Soms moet je je beschermen, om aantasting te voorkomen.

Sanne van Haarlem is vierdejaars student MBO Milieu- en Watermanagement in Leeuwarden en heeft het afgelopen half jaar in Súdwest-Fryslân stage gelopen. Ze heeft tijdens deze periode zich helemaal gefocust op de das en zag met eigen ogen wat voor fascinerende dieren dit zijn. In dit gastblog lees je haar verhaal.

Het is vrijdag, half acht ’s avonds en ik zit dichtbij een dassenburcht. Na eerdere pogingen om dassen te spotten en 500 muggenbulten verder, zie ik eindelijk de dieren in levende lijve! Vandaag ben ik samen met mijn stagebegeleider Durk Venema en boswachter (en dassenspecialist) Pauline Arends bij een burcht in Gaasterland. Pauline zet haar stoel neer en laat ons zien hoe het posten in z’n werk gaat. Ze vraagt: ‘hebben jullie wel een klapstoel meegenomen?‘Durk en ik kijken elkaar aan. ‘Nou, nee, we zouden ergens in een greppel gaan zitten’, is ons antwoord. ‘Het kan dus ook gewoon vanuit een klapstoel?!’

Stilletjes wachten
Pauline vertelt dat de dassen ’s avonds alles op reuk doen en bij wijze van spreken tegen je benen aanlopen. Met onopvallende kleding en zo min mogelijk geuren (zoals parfum of sterk geurend eten) lopen wij met de neus in de wind richting de burcht, want dassen ruiken zo’n 800x beter dan de mens. Hier aangekomen zoeken we een geschikte plek en zetten de klapstoeltjes op een heuveltje met uitzicht op de ingang van de burcht. Na heel stilletjes gewacht te hebben, komen om half negen ’s avonds twee dassen tevoorschijn, die gelijk wegrennen om eten te zoeken. Typisch mannetjes (beren) gedrag. Ze volgen hiervoor een vaste route, wissels genoemd. Twintig minuten later steken er nog vier kopjes boven een hoop zand uit. De twee jongere dassen zijn aan het stoeien, ze bijten elkaar speels in de nek of achterlijf en rennen achter elkaar aan. De twee anderen zijn waakzamer en steken hun neus omhoog om na te gaan of de kust veilig is. En ja hoor, een van de vier dassen ruikt iets en vlucht de burcht weer in. En voordat ik met mijn ogen kan knipperen, volgen de andere drie dieren. Een kwartier later komt er weer een das tevoorschijn, maar helaas trekken ze achter elkaar dieper het bos in.

Wildcamera’s
Voor mijn dassenonderzoek ben ik veel buiten te vinden, op zoek naar dassensporen. Wanneer ik een burcht vind, hang ik wildcamera’s op aan de stam van een boom. Op de camera zit een sensor die ook ’s nachts interessante beelden vastlegt over het leven van de das. Zo ben ik heel wat te weten gekomen over de dassenfamilies in Gaasterland. Naast één alfamannetje (beer) is er één (of soms twee) alfa vrouwtjes (zeug). Zij zijn de enige vrouwtjes die jongen krijgen. De overige (jongere) vrouwtjes niet. Dassen eten regenwormen, kevers, valfruit, mais en andere kleine dingen. Het zijn dus echte alleseters. Ze passen hun voedsel aan op wat de natuur en het seizoen te bieden geeft. Ik heb genoten tijdens mijn stage, de das is echt een prachtig dier! Het zijn geen kluizenaars of jagers. Nee, de das is een echt sociaal familiedier die samen met pa, ma, broertjes en zusjes de burcht en haar territorium deelt. Je kunt zeggen dat zo’n burcht dus lekker knus is en daarom is een onderlinge band erg belangrijk en is er een duidelijke rangorde. Het is echt geweldig dat ik dit onderzoek tijdens mijn stage heb mogen doen. En ik vind het jammer dat er een einde aan komt.

Sanne van Haarlem, stagiaire MBO Milieu- en Watermanagement