Ga lekker naar buiten, maar blijf op de paden (foto: Marten van Dijken)

Marten van Dijken heeft een bijzondere blik op de natuur. Vanuit zijn tuinkamer aan de Beilerstraat in Assen of vanuit zijn hut in een boomgaard net buiten de stad deelt hij dit graag met jou. De lente is begonnen. Tijd om naar buiten te gaan. Maar ook de tijd van de kraamkamer van de natuur. De komende periode worden er veel jonge dieren geboren in de natuur. Een boswandeling wordt daarmee zomaar een kraambezoek. Let dus een beetje op, en blijf op de juiste paden.

“De paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas.
Met stralend oog en blijde zin
En goed gevulde tas
De Zonne lacht ons vrolijk toe
Ons groet der vooglenzang
En wij vast niet moe!”

Sommige van de lezers zullen het oude marsliedje nog wel kennen. Voor een gezond lijf en leden, een liedje uit de tijd van padvinderij en wandelgroepen.

Strunen door veld en bos

‘Op de paden blijven!’ vraagt de boswachter. Het geeft hier en daar wat gefronste wenkbrauwen, ook wel weer begrijpelijk. Immers, wat is nu mooier dan strunen door veld en bos. Niks geen paden, gewoon zijn zoals de dieren, van de gebaande wegen af. De natuur is toch van ons allemaal? Komt er weer zo`n zeurpiet met een groen hoedje mij wat vertellen. Maar, hoe zijn bospaden ooit ontstaan?

We gaan voor het verhaal terug in de tijd. Terug naar de tijd van het bos en wij. De tijd van niet al te veel mensen. De tijd van geestelijken, edelen, boeren, herders en handwerkers. Een tijd waarin je totaal op jezelf aangewezen was en iedereen overal wel een beetje verstand van had. De tijd ook van de angst. Angst voor alles wat los en vast zat. Ook voor de natuur met de angst die er heerste voor de mysteriën van het landschap en het donkere bos. Het territorium van wolven en bosgeesten en de daarmee verbonden legendes. Mensen als bezoeker van het bos als nu, was een zeldzaamheid. Als je er niets te zoeken had, ging je de wilde natuur niet in.

En toch, ook toen liepen er paden het bos in. Vaak op plekken waar bomen en struiken iets minder dicht op elkaar stonden en een plek waar de makkelijker kon lopen. Als je goed kijkt is het geen mensenpad, maar een spoor, een spoor van dieren. Een sente genoemd. En dat pad namen onze voorouders. En als je jaren, decennialang zo`n spoor volgt, wordt het vanzelf breder. Een sente, het spoor van de mens, gebaseerd op het dierenspoor.

Landschap voorgoed veranderd

Weer terug naar het nu, het is 2024. We zijn met veel, heel veel geworden. En inmiddels zijn we ook nergens meer bang voor, behalve misschien de angsten voor dat waar we geen invloed op hebben. Natuurbesef, ook dat is meer en meer gekomen. Besef van het belang van natuur. Je hoeft de tv of radio maar aan te doen en de natuur stroomt, mits goed gebracht, door heel wat televisieboswachters, je huiskamer in. Er is wel minder natuur, veel minder dan toen. Het maakte plaats voor de vele mensen met wie we nu zijn.

De ruilverkavelingen, met het geluk van ons horizontale land, heeft het landschap rigoureus en op veel plekken voorgoed veranderd. Hier en daar is dat gelukkig teruggedraaid, door inspanningen van velen. Het geeft een steeds mooier beeld van ons landschap en onze natuur. En er zijn meer en meer successen: bever, kraanvogel, otter. Ook al is er altijd de andere kant van de medaille, die kant die op je borst drukt. Het klimaat en wat doen al die zonnepanelen en windmolenparken met de natuur, wat we nu nog niet weten… Waar zijn de insecten, hoe wordt het met de bijen, welk pad vervaagt hier aan de horizon…

Natuur heeft laatste woord

Alles had en heeft zijn tijd, gelukkig kunnen we sturen en kunnen we eens, net als de dieren die de sentes maakten in het bos, de natuur begeleiden. En hoe bijzonder, wat we willen hoe we het ook doen. Zij, de natuur, heeft het laatste woord. De zon schijnt of ze verstopt zich, stormen komen of gaan en regen valt of blijft uit. Het is de natuur en wij. En laat dat haar boodschap zijn.

Zoals een tijdje geleden de boswachters uit het land hun waarschuwende woorden al lieten horen. De boswachters soms met strenge blik en al dan niet het groene hoedje op. Laten we nu, nu we met zovelen zijn, ons gast voelen in bos én natuur. En lopen met respect op de paden die er zijn. We mogen er op visite, we mogen het zien, het aanraken. We zijn welkom, méér dan welkom. We hoeven onze voeten niet eens te vegen.

Maar blijf op het juiste pad.