Natuurgebied: geen toegang?
“Jullie zijn gek: de vogeltjes zijn de baas in dit land!!” Stampvoetend en briesend loopt de man naar zijn ijs-surfplank en tilt de mast een stukje op om het geheel naar de kant te schuiven. “Jouw dag is zeker weer goed nu je ons plezier hebt vergald!”, roept hij mij nog over zijn schouder toe. Zijn ijszeil-maat staat nog bij mij en grinnikt verontschuldigend: “tja, we hadden er speciaal een snipperdag voor genomen en het kan nergens anders; het diepere water is niet vertrouwd. En het kan met de prutswinters in dit land bijna nooit”.
Ik snap de woede van de man. Het moet fantastisch zijn om met een vaart over het zwarte, zingende ijs te scheren; wát een vrijheid! En wat een prachtige omgeving met berijpte rietpluimen tegen een blauwe bevroren lucht. Schaatsers in een lange, zo nu en dan onderbroken sliert langs de randen van de Ezumakeeg. Iedereen heeft plezier en dan stuurt zo’n boswachtertje je weg….. Ik begrijp het allemaal maar toch sta ik achter het standpunt dat ijszeilen niet kan in de normaal niet-toegankelijke natuurgebieden, ook al wordt er wel geschaatst.
Ezumakeeg
Natuurgebieden zijn bedoeld, de naam zegt het al, voor ‘de natuur’. Negentig procent van Nederland is ingericht om op één of andere manier het belang van ‘de mens’ te dienen. We wonen in dorpen en steden, werken op industrie- en bedrijventerreinen en kantoorpanden, we verplaatsen ons over een uitgebreid (auto- spoor- en waterwegennet), verbouwen, telen, kweken voedselproducten en houden vee…. In die negentig procent is ook best ruimte voor ‘natuur’: vogels vinden een plek in onze tuinen en op de akkers en weiden allerlei planten groeien in bermen en akkerranden, insecten en spinnen wonen zelfs bij ons in huis. Er is dus ruimte voor ‘natuur’ maar op de tweede plaats.
De resterende tien procent is natuur. Er zijn prachtige natuurgebieden in Nederland. Die laten we graag zien en beleven want wat is er mooier en gezonder dan actief buiten bezig te zijn in de natuur? Er kan veel: Wandelen (met of zonder hond, aangelijnd of los, over paden of ‘struinen), fietsen (met de e-bike over een betonnen fietspad of met de mountainbike over een modderpad), paard rijden (onder het zadel of met aanspanning), vogels kijken, langlaufen, hardlopen, een dropping of spooktocht. In ‘de natuur’ is dus ook ruimte voor de mens maar hier is de volgorde andersom; natuurbelang staat hier voorop. Met toegangs- en gedragsregels proberen de natuurbeheerders zowel ‘de mens’ tevreden te stellen en tegelijk zoveel mogelijk het belang van ‘de natuur’ te waarborgen.
Duidelijk geregeld dus….., maar dan wordt het winter en is er schaatsijs; een dilemma voor natuurbeheerders. Juist in waterrijke natuurgebieden als het Dannemeer of de Ezumakeeg is schaatsen op natuurijs het eerst vertrouwd omdat het doorgaans maar enkele tientallen centimeters diep is. 
Willen we al die mensen die willen schaatsen hun plezier ontzeggen in die paar dagen per jaar dat er ijs is? Liever niet, dus verleggen we bij schaatsijs ‘de grens’ een klein beetje en wordt schaatsen gedoogd waar het kan. Al die mensen die al schaatsend genieten van het winterweer en de prachtige omgeving geven het gebied extra waarde.
Maar het gaat ontegenzeggelijk een beetje ten kostte van het ‘vogelbelang’. ’s Winters is het voor vogels vooral zaak om zo weinig mogelijk energie te verbruiken. Omdat er maar weinig voedsel te vinden is en omdat alleen warm blijven al veel energie kost. Wanneer een vogel onbedoeld wordt opgejaagd door bijvoorbeeld een schaatser, valt die niet ter plaatse dood uit de lucht. Maar de ‘energiemeter’ is wel een stukje teruggelopen en daarmee de kans op overleven een klein beetje minder. Een over het ijs bewegend zeil, maar ook bijvoorbeeld een hond, heeft op veel grotere afstand effect op vogels dan schaatsers.
