Jakobskruiskruid

In deze tijd van het jaar staat het jakobskruiskruid vol in bloei: de gele gekleurde bloemen vallen op langs de kant van de weg of in de graslanden. Voorbijgangers vinden het prachtig, en genieten van de gele oase. Toch is niet iedereen blij met deze vrolijk ogende bloemetjes, want ze kunnen ook best gevaarlijk zijn…

Inheemse plant
Jakobskruiskruid is een wilde inheemse plant. Dat betekent dat de plant van nature hier in Nederland voorkomt.  Als het kruid zich eenmaal gevestigd heeft, gaat de verspreiding snel. Een volwassen plant kan ongeveer 50.000 tot 200.000 zaden produceren. De verspreiding van die zaden gaat op dezelfde manier als de bekende paardenbloem dat doet: via pluis door de lucht.

Gevaarlijk?
Maar dat mooie gele bloemetje kan soms gevaarlijk uit de hoek komen: het kruid is namelijk giftig voor de meeste zoogdieren, ook voor de mens. De plant bevat van nature bepaalde stoffen die na het eten ervan in het lichaam worden omgezet in giftige verbindingen. Jakobskruiskruid produceert deze stoffen om ervoor te zorgen dat het niet aantrekkelijk is om opgegeten te worden.

Onsmakelijk
Runderen en paarden zijn het meest vatbaar voor de stoffen van de plant. Dieren worden pas na verloop van tijd ziek, na maanden of soms zelfs pas na jaren. Het gif zorgt voor kapotte levercellen en uiteindelijk leverfalen. Ook tast jakobskruiskruid het hart en het centrale zenuwstelsel aan. Gelukkig weten de dieren van nature heel goed dat ze dit kruid niet moeten eten, de plant smaakt namelijk erg bitter. Het kruid wordt vooral gevaarlijk als het wordt ingekuild of gehooid. Dieren herkennen bij het eten van dit voer het jakobskruiskruid niet meer: de typerende geur, kleur en smaak is er na het maaien namelijk af. De potentieel giftige stoffen blijven echter wél werken. Voor een boer is het dus zaak om er alles aan te doen dat het kruid niet op het land groeit wat in aanraking komt met vee. Dit is ook de reden waarom Staatsbosbeheer in sommige, dus niet alle, gebieden het Jakobskruiskruid verwijderd, zodat de omliggende boeren niet in de problemen komen.

Grote waarde
Maar nu moet ik natuurlijk ook opkomen voor het jakobskruiskruid, want de plant is van grote waarde voor heel veel andere dieren. Het is namelijk een waardevolle nectar- en stuifmeelleverancier. Er zijn zo’n 150 Nederlandse soorten insecten die de plant gebruiken als voedsel. Naast een voedselleverancier, is het kruid ook voor zo’n 30 soorten belangrijk voor de voortplanting. Bepaalde insecten leggen hun eitjes op de plant en na het uitkomen van deze eitjes eet de larve van dit insect van de plant.

Een voorbeeld van zo’n insect is de sint-jacobsvlinder. De rups van deze vlinder, ook wel zebrarups genoemd, slaat de gifstoffen op in het lichaam en is daarmee oneetbaar voor de meeste vijanden, zoals vogels. Zelf kunnen ze dus goed tegen het gif.

En dan nog even terugkomen op de hoofdvraag van deze blog “is jakobskruidskruid een wolf in schaapskleding?” Het antwoord is wat mij betreft: het is maar net hoe je het bekijkt 😉

Boswachter Beppie