Dringen geblazen op het broedeiland op de oostkwelder bij Holwerd. Op circa 300 m2 telden we deze week ongeveer even zoveel broedende vogels en jongen. Voor het derde achtereenvolgende jaar zien bewijst het eiland haar waarde voor wad- en kustvogels. Na de vele kluten vorig jaar, zien we nu vooral veel kokmeeuwen en visdiefjes. De verrassing is een paartje zwartkopmeeuwen.

Maandagmorgen 10 uur. De telefoon rinkelt. Aan de andere kant van de lijn hoor ik twee enthousiaste collega’s met op de achtergrond de zeewind en heel veel krijsende meeuwen. Jeffrey en Gjerryt staan op de pier bij Holwerd en kijken uit over de klutenplas aan de oostzijde. Zij werken vanuit kantoor Twijzel, hebben een passie voor weide- en wadvogels en komen regelmatig op de kwelder. Hun enthousiasme is niet voor niets. Op het eiland hebben ze zojuist 150 paar kokmeeuwen, 85 paar visdiefjes en 7 broedende kluten geteld. Dat is een hoog aantal voor een eiland van amper 300 m2. Tussen de oudervogels lopen even zoveel pullen (jonge vogels) en dat mag je gerust bijzonder noemen. De grootste verrassing is echter een paartje zwartkopmeeuw met jongen, een nieuwkomer op de kwelder. Over werkgeluk gesproken..

Schelpenbed

Dat het eiland in de smaak valt bij de vogels hebben we de afgelopen jaren gemerkt. Sinds de aanleg van het broedeiland in 2016, bruist het van vogelleven. Het schelpenbed is populair bij wadvogels die graag op een harde ondergrond broeden. Vorig jaar beschreef ik hier het broedsucces van de kluten op het eiland. Toen telden we zeker 30 broedparen. Ook bontbekplevier, lepelaar en beregend weten het eiland te vinden. Zo zien we deze vogels het hele jaar door op en rond de plas foerageren en benutten ze tijdens hoogwater het eiland als rustplaats.

Het mooie van natuur – en tegelijk ons werk – is dat geen jaar hetzelfde is. Waar vorig jaar vooral kluten het beeld bepaalden, daar zien we nu massaal kokmeeuwen. Kluten staan erom bekend regelmatig te verhuizen naar andere broedlocaties. Omgekeerd kan de vrijgekomen ruimte weer interessant zijn voor kokmeeuwen en visdiefjes. Wadvogels zijn opportunisten die snel kunnen en ook moeten anticiperen op omstandigheden. Op het dynamische wad kan een locatie lange tijd ideaal lijken als broed- of voedselplek en de volgende dag totaal ongeschikt zijn als zeewater met springtij de plek heeft overspoeld. Als dit meerdere keren in het voorjaar gebeurd, kunnen vogels uitwijken naar andere gebieden op het wad. Dit carrouselgedrag zien we regelmatig. Volgens collega’s Marjan en Robert op Ameland valt het aantal broedparen van visdiefje kokmeeuw op de Feugelpolle dit jaar wat tegen, terwijl kluten het op Ameland juist goed doen. Resultaten uit het verleden, geven ook in de vogelwereld geen garanties voor de toekomst.

Zwartkopmeeuw

Grote verrassing op het broedeiland in Holwerd is het paartje zwartkopmeeuw. Nog nooit broedde deze vogel op de kwelder. Van afstand lijkt de vogel nauwelijks te onderscheiden van een kokmeeuw. Beide soorten zijn ongeveer even groot en zowel poten en snavels hebben een rode kleur. De verschillen vallen pas op als de dieren (op)vliegen. Dan zie je de zwarte vleugeltoppen van de kokmeeuw en de volledig witte vleugels van de zwartkopmeeuw. Een kwestie van details en je moet goed kijken om de dieren op het eiland te herkennen.

De Nederlandse populatie is met 3000 – 3500 broedparen vrij klein en de vogels broeden vooral in de Zeeuwse Delta en rond het IJsselmeergebied. De laatste jaren breidt de zwartkopmeeuw zijn broedgebied, onder meer richting het noorden. Dat de vogel dit jaar het boedeiland aandoet, past dan ook goed in deze trend. Het zijn echte kustvogels die graag op open, schaars begroeide plaatsen broeden: niet te kaal, maar ook niet te begroeid. De dieren hebben graag de meer luidruchtige en territoriale kokmeeuwen als buren. Die beschermen de meer ‘introverte’  zwartkoppen tegen indringers. Over een week of twee à drie zijn de jongen groot genoeg om zelf te vliegen en tot die tijd kun je vanaf de pier dit schouwspel bekijken.

Boswachter Henk-Jan van der Veen