Vrijwilligers van de historische vereniging plaatsen het paneeltje waar de Prins Bernhard Kazerne stond.

De historische verenigingen uit Appelscha en Diever hebben onlangs drie gedenkplaten geplaatst in het Drents-Friese Wold. Op een van de paneeltjes, die bij de uitkijktoren van de Kale Duinen is neergezet, lees je hoe tijdens de Tweede Wereldoorlog het Drents-Friese Wold bescherming bood aan mensen die op de vlucht waren voor de Duitse bezetter. De toenmalige boswachters van Staatsbosbeheer speelden een belangrijke rol bij het verbergen van de onderduikers.

In dit rare jaar, waarin we volop stil zouden staan dat het 75 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd, zijn veel activiteiten helaas afgelast. Maar sommige zaken in dit kader gaan gelukkig wel door. Zo namen de historische verenigingen uit Appelscha en Diever het initiatief om drie bijzondere Tweede Wereldoorlog-verhalen, die zich afspeelden in het Drents-Friese Wold, voor het voetlicht te brengen. Het eerste verhaal wordt verteld bij de uitkijktoren van de Kale Duinen en gaat over de Joodse familie Lezer. Zij waren met twintig mensen ondergedoken in schafketen, verstopt in de jonge maar dichte bossen bij de Grenspoel. De familie kreeg hulp van de boswachters Albert en Arend Oosting. Ook hun collega’s Aaldert Schol en Gerrit Assies waren betrokken. RTV Drenthe tekende in twee mooie artikelen de geschiedenis van deze gebeurtenissen op. Je kunt zie hier en hier lezen.

Oude kaarten

Wat valt nog aan deze verhalen toevoegen in een blog als dit? Ik kan me bijvoorbeeld maar moeilijk voorstellen hoe het is om op de vlucht te zijn en te moeten vrezen voor je leven. Of hoe je je eigen leven op het spel zet om dat van anderen te redden. Bovendien vertellen de nazaten van de families Lezer en Oosting al op indringende wijze hun verhaal aan RTV Drenthe. Ik hoopte daarom dat in ons personeelsarchief nog iets te vinden was over vader en zoon Oosting en de andere boswachters, maar dat is helaas niet het geval. Ook zouden de oude opstandleggers, waarin men de werkzaamheden bijhield van een bepaald bosperceel, welke bomen werden gekapt of geplant, nog informatie kunnen bieden. Maar ook daarin is niets te vinden over deze roerige tijd. Wat rest is een blik op de topografische kaart uit 1945 om te zien hoe de omgeving van de Grenspoel er toen uitzag. Je ziet hierop bijvoorbeeld goed dat het bos rondom de Grenspoel veel meer gesloten was ten opzichte van de huidige situatie.

Woeste gronden

Tot 1930 bestond de Kale Duinen nog grotendeels uit woeste grond en stuifzand. Aan de noordzijde was men al wel begonnen met bosaanleg en ook het Aekingerbroek was ontgonnen. Vanaf 1930 plantte men ook aan de zuidkant van de Kale Duinen dennen- en eikenbossen aan. De familie Lezer hield zich dus schuil in een zeer dicht jong dennenbos van een jaar of tien oud. Er stonden waarschijnlijk duizenden boompjes op een hectare en het zal nagenoeg ondoordringbaar zijn geweest. Vader en zoon Oosting zullen die plek niet voor niets hebben uitgezocht en zoals in het artikel van RTV Drenthe is te lezen, was hun betrokkenheid zeker niet zonder gevaar. We kijken als huidig beheerteam dan ook met veel respect naar onze moedige collega’s uit die tijd.

Een tweede paneeltje is geplaatst bij de plek waar in de Tweede Wereldoorlog de zogenaamde Prins Bernhard Kazerne was gelegen. Hier, aan de rand van de Stoevert, had de knokploeg Noord-Drenthe een provisorisch onderkomen waar onder meer bevrijde verzetsstrijders werden gehuisvest. Ook boerderij De Uilenhorst aan de rand van het Prinsenbos speelde hierin een rol. Een derde paneeltje is al eerder geplaatst bij de Hoekenbrink. Hier wordt stilgestaan bij de Halifax-bommenwerper die op deze plek neerstortte op 22 november 1943. Een van de doorgaande zandpaden in het Drents-Friese Wold, het Hunterpad, is vernoemd naar de naar de omgekomen piloot van het toestel, William Langenbeck Hunter. Ook de zes andere bemanningsleden kwamen om. Meer daarover kun je hier lezen.

Op deze manier worden de bijzondere verhalen uit de Tweede Wereldoorlog levend gehouden.