In ongeveer 120 dagen ruim 1000 hectare aan natte schraallanden, vochtige hooilanden en kruiden- en faunarijke graslanden maaien en afvoeren. Het was plannen, plannen en nog eens plannen. De agenda’s van veel van mijn collega-boswachters stonden tijdens de maanden juni tot en met half november vol met maaiwerkzaamheden. Deze werkzaamheden bestonden uit maaien, het schudden en harken van maaisel, het persen van maaisel tot balen en het afvoeren van de balen. Het resultaat; ruim 1000 hectare aan gemaaide graslandpercelen binnen Staatsbosbeheer natuurgebieden in Súdeast-Fryslân, het Drents-Friese Wold en de Haulerpolder.

Waarom eigenlijk zo fanatiek maaien?

Nat schraalland, vochtig hooiland en kruiden- en faunarijk grasland zijn zeer bijzondere graslanden. Hier groeien heel veel verschillende soorten bloemen en kruiden die van niet al te voedselrijke en redelijke vochtige gronden houden. In deze bijzondere graslanden vindt je bijvoorbeeld echte koekoeksbloem, moeraswespenorchis en blauwe knoop.

Wanneer er niet gemaaid zou worden zouden deze kwetsbare soorten verdrongen worden door ongewenste dominerende planten en struik- en boomvormende soorten en vervolgens verdwijnen. Daarnaast wordt er op zo’n manier gemaaid dat er zogenaamde structuurvariatie ontstaat in vegetatie. Dit wil zeggen dat er verschillende hoogtelagen in de vegetatie ontstaan. Dit betekent dat er delen gemaaid worden en delen ongemaaid blijven. Insecten, zoals dagvlinders, bijen en sprinkhanen en (kleine) zoogdieren en bepaalde vogelsoorten zijn dol op deze bloemrijke- en kruidenrijke vegetatie en variatie in structuur!

Hier is voor hen voedsel te halen en zijn er mogelijkheden om zich te verbergen of te schuilen. Om vast te kunnen stellen of een stuk grasland kan worden gemaaid, wordt er rekening gehouden met een bepaalde periode wanneer en waar diersoorten en bloeiende plantensoorten aanwezig kunnen zijn in deze graslanden. Er wordt bijvoorbeeld door een vrijwilliger of een boswachter gecheckt of er weidevogelnesten aanwezig zijn.

Stevig maaibeheer

Vanwege de zeer droge zomer was het mogelijk een aantal graslanden meerdere malen te maaien omdat deze zelfs tot half november goed begaanbaar waren met werktuigen. Een aantal graslanden werden 2 tot zelfs 3 keer gemaaid. Dit stevig maaibeheer wordt toegepast om de graslanden te verschralen. Dit betekent dat de graslanden afnemen in voedselrijkheid van de grond waardoor ze geschikt zijn voor bijzondere bloemen en kruiden. Hiermee bestrijden we de snelgroeiende soortenrijke planten.

Een hoop maaisel

Al dat maaien geeft een hoop maaisel. Het afvoeren van maaisel is van groot belang, omdat hiermee de voedingsstoffen worden afgevoerd en de voedselrijkheid van de bodem van het grasland zal afnemen. Het maaisel van dit jaar is voor een deel gegaan naar agrarische bedrijven als strooisel en voer. Een ander deel wordt verkocht en uitgereden als bokashi (compost). Daarnaast is een deel van het maaisel gebruikt als bodemstructuurverbeteraar van bouwland. Weer een deel van het maaisel gaat naar de vergister die er biogas van maakt en in sommige gevallen wordt het maaisel verwerkt in eierdoosjes.