Staatsbosbeheer is gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de houtoogst in het Gelderse Hout. De werkzaamheden die nu uitgevoerd worden is het “blessen” van bomen. Dit is het markeren met verfstippen van bomen die worden weggehaald.

Waarom moet er in het Gelderse Hout gewerkt worden?
Het Gelderse Hout is een mooi bosgebied aan de rand van Lelystad. Het is in de jaren 60 aangeplant met vele boomsoorten, waaronder populier en naaldhoutsoorten.

Het Gelderse Hout is wat Staatsbosbeheer noemt een multifunctioneel bosgebied. Dit houdt in dat er met een aantal doelstellingen rekening wordt gehouden bij het beheer van dit gebied. Dat zijn vooral natuur, recreatie en bosbouw. Omdat het Gelderse Hout dicht tegen de stad aan licht, is de recreatie een belangrijk punt in het beheer.
Voorop staat dat het bos een toegankelijk gebied moet zijn met verschillende soorten paden, verhard en onverhard, fietspaden enzovoort. Om het bos aantrekkelijk te houden is, naast paden een afwisseling in open en gesloten bos, hoge en lage bomen en struiken van groot belang. Ook voor de natuurdoelstelling is dit van belang, hoe groter de afwisseling, hoe meer planten en dieren zich kunnen vestigen in het gebied. Om deze afwisseling te behouden en te versterken moet er met enige regelmaat in het bos gekapt worden.

De aanleg van het Gelderse Hout is in de jaren 60 begonnen met snelle groeiers zoals wilg en populier. Dit zijn bomen die een beperkte levensduur hebben. Eiken kunnen veel ouder worden bijvoorbeeld. Je ziet nu ook dat de populieren en wilgen aan het aftakelen zijn, er zit veel dood hout in en er breken vaak takken of hele koppen uit de boom. Deze bosvakken (bosgedeeltes met dezelfde boomsoort) zijn nu toe aan verjonging en zullen dus gekapt worden, waarna er weer nieuwe bomen zullen gaan groeien. Dit kan door natuurlijke verjonging van zaailingen of daar waar ze niet uit zichzelf terug komen of een andere soort willen hebben, worden ze aangeplant. Ook bij de naaldbomen die in het Gelderse Hout staan zie je dat de aftakeling is begonnen. Er staan veel dode bomen en vallen regelmatig om. Naaldbomen blijken het in Flevoland niet goed te doen. Dit komt door, onder andere, de kalk in de Flevolandse bodem. Daar kunnen ze niet goed tegen, waardoor bepaalde paddenstoelen zoals de wortelzwam de bomen sneller kunnen aantasten, met als gevolg dat ze uiteindelijk omwaaien Ook deze vakken worden gekapt en verjongt. Het betekent overigens niet dat alle wilgen, populieren en naaldbomen verdwijnen, alleen de slechte gedeelten worden aangepakt. Toch blijven er ook dode of slechte bomen staan in de te kappen gedeeltes. Deze dienen dan weer als nest bomen voor onder andere spechten en paddenstoelen. In een gezond bos horen ook dode bomen thuis. Deze bomen zullen wel een eind van het pad af blijven staan, zodat ze geen gevaar vormen voor recreanten, mochten ze op een geven moment omvallen.

Naast dat de slechte bosvakken worden aangepakt, worden er ook bomen gekapt in de andere bosvakken. Hier vindt een dunning plaats. We kijken dan naar bomen die we voor de toekomst willen behouden. Dit kunnen bomen zijn die recht en mooi hout hebben, waar later planken van te zagen zijn, maar ook bomen die een natuurwaarde of een recreatiewaarde hebben. Bijvoorbeeld een kromme boom met veel takken. Deze zijn prachtig om te zien en bieden een uitstekende nestgelegenheid voor vogels. Bij deze bomen halen we de bomen weg waar de boom hinder van heeft, zodat deze boom alle kans krijgt om zich te ontwikkelen.

Door regelmatig deze dunningen uit te voeren blijft het bos afwisselend en aantrekkelijk voor mens en dier. Zouden er geen dunningen gedaan worden dan zouden alleen de snelst groeiende bomen overleven en de afwisseling in soorten sterk afnemen. Het wordt een donker en kaal bos. Doordat er weinig licht op de bodem valt, verdwijnt de ondergroei van kruiden, struiken en lagere bomen en daarmee de dekking (schuilplaats) voor wild en nestgelegenheid voor vogels. Als gevolg hiervan wordt het een stil en leeg bos, niet meer dan een akker met bomen zonder verder veel leven er in.

Een derde doelstelling is houtproductie. In een multifunctioneel bos hoort ook houtoogst thuis We gebruiken het hout uit onze bossen voor bijvoorbeeld woningen, meubels, papier en om energie op te wekken (groene stroom). Hout oogsten uit Nederlandse bossen is niet nieuw, Staatsbosbeheer levert hier al jaren zijn bijdrage aan. Hierbij staat zorgvuldigheid en vakmanschap van het bosbeheer voorop. Het gaat om de balans van alles wat leeft in de bossen, de ontwikkeling van het bos zelf en iedereen die er gebruik van maakt.

Wat er nu aan werkzaamheden uitgevoerd gaat worden, is volgens de gedragsregels van het FSC voor duurzaam bosbeheer. Bos blijft bos, zodat we ook in de toekomst er van kunnen blijven genieten.
De kapwerkzaamheden staan voor 2016 gepland.

Meer informatie over bosbeheer en houtoogst:
http://www.staatsbosbeheer.nl/Nieuws%20en%20achtergronden/Themas/Bos%20en%20Hout.aspx

Boswachter Rob Koetsier