Vanaf het vogelwachterstorentje van Rottumeroog had je een prachtig uitzicht over het eiland. En niet alleen het eiland, bij helder weer was ook de Groninger kust goed te zien, evenals de buureilanden Rottumerplaat, Zuiderduin en Borkum. Met de telescoop was nagenoeg elke plek op het eiland te bekijken, met uitzondering van de delen die schuil gingen achter de stuifdijk; de door mensenhand gemaakte duinenrij.

Generaties eilandvoogden, van Dijken en Toxopeussen, en hun personeel hadden jaar in, jaar uit, de handen vol aan het in de benen houden van deze beschermende duinenrij. Met schermen werd zand gevangen tot duintjes waarop, als ze hoog genoeg waren om zoet regenwater vast te houden, helmgras werd aangeplant. Al dat werk kon niet verhinderen dat er jaarlijks grote stukken duin werden weggespoeld in een winterstorm, zodat geregeld de behuizing moest worden afgebroken en verderop het eiland weer opgebouwd. Soms ging dat snel; één boerderij stond er maar tien jaar voordat het weer moest worden afgebroken, en soms kon een huis tientallen jaren blijven staan.

In de negentiger jaren besloot Rijkswaterstaat te stoppen met het actieve beheer van de duinenrij en sindsdien is het eiland langzaam maar zeker van karakter veranderd. De vertrouwenwekkende hoge duinenrij werd steeds verder afgeknaagd door de zee maar het zand verdween niet; het werd als een deken over – en rondom het eiland neergelegd en vormde lage knobbelduintjes.

Hoog, stijl duin maakte dus plaats voor lage duintjes en dat heeft een belangrijk voordeel: bij een stevige Noordwester storm slaat het water niet met alle energie tegen een muur van zand, welke dan ondermijnd wordt en wegspoelt maar het slaat over de lage duinen heen.

Aan de Noordwestzijde van Rottumeroog is de laatste jaren veel van dat hoge duin verdwenen. Dat is elke keer toch weer even slikken want ‘verliezen’ is nooit leuk. Maar per saldo is het eiland niet kleiner geworden; aan de Oostzijde groeit het weer aan.

In het najaar van 2013 zorgde een flinke storm uit het Noordwesten, gecombineerd met springtij ervoor dat de behuizing ‘op het randje’ kwam te staan, zodanig dat het bij een volgende zware storm wel eens in zee zou kunnen storten. Daarom is alles; de houten trekkerschuur, de schakelunits en het torentje, preventief weggehaald van Rottumeroog en tijdelijk ‘geparkeerd’ op het terrein bij de Bosschuur in Lauwersoog.

En daar heeft het ‘oude Rottumtorentje’ sinds vorige week een nieuwe bestemming. Het is een baken, een ‘uithangbord’ voor de ‘Vogelacademie’, die steeds meer vorm gaat krijgen in en rondom het Activiteitencentrum bij de Bosschuur. En het vertelt het verhaal van die kleine, maar voor vogels zo belangrijke, eilandjes voor de Groninger kust.

En op Rottumeroog hebben de vogelwachters een nieuw onderkomen, dat elk najaar wordt afgebroken en in het voorjaar weer opgebouwd. Maar ze zullen het, in elk geval voorlopig, zonder torentje moeten stellen…

Boswachter Jaap Kloosterhuis