De natuurterreinbeheerders bieden dus graag ruimte voor mensen. Maar we hebben ook een verantwoordelijkheid voor ‘de natuur’ die zelf geen stem heeft. Vandaar ook de winterse uitzondering op de regel in, normaal afgesloten gebieden. Maar de grens ligt bij ‘schaatsen’.
’s Middags stuur ik twee ijs-kitesurfers van het ijs. “Die schaatsers zijn er toch ook? Wat geeft het nou? We maken geen lawaai en er zijn hier helemaal geen vogels”. Weer oprechte verontwaardiging en onbegrip. Maar mensen…., niet álles kan nu eenmaal, ook al lijkt het op het eerste gezicht onschuldig. Een paar jaar geleden draaide een ijsspeedway motor rondjes op het ijs in de Onlanden. Ik stuurde ze weg, leek mij duidelijk. “Waarom mag dit dan niet? Niemand heeft er last van. We laten geen sporen achter als het ijs is gesmolten en de motor loopt op bio ethanol!”.
Boswachter Jaap Kloosterhuis
geef een reactie
AnkitSaini
If you don’t want miss any type of the new tricks in the computer Free mahjongg connect and they are really easy every time. So for it you have to manage many of the new things. Thanks a lot for it.
Boswachter Jaap Kloosterhuis
Alle reageerders bedankt voor de reacties,
Ik neem de vrijheid hier in in een keer op allen te reageren.
U geeft een aantal argumenten waarom het weren van ijszeilers, in welke vorm dan ook, niet terecht zou zijn. Ik vat ze samen.
– vroeger kon het ook, waarom nu niet meer?
Sinds de Ezumakeeg is aangemerkt als natuurgebied (nu Natura 2000 gebied en daarmee van Europees belang) is het betreden van het gebied en de verstoring die dat veroorzaakt niet in het belang van ‘de natuur’ en daarmee niet wenselijk. Voorgangers zullen hun redenen hebben gehad om niet te handhaven in geval van ijszeilen, ik ken die niet. Het belang van natuurgebieden zoals de Ezumakeeg is in de jaren alleen maar toegenomen omdat Nederland buiten de natuurgebieden steeds minder gastvrij wordt voor allerlei soorten. Voor mij dus reden om wel te handhaven.
Dat ijszeilen een vrij grote verstorende invloed heeft is niet ingegeven door ‘een gevoel’ maar gebaseerd op onderzoeken zoals bijvoorbeeld dat in opdracht van Vogelbescherming Nederland (Krijgsveld 2008).
– De ene boswachter zegt er niets van en de andere wel.
Daar hebt u een punt; dat schept verwarring maar er is toch geen sprake van willekeur. Niet elke medewerker van Staatsbosbeheer is op alle terreinen van ons werk ‘deskundig’ of bedreven in het corrigeren van mensen. Wel staan wij over het algemeen open voor de bezoekers en hun eigen beleving van de gebieden. Als goed gastheer geven we echter ook de grenzen aan van wat wenselijk is. Wanneer een boswachter niet aangeeft dat iets niet mag betekent niet dat het wél mag, al lijkt dat er dan wel op en dat is inderdaad niet sterk, dat geef ik toe.
– klapschaatsen maken meer lawaai en verstoren dus ook meer.
Lawaai op zich zegt niet veel over de mate van verstoring. Een voorbeeld uit eigen waarneming: een overvliegende F-16 straaljager maakt veel meer lawaai dan een overvliegend Hercules transportvliegtuig maar toch levert de eerste niet of nauwelijks verstoring op en de tweede enorm (mensen vinden overigens doorgaans de straaljager veel storender dan het transportvliegtuig). Een relatief langzaam overvliegend transportvliegtuig is voor veel vogels, net als een zeil of kite bij ijszeilen, bedreigend. Waarom dat zo is is gissen.
– schaatsers mogen wel, dus ijszeilen ook / als ijszeilen niet mag dan ook schaatsen verbieden.
