De meerstammige fladderiep of wel steeliep als startsymbool van de herplant

Vrijdag is met het planten van een meerstammige fladderiep of wel steeliep het startsein gegeven voor de herplant in de dorpsbosjes in Noord- en Midden- Groningen. Verspreid over 34 werklocaties wordt in 4 jaar in totaal circa 60 hectare dorpsbossen waar essen zijn weggehaald als gevolg van de essentaksterfte opnieuw ingeplant.

Balen van die mooie es

Het is natuurlijk harstikke balen dat bijna alle essen in onze Groningse dorpsbosjes moeten worden verwijderd vanwege de essentaksterfte. Juist omdat veel van deze bosjes, voor een groot deel uit es bestaan. De “ruilverkavelingsbosjes” kwamen net mooi op leeftijd en de gewone es, met de fraaie Latijnse naam Fraxinus excelsior, had daarin zijn trotse plek.

Het woord excelsior betekent hoger, beter, groot en machtig wat op de verschijningsvorm van de boom slaat. Deze sterke boom torent met zijn 20 tot 40 meter lengte snel boven andere bomen uit. De jonge takken zijn relatief dik en opvallend zijn de grote zwartfluwelen knoppen die op geitenhoefjes lijken. Het hout is taai, buigzaam en stevig en kan dan ook voor stokken of stelen van gereedschap worden gebruikt. Daarnaast wordt essenhout veelvuldig toegepast op turntoestellen als rekstokken en ringen.

Monocultuur

Omdat het essenhout zo bruikbaar is en de es hoge eisen aan de bodem stelt (vochthoudend, voedselrijk en bij voorkeur kalkhoudend) werd deze in de jaren zeventig veelvuldig en bijna als monocultuur op kleiachtige bodem aangeplant. En nu blijkt dat bij soorten in een monocultuur, net als in de landbouw en de veeteelt, ziektes en plagen zich razendsnel verspreiden. Misschien dat ook klimaatverandering een rol speelt zodat bepaalde ziekten en plagen in warmere regio’s ineens goed gedijen. De schimmel die de essentaksterfte veroorzaakt tast eerst de takken aan waardoor uiteindelijk de hele boom sterft. Nu veel essen vanuit veiligheidsredenen uit diverse bosjes zijn verwijderd gaan we herplanten, want bos blijft bos.

Herplanten

Dat herplanten doen we nu anders! Met meer diversiteit in bomen- en struiksoorten. Landschapsbeheer Groningen en Staatsbosbeheer kregen samen subsidie van het Plattelands Ontwikkeling Programma (POP) om met de herplant een belangrijke bijdrage te leveren aan de landschappelijke kwaliteit, de beleefbaarheid en de biodiversiteit van de bossen in Noord- en Midden-Groningen. Verspreid over 34 werklocaties wordt in 4 jaar in totaal circa 60 hectare dorpsbossen opnieuw ingeplant. Afgelopen vrijdag gaf gedeputeerde Henk Staghouwer het startsein voor de herplant in het dorpsbos van Vierhuizen.

Afwisselend en gevarieerd

Voor de toekomstige ontwikkeling van het bos wordt gestreefd naar een meer gevarieerde en natuurlijke bosopbouw.  Daarbij wordt een geleidelijke en afwisselende overgang van het bos naar het omringende land gecreëerd. In plaats van één of enkele soorten, planten we tientallen bomen- en struikensoorten. Denk aan struiken als meidoorn, rode kornoelje, egelantier en bomen als fladderiep, zoete kers, winterlinde en zwarte walnoot. Naast herplant is er ook ruimte voor natuurlijke ontwikkeling en verjonging en voor openheid. Deze toekomstige bossen zijn door hun diversiteit minder kwetsbaar voor ziekten en plagen en leveren weer een grote bijdrage aan de diversiteit aan insecten en vogels die dáár weer op afkomen. Zo leveren deze dorpsbossen een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit in het agrarisch cultuurlandschap.

Inwoners betrokken

Ook de bewoners van de dorpen en andere betrokkenen worden geïnformeerd en actief betrokken bij de ontwerpen voor het nieuwe dorpsbos. De inwoners van Vierhuizen maakten zelf een bosplan. In het plan is een aangrenzend voormalig sportveld opgenomen en is een doorlopend wandelpad, zitbankjes en een natuurlijke speelplek toegevoegd. De “Vierhuisters” benutten de kap van de essen als een kans de natuur in hun dorp ook naar hun behoefte in te richten.

Zo komen we samen tot meer!