Herfstkleuren

De natuur trakteert ons elk najaar weer op een betoverende schoonheid. Je ziet de eerste tekenen van de herfst. Buiten is het kouder en de bladeren beginnen te verkleuren. Een mooie tijd om erop uit te gaan: de wandelroutes liggen er uitnodigend bij. Ondanks de prachtige nazomer wordt het weer steeds herfstiger en de dagen korter en de nachten langer. De eerste nachtvorst van deze herfst hadden we afgelopen weekend. De (hout)kachel kan weer aan. Bladeren aan bomen en struiken verkleuren in fel getint geel en oranje. Waarom verkleuren de bladeren eigenlijk en hoe kan het dat bladeren soms door een zacht briesje van de bomen dwarrelen?

Groen blad en bladgroen

Elk blad functioneert als een ‘microfabriekje’ voor de boom. In de zomer zijn bladeren voornamelijk groen. In de bladcellen zit een ruim voorradige stof, genaamd chlorofyl, wel bekend als bladgroen. Chlorofyl (bladgroen) neemt zonlicht op waardoor fotosynthese plaatsvindt. Dit is het natuurlijke proces waarmee de boom zich voedt. In dit proces wordt koolstofdioxide omgezet in koolhydraten en suikers. Hierbij worden alle kleuren van de zon geabsorbeerd, behalve groen. Dat komt omdat de bladgroenkorrels het blauw en het rood uit het zonlicht absorberen en gebruiken voor de fotosynthese. Het groene licht wordt teruggekaatst, daardoor zien wij de bladeren als groen. Tegelijkertijd wordt het in mindere hoeveelheden aanwezige pigment (xanthofyl, anthocyaan en caroteen) gemaskeerd.

Hoe ontstaan herfstkleuren?

Tijdens de lente en de zomer draait de ‘microfabriek’ op volle toeren. In het najaar is er minder zon en wordt er minder chlorofyl aangemaakt. Chlorofyl (bladgroen) heeft dus een stof die de boom van energie voorziet met medewerking van de zon. Met behulp van zonlicht kunnen bladeren, dankzij chlorofyl, water uit de bodem en koolzuurgas uit de lucht, omzetten in bouwstoffen. Het levert energie op, zorgt voor groei en geeft zuurstof af aan de lucht. Waar wij mensen dankbaar gebruik van maken, en niet zonder kunnen :).  ‘’Herfst verkleurt weer langzaam alle bomen’’. De natuur gaat zuinig om met bouwstoffen. Voordat het blad in de herfst afvalt, worden de laatste restjes chlorofyl uit de bladeren getrokken en opgeslagen in de takken van de boom. Wat overblijft in de bladeren zijn de pigmentstoffen die per boom verschillen en door het bladgroen werden gemaskeerd. De andere kleurstoffen, die er al die tijd al waren, worden nu zichtbaar. Caroteen is geel van kleur, anthocyaan is rood en xantofyl is oranje of geel. De kleur van de bladeren hangt af van de boomsoort, de plek waar de boom staat en van het weer. Gele en rode herfstkleuren schijnen nog een ander voordeel op te leveren. Insecten hebben een voorkeur voor groene bladeren om van te vreten en hun eitjes op te leggen.

‘’In de herfst zijn de bladeren op hun sterfst’’

Geniet van de mooie herfstkleuren en verken de veelzijdige wandel- en fietspaden in onze Provincie. Kijk hier en ontdek waar de vertrekpunten van onze routes zijn. Grappig detail: Herfst wordt wel beschouwd als een van de moeilijkste rijmwoorden in de Nederlandse taal. Ik daag jullie uit ;).

Boswachter Marieke