Het best zou zijn wanneer er ook niet geschaatst zou worden in de Ezumakeeg. Vanuit het streven om zo goed mogelijk de belangen van vogels en mensen af te wegen, omdat we er veel mensen een plezier mee doen en gegeven het feit dat schaatsen, als activiteit, relatief weinig verstoring oplevert, hebben we gemeend dat te kunnen gedogen. We stellen er wel voorwaarden aan zoals: geen honden op het ijs, alleen buitenom schaatsen, niet struinen, geen rommel achterlaten enz. Door schaatsen te gedogen rekken we de ‘grens’ dus al op. Het verschil tussen schaatsen en ijszeilen is dat vogels er anders op reageren. Het gaat om de denbeeldige cirkel die iedereen bij activiteiten in de natuur om zich heen heeft, waarbinnen de activiteit verstoring of verontrusting oplevert. Die cirkel is voor ijszeilen veel groter dan bij schaatsen. Een zeil heeft in een veel groter gebied effect, een kite in een nóg groter gebied.
De gedachte ‘wanneer wij niet, dan zij ook niet’ vind ik wel wat egoïstisch en is vast niet zo bedoeld.
De vergelijking met de speedwaymotor heb ik gemaakt om aan te geven dat elke grens in twijfel kan worden getrokken, niet om ijszeilen ermee op één lijn te zetten.
– het is maar een paar dagen per jaar dus het verstoort bijna niet.
Jaarrond krijgen wij talloze verzoeken om iets in de terreinen te mogen ondernemen. Sommige activiteiten kunnen zonder meer, andere onder voorwaarden en andere helemaal niet. Bij elk verzoek maken we een zorgvuldige afweging. Bij de meeste vragen zou je kunnen zeggen: ‘Ach, wat geeft dat nou? Het is maar voor éven’. Maar alles bij elkaar opgeteld heeft het veel te veel negatief effect op de gebieden.
– windsurfers hebben juist het grootste respect voor het gebied.
Dit argument hoor ik ook van natuurfotografen, hengelsporters, natuurstruiners en anderen die door buiten grenzen te gaan afbreuk doen aan de belangen van de natuur waarin ze juist hun hobby willen beoefenen. Uit eigenbelang. Dat geldt ook voor windsurfers die zich in afgesloten vaarwater begeven, bijvoorbeeld Achter de Zwarten, maar zich erg moeilijk laten aanspreken. Windsurfers en ijszeilers zijn over het algemeen geen natuurvandalen, dat staat niet ter discussie. Maar in beschermde natuurgebieden staan hun belangen niet voorop. Niet om groepen recreanten te pesten of om de baas te spelen maar vanuit de verantwoordelijkheid die wij hebben voor de planten en dieren die voor hun voortbestaan (grotendeels) zijn aangewezen op de natuurgebieden.
Boswachter Jaap Kloosterhuis
ijssurfer
Beste kadootje.
Er gelden voor ons geen andere regels, officieel mogen er ook geen schaatsers komen maar die gedogen ze wel, en we hebben er al net zolang geijssurft als er geschaatst word, een moter is wel wat anders dan een schaatser of ijssurfer en een schaatser maakt tegenwoordig met een klapschaats meer kabaal dan wij met onze ijssurfer, als de vogels niet verstoord mogen worden moeten ze de schaatsers ook weren maar die heten ze welkom met een spandoek, daarom vinden de ijssurfers dit zeer onterecht dat zij wel van ijs geweert worden.
Kadootje
Ik vind het wel geinig dat er hier helemaal geen tegengeluid is van andere natuurliefhebbers/water danwelniet ijsgebruikers. Lijkt of de heren en dames hun hele club hebben opgetrommeld om hier te klagen. Ik snap dat niet.. je mag toch ook niet motorcrossen in een natuurgebied? Waarom gelden er andere regels voor jullie?
G. Talsma
Ook mij is het afgelopen donderdag overkomen dat we niet meer welkom waren.
Dit in tegenstelling tot een aantal jaren geleden, toen we met warme chocomel en koek werden ontvangen. Vervolgens werd ons een prettige dag gewenst. Dit was uiteraard wederzijds.
Er kon mij afgelopen donderdag niet duidelijk verteld worden waarom schaatsen wel mag en ijssurfen niet. Dit voelt als meten met 2 maten.
Ik begrijp niet waarom 5 à 6 ijssurfers meer verstoren dan een aantal honderd schaatsers. Is hier onderzoek naar verricht of is dit een gevoel?
Het zijn de kwakkelwinters die ons deze gebieden doen opzoeken.
Als er genoeg ijs ligt zoeken we echt de grotere wateren op.
Ik hoop dat we tot een oplossing kunnen komen waarbij voor ons ook ruimte is voor ijspret, net als voor de schaatsers.
