In bijna elk dorp is wel een bosje van Staatsbosbeheer. Soms groot, soms wat kleiner. De meeste bossen zijn vroeger (jaren 80) aangeplant in het kader van de ruilverkaveling. En in de meeste gevallen ook monotoon, met dezelfde soort bomen, hoofdzakelijk essenbomen. De Groningse kleibossen zijn zwaar getroffen door de essentaksterfte, een agressieve schimmelziekte waarvan de bomen niet herstellen. De zieke bomen kunnen gemakkelijk omvallen. Voor de veiligheid van de bosbezoeker verwijderen we de zieke essen in een brede zone langs wegen en paden. In dit blog vertel ik meer over de actiepunten.

Veel dorpsbossen zien er straks heel anders uit, zeker als het bos voor een groot deel uit es bestaat. Na het weghalen van de zieke essen komt er weer meer licht op de bodem en ontwikkelt het bos zich snel. Uiteindelijk komt er een gevarieerder bos voor terug met meer soorten en structuur.

Enorme klus

Sinds medio juni dit jaar zit mijn agenda overvol met bijna alleen maar afspraken over essentaksterfte op het Hogeland. Inventarisaties, overleggen intern en extern, plannen van aanpak opstellen, aannemers regelen, communicatie met dorpen, het veldwerk, controleren, herzien, gesprekken met bewoners die het eens of soms oneens zijn… Het is een enorme klus voor ons waar we de komende jaren nog wel zoet mee zijn. Terreinomstandigheden en bereikbaarheid van de bossen blijken wel erg bepalend te zijn. En het is ook een lastige klus omdat je als bosbeheerder nu drastisch moet ingrijpen vanwege een boomziekte en daardoor een boomsoort die thuishoort op de Groningse kleigronden ziet verdwijnen.

Hogeland

Op 17 juli, direct na het broedseizoen, zijn we op het Hogeland gestart in Uithuizen. En daarna in Usquert, Wehe den Hoorn, Abelstok, Bedum en Ten Boer. Door de slechte weersomstandigheden hebben we de werkzaamheden in Wehe den Hoorn en Abelstok moeten stilleggen. Dit om schade aan het terrein te beperken. Hoe en wanneer we de werkzaamheden gaan voortzetten hangt af van een aantal factoren zoals de beschikbaarheid van aannemers met het juiste materieel en de weersomstandigheden. De werkzaamheden in de bossen in Uithuizen, Usquert, Bedum en Ten Boer zijn wel afgerond. In sommige van deze bossen moet nog hout afgevoerd worden. We zijn inmiddels begonnen met het herstellen van de paden.
Op dit moment zijn we de zieken essen langs spoor, wegen en paden aan het weghalen in het dorpsbos van Loppersum.

Hout sprokkelen

Na alle werkzaamheden in een dorpsbos blijft er best veel top- en takhout achter. Aangezien de vraag naar brandhout altijd groot is, willen we bewoners van het betreffende dorp éénmalig de gelegenheid geven om hout te sprokkelen. Dat is een win-win: de bewoners hebben gratis brandhout en voor de ontwikkeling van het bos is het goed als er iets minder tak- en tophout ligt. We gaan in januari een eerste sprokkelmiddag organiseren in Bedum. Dit is een proef: afhankelijk van de ervaringen daar gaan we dit mogelijk ook in andere dorpsbossen doen.

Ook essentaksterfte in Duurswold en Oldambt

In onze gebieden in de provincie Groningen speelt de essentaksterfte ook in Duurswold en Oldambt. Medio juli zijn we begonnen in het Huisweersterbos bij Tjuchem. Een deel van het hout ligt nog in het bos, en moet nog worden uitgereden. De harvester is daarna in het Steendamsterbos aan de slag gegaan. Die werkzaamheden zijn bijna klaar en ook daar moet het hout nog worden afgevoerd. De paden worden hersteld worden en we gaan een deel van de kabouterroute via een andere route leiden. In het Nieuweschankserbos zijn de werkzaamheden gestopt vanwege de slechte terreinomstandigheden. Uitstel duurt mogelijk wel tot juli 2018. In het Wagenborgerbos zijn de essen langs wegen en paden geveld. Deze gevelde bomen worden door cliënten van een zorginstelling ingekort en afgevoerd. Ze zijn daar zeker een deel van de winter zoet mee. In het Beerta Noordbos zijn alle essen langs wegen en paden geveld en afgevoerd. Komend voorjaar zullen we daar de paden nog herstellen. In De Hoogte (Heiligerlee) is de kap van essen afgelopen maandag vroegtijdig geëindigd vanwege de terreinomstandigheden. De westelijk helft is klaar. Het hout moet nog wel voor een deel worden uitgereden en daarna vindt herstel van de paden plaats. Voor het oostelijk deel bedenken we een andere aanpak. In de Kromme Elleboog zijn veel essen langs wegen en paden al geveld en uitgereden. Maar ook daar is het werk nog niet klaar. In Westerlee aan de Veenweg zijn we deze week in een klein bosje begonnen met het werk. De harvester die daar werkt, zal dan doorgaan naar Meeden. Komende week wordt gestart in de Baggerputten. Daar zal, in vergelijking met de andere bossen, relatief veel hout achter blijven in het bos omdat het een natuurbos is. Ook willen we binnenkort starten aan de Niesoordlaan in Midwolda. Dat is een bijzondere situatie omdat het bos maar kortstondig toegankelijk is voor machines door de sloop van woningen. Als er straks weer nieuwe woningen worden gebouwd, kunnen we er niet meer in.

Het is een enorme uitdaging! Wat positief is voor mij is dat ik het Hogeland (zowel de gebieden als de bewoners) steeds beter leer kennen. En dat de bewoners ons Staatsbosbeheer weer beter weten te vinden. En dat is goed.