelsnaaigaren zijn zeer schraal en stikstofarm. Om te groeien haalt het warkruid zijn voeding uit de net wat harder groeiende en relatief eiwitrijkste delen van jonge heideplanten. Als de struikheide straks is volgroeid verdwijnt het Duivelsnaaigaren weer op deze plek. Hopelijk vindt het Duivelsnaaigaren opnieuw groeiplaatsen omdat de heideontwikkeling steeds in beweging is. Het steekt nogal nauw voor deze bijzondere plantensoort. De plant kwam vroeger vrij algemeen voor in de zandstreken. Door achterstallig heidebeheer en vergrassing is de soort sterk achteruitgegaan en een zeldzaamheid geworden. De heide van Ter Borg is de enige groeiplaats van Groningen. In Drenthe komt de soort in meerdere heideterreinen voor.

Boswachter Jelka