Afgelopen week is met de houtoogst gestart in het Kuinderbos. Door de besmetting van de essen met essentaksterfte zal er dit oogstseizoen ca. 4600 m3 hout geoogst worden het overgrote deel betreffen de essen met de zwaarste aantasting. In het noordelijke deel van de boswachterij wordt het jaren geleden ingezette bosrandenproject voortgezet en in een deel van de fijnspar en sitkavakken wordt dood en kwijnend hout geoogst. Tevens zal 75% van de bomen die door de storm van 28 oktober zijn omgewaaid worden opgeruimd. Dood hout leeft is een motto van Staatsbosbeheer daarom ruimen we niet alles op.

Dood en kwijnend hout
Er dient nog c.a. 100 m3 dood en kwijnend hout te worden omgezaagd, met name fijnsparren en sitkaspar die na de storm van 2007 zijn blijven staan maar nu langzaam dood gaan door hun vrije stand in de zon. Deze kwijnende bomen zijn een gewilde prooi voor de “letterzetter” een klein insect met de wetenschappelijke naam “Ips Thypographus” vrij vertaald schrijver onder de schors. Letterzetters zouden dit voorjaar massaal uit de kwijnende bomen vliegen en zijn dan is staat zelfs gezonde bomen aan te tasten.  Een aan aantal bomen zullen op 6 meter hoog worden afgezaagd en achterblijven als dik dood staand hout t.b.v. spechten en andere holenbroeders.

Bosrandbeheer voor biodiversiteit en natuurbeleving
Het tweede project betreft het bosranden beheersplan, waarbij in 10 jaar tijd een groot deel van het bos langs de bospaden in het Kuinderbos 10 tot 30 meter worden teruggezet. In deze randen zal dan een spontane ontwikkeling van bomen, struiken en kruiden op gang komen. De boswachter verwacht dat hierdoor insecten, vlinders, libellen, vogels en kleine zoogdieren maximaal zullen profiteren. Een mooi voorbeeld hiervan is de vondst in 2011 van de grote weerschijnvlinder, een prachtige zeldzame nieuwe soort voor het Kuinderbos, dat inmiddels voor ruim 25 soorten vlinders en 45 soorten libellen een veilig leefgebied is. Voor het bosrandenbeheer zal ca 500m3 hout geoogst worden.

Essentaksterfte
De essentaksterfte wordt verspreid door een schimmel, die via de wind verspreid wordt. De schimmel komt via het blad de boom binnen in mei juni, doorgaans zijn de gevolgen van de besmetting in juli tot september goed waarneembaar voor een leek omdat dat de bladeren al van de boom vallen, een vroege herfst zou je zo maar kunnen denken. De kenners kunnen meer symptomen zien zoals het ontbreken van eindknoppen en afsterven van takken. Op de aangetaste takken komt veel waterlot, een lange spriet waar wel weer blad aan komt maar die het 2^e jaar vaak ten prooi vallen aan de schimmel en in heel veel gevallen betekend dat de dood van de boom. Uit veiligheids overwegingen zijn daarom alle ernstig besmette bomen langs wegen voorzien van een oranje stip en worden omgezaagd, hier zal net als bij het bosrandenbeheer weer ruimte ontstaan voor bomen als esdoorn, eik, hopelijk es en vooral veel struiken. Er zijn ca. 7000 bomen gemerkt met essentaksterfte, goed voor 4000m3 hout.

Kap en verjongingsplan
Bomen en bossen zijn een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven. Ze zijn een oase van rust in ons drukke bestaan. En we gebruiken het hout voor bijvoorbeeld woningen, meubels en papier.  Het gehele Kuinderbos is aangeplant tussen 1947 en 1953, het gehele bos is daarmee c.a. 60 jaar, om tot een gezonde leeftijdsopbouw te komen worden er jaarlijks grootte en kleine open plekken in het bos gemaakt, hier ontstaat weer nieuw bos. Eerst geven we de natuur een kans, lukt dat niet dan wordt er nieuw productiebos aangeplant. Staatsbosbeheer heeft inmiddels weer ca. 10000 bomen aangekocht om voorjaar 2014 aan te planten. Ook tijdens de jaarlijkse boomfeestdag in 2014 zullen veel kinderen er hun bijdrage aan leveren

Het zagen wordt machinaal uitgevoerd en neemt een aantal maanden in beslag. Plaatselijk kunnen de werkzaamheden voor overlast zorgen. De paden kunnen er door de houtoogst tijdelijk minder goed begaanbaar zijn of stuk gereden worden. Het herstelwerk voeren we zo snel mogelijk uit als het werk klaar is en de paden weer goed droog zijn.

Dunning en verjonging van het bos zijn onderdeel van het bosbeheer. Door tijdig te verjongen kunt u blijven genieten en kan er op duurzame wijze hout worden geoogst. Uitgangspunt is ‘wat bos is blijft bos’.

Soms kappen we bos om de natuur de ruimte te geven, een bos te ontwikkelen met inheemse soorten of om oude landschappen te herstellen. Hiermee bevorderen we de biodiversiteit en herstellen we ecosystemen.
Een belangrijke reden om bomen te kappen is houtoogst. Hout is een mooi product gezien de druk op het klimaat en de eindigende grondstoffen. Hout is een hernieuwbare schone grondstof en een goed alternatief voor milieubelastende materialen zoals metaal, plastic of beton. Het groeit altijd weer aan en laat geen vervuilende reststoffen in het milieu achter.

Het overgrote deel van ons gebruik hout komt nu uit het buitenland, waar het soms nog gewonnen wordt uit oerbossen, zoals tropisch regenwoud. We vinden het belangrijk hout van eigen bodem te oogsten. Zo voorkomen we dat de Nederlandse houtconsumptie ten koste gaat van ecosystemen elders in de wereld.

Staatsbosbeheer beheert in Nederland 90.000 hectare bos met de grootst mogelijke zorgvuldigheid. De Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer en het FSC-Keurmerk staan garant voor duurzaam bosbeheer, met oog voor plant en dier, en met behoud van natuurlijke en landschappelijke waarden.

Harco Bergman
Boswachter Kuinderbos