Een geheimzinnige vogel met een intrigerende naam. Zo mag je de Cetti’s zanger gerust omschrijven. Deze zomer is deze vogel na 40 jaar afwezigheid weer gezien in de Marswal langs het Tjeukemeer. Het is zelfs de eerste broedende Cetti’s zanger in onze Friese terreinen en waarschijnlijk ook in heel Friesland.

Eigenlijk zie je ‘m nooit, daarvoor leeft de Cetti’s te verborgen in het riet. Horen doe je hem des te beter, zeker als je eenmaal met het korte, knerpende zanggeluid hebt kennis gemaakt. Maar dan nog, je moet gewoon mazzel hebben om het dier tegen te komen in Friesland. Dat geluk hadden onze vogelringers op een vroege morgen langs de oevers van het Tjeukemeer. Tot hun grote verrassing haalde men een volwassen vrouwtje Cetti’s zanger uit de netten. Aan de broedvlek – een ietwat kale plek bij de buik – konden de ringers afleiden dat het ging om een broedend exemplaar. Dit vrouwtje was een half jaar daarvoor in de Marswal gevangen en geringd. En omdat de onderzoekers in april ook een mannetje Cetti’s zanger hadden gevangen, was de link snel gelegd.

Eerste broedgeval in Friesland?

In Friesland zijn er nog maar weinig geregistreerde broedgevallen van de Cetti’s zanger, de vogel is een zeldzame verschijning. In 1978 werd de soort voor het eerst gevangen langs het Tjeukemeer, om daarna voor langere tijd te verdwijnen. Vorig jaar november dook de Cetti’s zanger weer op in de netten van de vogelringers en dit jaar lijkt de soort ook hier te broeden. Waarschijnlijk het eerste broedgeval in Friesland.

De Cetti’s zanger dankt zijn prachtige naam aan de Italiaanse onderzoeker Francesco Cetti. De vogel is ongeveer even groot als een kleine karekiet en ziet er ietwat rossig-bruin uit. Ze leven in dicht riet- en wilgenstruweel langs het water. Modderige oevers zijn favoriet. De Cetti’s zanger is van oorsprong een zuidelijke soort, die het blijkbaar goed doet in opwarmend klimaat. Sinds de jaren 70 van de vorige eeuw broeden de vogels in de Biesbosch, maar door een aantal strenge winters decimeerde de populatie. Vanaf 2006 gaat het weer snel bergopwaarts en breidt de Cetti’s zanger zich via de gebieden langs de grote rivieren weer uit richting het noorden en oosten. In 2015 waren er al meer dan 1000 broedparen in zuidwest- en midden Nederland.

Vogelonderzoek

Dankzij het werk van onze vrijwillige vogelonderzoekers weten we dat de Cetti’s zanger na 40 jaar weer terug in in de Marswal. Een aantal malen per jaar zetten zij op vaste plekken hun vangapparatuur op en voorzien de gevangen vogels van een ring, zoals op de foto hierboven te zien is. Om te mogen ringen moet je gediplomeerd zijn. Dit onderzoek maakt deel uit van een landelijk inventarisatieproject van het Vogeltrekstation. Via de gegevens op de ring kan men onder meer de leeftijd bepalen van de vogel en het trekgedrag. Leuk om te vermelden is dat de vogelringers meerdere leuke vangsten deden. Zo troffen ze in de netten ook ijsvogels en een nachtegaal aan.
De Marswal lijkt een ideaal broedgebied met water, brede rietoevers en wilgenstruweel. We zijn erg benieuwd of de Cetti’s zanger zich hier definitief weet te vestigen. Veel hangt af van de komende winter(s).

Boswachter Henk-Jan van der Veen

(de coverfoto van de Cetti’s zanger is gemaakt door collega-boswachter Thomas van der Es)