Iedere Groninger kent ze wel: ‘onze’ enige en onbewoonde Waddeneilanden Rottumeroog en Rottumerplaat. En vooruit, misschien ook het Zuiderduin nog. De eilanden samen worden ook wel de Rottums genoemd. Ze zijn vanwege de hoge natuurwaarden en hun belangrijke functie in de Waddenzee niet vrij toegankelijk vanwege artikel 20 van de Natuurbeschermingswet. Ook worden ze niet meer fysiek beheerd. De natuur heeft er echt vrij spel. Een stukje wildernis in Nederland.

Dat betekent niet dat we er niets doen! Staatsbosbeheer is de natuurbeheerder van de eilanden. Het beheer houdt bijvoorbeeld in: toezicht op verstoringen, vuilruimen samen met vrijwilligers van de SVRR, monitoren van vogels en zeehonden (verplicht), voorlichting geven, excursies organiseren in de nazomer en wetenschappelijke onderzoeken begeleiden. Rijkswaterstaat ziet daarnaast toe op de kustontwikkeling.
Van begin april tot eind juli zijn op beide eilanden duo’s vogelwachters van Staatsbosbeheer gestationeerd. Op ons Rottum-weblog houden mijn collega Bert en ik en de (wisselende) vogelwachters u op de hoogte van wat er op de eilanden gebeurt of is gebeurd.

Waarom zitten er eigenlijk 4 maanden lang vogelwachters op Oog en Plaat?
De Rottums zijn een van de weinig echt stille plekjes in de Waddenzee. ‘Oog’ en ‘Plaat’ zijn bij vloed ‘hoogwatervluchtplaatsen’. Tienduizenden vogels wachten hier op de ‘volgende gang’. Is het hoogwater, dan kunnen de vogels op Rottumeroog rustig wachten tot het tij weer gunstig is voor de volgende maaltijd. Bij laag water zijn de drooggevallen wadplaten een lopend buffet. Verstoring betekent opvliegen. En vliegen kost energie. Terwijl ze Rottum juist aandoen om bij te tanken.

Rust en ruimte in de broedperiode april – juli zijn helemaal van levensbelang.

De meeste broedvogels van Oog en Plaat zijn nl. typische kustbewoners. Erg kritisch in de keuze van hun nestplaats. Ze zijn zo gevoelig voor verstoring dat ze de meest afgelegen plekken op de grens van land en water uitzoeken. Ze nemen het risico voor lief dat hun legsels onder stuivend zand bedolven raken, of door hoge vloed worden verzwolgen. De vogelwachters op Oog en Plaat bewaken de rust en monitoren de aantallen vogels en hun broedsucces.

Wat voor soorten vogels hebben we het over?
Veertien vogelsoorten van de Rode Lijst met bedreigde diersoorten in Nederland, komen op de Rottums voor. In het broedseizoen verblijven er grote hoeveelheden sterns, lepelaars en eidereenden op de Rottums. Zij kunnen er in alle rust hun eieren uitbroeden. Tijdens de najaarstrek in augustus en september kunnen de aantallen trekvogels op en om Rottumeroog tot 300.000 oplopen: voor hun voedsel zijn ze afhankelijk van krabben, slakken, kokkels en wormen in de slikkige bodem van de Waddenzee. De soorten trekvogels die op Rottum een tussenstop maken, zijn bv. ganzen, eenden en steltlopers als wulp en rosse grutto. Vanuit Noord-Siberië komen zilverplevieren en kanoetstrandlopers. Anderen moeten juist nog vertrekken naar de Westkust van Afrika. Allemaal strijken ze neer in het oostelijk Waddengebied op zoek naar rust en voedsel.

Gelukkig zijn de vogelwachters nu weer veilig onder dak op Rottumeroog. Daar moesten we twee weken geleden namelijk noodgedwongen een tijdelijke huisvesting plaatsen. De rust is wedergekeerd; het broedseizoen kan los!

Boswachter Jaap Kloosterhuis

PS: Altijd al eens naar het onbewoonde en mythische Rottumeroog gewild? Wij organiseren na het broedseizoen vanuit Lauwersoog zo’n 23 expedities naar Oog(Rottumerplaat is niet toegankelijk). Een unieke kans om volledig verzorgd te genieten van de rust en stilte van het wad en een ontmoeting met tal van vogels en zeehonden.