Onder water schuilt een heuse jungle

Zou je me geloven als ik je vertel dat wij hier in Friesland een heuse jungle hebben?
Het is er duister en vochtig, roofdieren zijn er continue op jacht en voor ons mensen is het een onontdekt en ontoegankelijk gebied. Deze onbekende wildernis vind je echter overal om ons heen, je ziet het alleen niet zo snel. Ik heb het over de wereld onder water, zo dichtbij en toch zo onbereikbaar.

Maak je nu een wandeling door de Rottige Meente dan zul je zien dat het wateroppervlakte krioelt van het leven. Alleen al de vele soorten juffers en libellen die erboven vliegen, de spinnen die zich moeiteloos over de waterplanten voortbewegen en de kleine slakjes die je aan de onderkant van de bladeren van die planten vindt. Maar wanneer je dieper onder water zou kijken opent zich weer een hele nieuwe wereld.

Opportunisten
Daar tussen die waterplanten loert gevaar, wat dacht je van de waterschorpioen? Met zijn klapmes vormige voorpoten en lange staart (welke eigenlijk dient als snorkel) lijkt deze wants echt op een schorpioen. Dit fascinerende beest is trouwens uitgeroepen tot insect van het jaar 2022. Deze opportunist wacht rustig af tot zijn prooi voorbij komt zwemmen om vervolgens razendsnel toe te slaan. De klauwen klappen dicht, de prooi kan geen kant op en de waterschorpioen kan hem op zijn gemakje leegzuigen.

Specialisten
Naast de gevaarlijke roofdieren huist er ook heel veel moois in de onderwaterwereld. Zo vind je er echte specialisten die de slimste trucjes uithalen om voor nageslacht te zorgen, neem de bittervoorn. Met zijn 6 á 7 centimeter is dit kleinste karperachtige vis die in Nederland voorkomt en vooral het mannetje laat zich tijdens de paartijd van zijn beste kant zien. Ze krijgen een prachtige paarse gloed, rode vinnen en een mooie groene streep op de staart. Het bijzondere is dat deze visjes afhankelijk zijn van de zoetwatermossel om te overleven. In het voorjaar zoekt het mannetje een mooie mossel uit, deze verdedigt hij fel tegenover zijn soortgenoten. Op de rustige momenten besteed hij alle aandacht aan zijn mossel en wappert deze met zijn vinnen vers water toe. Hierdoor opent de mossel zijn schelp.

Samenwerking
Vrouw bittervoorn kiest vrijwillig (of soms onder lichte dwang van man) een mossel uit om haar eitjes in te leggen. Dit doet ze met een legbuis van zo’n 3 centimeter lang waarmee ze de eitjes tussen de kieuwen van de mossel kan achterlaten. Direct daarna strooit de man zijn zaad uit boven de mossel en wapperen beide aanstaande ouders dit vruchtbare water naar de mossel toe. Dit herhaalt zich totdat alle eitjes afgezet zijn, zo’n 40 stuks per mossel. In tegenstelling tot wat je misschien verwacht brengen de jonge bittervoorns hun gastheer geen enkele schade toe. Ze genieten alleen van de beschutting van de schelp tot ze uit de eitjes komen en als volwaardige visjes de duistere jungle intrekken. Nu maar hopen dat ze geen waterschorpioen tegenkomen…