Hartelijke groet,
G. Talsma
A.P. de Jong
Graag wil ik even reageren voor datgene wat deze week als donderslag is aangekomen bij de windsurfers van het Lauwersmeer.
Zoals u bij staatsbosbeheer weet genieten de windsurfers het hele jaar van het Lauwersmeer gebied. Zowel op en rond het hele meer. Misschien zijn zij het wel die met het grootste respect met dit gebied omgaan. Zo zijn wij vaak de eerste die vervuiling en ook afgebroken staken en illegale lozingen van stenen ed doorgeven aan Rijkswaterstaat. Ook wanneer er s’ winters geijssurft kan worden zijn wij al meer dan 20 jaar heerlijk aan het genieten op de Keeg. Nooit maar dan ook nooit is hier iemand geweigerd door een boswachter. Sterker nog twee weken geleden komt er een auto van staatbosbeheer en de twee boswachters staan gezellig met ons te praten.
Hoe kan het dan, dat na meer dan 20 jaar in eens één boswachter ons de toegang kan weigeren. Immers de ijssurfers gaan met groot respect voor het gebied keurig over de midden van de ijsvlakte bijna geruisloos vooruit. De schaatsers daar in tegen komen met hun klapschaats en vaak in grote groepen langs en de rietkragen wordt dan vaak ook meegenomen. Hoezo respect voor de natuur.
Waarom kan het nu toch zo zijn waarom juist wij de ijssurfers worden weggestuurd. Als wij nu ineens vergeleken worden met moterijsspeedway dan is er bij de schrijver toch iets misgegaan.
Graag willen wij als windsurfers van het Lauwersmeer toch weer toegang krijgen tot onze lievelingslievelingsbaan de Keeg.
Blijft u toch bij het besluit, dan vind ik dat er wel met één maat moet worden gemeten. De schaatsers wel en de surfers niet is wel een hele rare beslissing.
Hartelijke groet,
A.P. de Jong
Ingolf van Oostveen
Waar tegengestelde belangen zijn, is er altijd wrijving. Aan de ene kant staan er een giga windmolenpark in de planning in het IJselmeer en heeft het leger een basis in het Lauwersmeergebied. Dat heeft pas impact op flora en fauna…. Die enkele keer dat er met een ijssurfer genoten kan worden op Nederlandse bodem is marginaal (soms een paar jaar helemaal niet). Laat deze jongens toch hun geliefde hobby beoefenen. Dit vingertje wijzen schiet in mijn ogen zijn doel nogal voorbij. Konden we het maar aan de vogeltjes vragen. Die zouden waarschijnlijk zeggen: Laat die gasten zich ook eens zo vrij als een vogeltje voelen. Wij kunnen dat 365 dagen per jaar in een prachtige omgeving, die jongens moeten er een snipperdag voor opnemen….
Harm Jaap
Goedenavond,
Wij zijn stil, we maken geen lawaai en maken niks stuk. In vergelijking met de klapschaats die maakt meer lawaai dan ijssurfen. Dat is een irritant en indringend geluid. Dat dit wel is toegestaan tegenover een ijssurfer die geen lawaai maakt begrijp ik niet. Daarnaast zijn de ijssufers maar met een klein groepje, in tegenstelling tot de (klap)schaatsers. Ook gaan de schaatsers dicht bij het riet langs in hun rondje, terwijl wij midden over het meer gaan en niet bij de kant in de buurt komen.
Ik vraag me af waar dit verbod op gebaseerd is. De afgelopen jaren is dit nooit een probleem geweest. Het lijkt hierdoor verdacht veel op de willekeur van de boswachter. Te meer omdat eerder dit toegestaan was door collega boswachters. Onbegrijpelijk.
Gerben de Boer
Ik heb uw stuk met verbazing gelezen. Dat vogels een stem moeten hebben kan ik volgen. Dat niet alles moet kunnen snap ik ook nog.
Wat ik niet snap is dat de ene week mensen van staatsbosbeheer (meerdere en verschillende en ook al de jaren dat er geijssurft wordt) gezellig komen buurten met de ijssurfers (heb het zelf gezien) en niets zeggen, en de week erna het ineens verboden wordt.
Dit riekt in mijn ogen toch aardig naar de willekeur van de persoon die er op dat moment net is. Verstoring van vogels denken de deskundigen kennelijk verschillend.