Koe-koek, koe-koek, koe-koek, koe-koek. Als ik namens de koekoek deze blog zou schrijven, ziet de tekst er ongeveer zo uit. Ik zal jullie je daarom dit ogenschijnlijk eentonige verhaal besparen. Het is alleen wel de roep die ik in deze tijd elke dag, soms urenlang, hoor. En daar geniet ik van. Maar dat geldt niet voor iedereen…

Onomatopee
De roep van de koekoek is een vogelgeluid dat veel mensen, ook zonder veel vogelkennis, kennen. Het is een typische onomatopee. Dat is het woord voor dieren die genoemd zijn naar het geluid dat zij maken. Net zoals bijvoorbeeld de tjiftjaf, kieviet en oehoe. Als je deze roep van de koekoek hoort, weet je dat het een mannetje is die het geluid maakt, het vrouwtje koekoek maakt een meer hinnikend trillerig geluid.

Parasiet

Maar goed, zoals ik al zei kan ik me zo voorstellen dat niet iedereen de koekoek een leuke vogel vindt, en dan doel ik vooral op andere gevleugelden. Het is zelfs een parasiet. Dat klinkt misschien heftig, maar de koekoek heeft de bijzondere gewoonte om eieren in het nest van andere soorten vogels te leggen. Eigenlijk komt het hier op neer: de koekoek speurt vanuit hoge uitkijkposten naar geschikte nesten, vliegt erheen, legt een ei in het nest van de waardvogel, vertrekt en kijkt niet meer om.

Pleegouders

De vogel in kwestie van wie het nest is, wordt daarna eigenlijk een soort pleegouder. Vogelsoorten die vaak ‘de pineut’ zijn, zijn bijvoorbeeld graspieper, heggenmus, gele kwikstaart en kleine karekiet. Koekoeken zijn veel groter dan deze vogelsoorten en leggen daarom ook grotere eieren dan deze vogels. Dan vraag je je misschien af: dat hebben die waardvogels toch door? Nee, dat hebben ze over het algemeen niet.

Meestervervalsers

De koekoek legt eieren die lijken op de eieren die de waardvogel legt, maar dan groter. Het zijn dus eigenlijk meestervervalsers. Het vrouwtje koekoek werkt één ei van de waardvogel het nest uit of eet het ei op, en legt daar een eigen ei voor terug. De timing is hierbij heel belangrijk: de waardvogel moet het nest even verlaten hebben, in het nest moet minstens al één ei liggen, maar dat ei moet nog niet bebroed zijn.

Specialisatie

Het is niet zo dat elke individuele koekoek alle eieren van alle soorten waardvogels kan namaken, maar elk vrouwtje heeft zo haar eigen specialisatie. Door niks zelf te hoeven doen qua nestbouw en verzorging van jongen, wordt een hoop tijd en energie bespaard. Op die manier kan de koekoek wel zo’n 10 tot 25 eieren leggen.

De waardvogels proberen zich wel te wapenen tegen dit gedrag, dus de koekoek moet op haar beurt innovatief en vernieuwend blijven in het nabootsen van andermans eieren: een evolutionaire wapenwedloop.

Familiedrama

Dan is dit ogenschijnlijk familiedrama nog niet ten einde: als het koekoeksjong uit het ei is gekropen, werkt hij of zij de pleegbroertjes en zusjes en nog niet uitgekomen eieren het nest uit. Of eet ze op. Zo heeft het koekoeksjong alle aandacht, liefde en voedsel van zijn of haar pleegouders.

Wat is de natuur toch prachtig hè 😉

Boswachter Beppie