Jonge zeearend op het nest. (foto Willem van Manen)

De jonge zeearend in de boswachterij Veenhuizen maakt het goed. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om een vrouwtje dat inmiddels 6,5 week oud is. Afgelopen week werd het jong van een kleurring voorzien. Als ze is uitgevlogen is ze door de unieke ringcombinatie individueel herkenbaar. Dat is vooral interessant omdat het de eerste gekleurringde zeearend is uit een hoogveengebied.

In Nederland en ook op veel andere plekken in Europa leven zeearenden vooral in voedselrijke moerasgebieden en langs kusten. Een hoogveengebied zoals het Fochteloërveen lijkt in eerste instantie minder geschikt voor zeearenden simpelweg omdat er minder geschikte prooien aanwezig zijn. In veenplassen zit nauwelijks vis. Maar blijkbaar zijn er met name in de bufferzones rondom het veen genoeg andere prooien (ganzen, eenden) voorhanden. Dat blijkt ook wel uit de prooiresten die onder het nest werden gevonden. Het menu is niet heel gevarieerd: grauwe gans, wilde eend, meerkoet en een kokmeeuw. Bovendien beschouwt een zeearend zijn omgeving waarschijnlijk heel anders dan wij en is hij al zwevend op de thermiek zo een paar kilometer verderop waar meer potentiële prooidieren zijn.

Individueel herkenbaar

Om te achterhalen wat zo’n jonge ‘hoogveenzeearend’ gaat doen na het uitvliegen, is in overleg met de Werkgroep Zeearend Nederland besloten de jonge vogel te kleurringen. De jonge arend werd door de ervaren roofvogelringer en -onderzoeker Willem van Manen even van haar nest gehaald en onder het nest van een opvallend gekleurde oranje ring en een zwarte kleurring met inscriptie voorzien. Wordt de vogel later ergens waargenomen dan is aan de oranje ring snel te zien dat het om een Nederlandse vogel gaat. In Duitsland worden namelijk, net als bij ons, ook zwarte ringen met inscriptie gebruikt. De code op die zwarte ring (WN37) maakt haar ook individueel herkenbaar. Vogelaars kunnen die ringcode met een telescoop aflezen en de locatie waar de vogel zich op dat moment bevindt via de website van de werkgroep doorgeven.

Tijdens het ringen worden diverse maten van de vogel opgenomen, zoals de vleugellengte, de snavelhoogte, de kopsnavellengte, de pootdikte en het gewicht. Deze maten zeggen bijvoorbeeld iets over het geslacht. Het jong van Veenhuizen woog 5 kilo en daarmee kan het bijna niet anders dan dat het om een vrouwtje gaat. Volwassen zeearend-mannetjes worden zelden zwaarder dan 4,5 kilo. Volwassen vrouwtjes kunnen maximaal 7 kilo wegen. Als ze net uit het ei kruipen wegen de kuikens zo’n 90 tot 100 gram. Het is bijna niet voort te stellen dat ze in zo’n korte tijd zo snel groeien.

Ander verenkleed

Ook al zit het jong al volledig in de veren (er was nagenoeg geen dons meer te zien) duurt het nog wel even voor ze uitvliegt. Jonge zeearenden brengen 70 tot 90 dagen op het nest door. Dat betekent dat ze, als alles goed gaat, in de eerste helft van juli zal uitvliegen. Dat is bijna veertien dagen eerder dan het jong van vorig jaar, dat op 25 juli het nest verliet. De jonge vogel trekt eerst nog een tijdje met de ouders op en wordt geregeld van voer voorzien. Ze is goed te onderscheiden van haar ouders door het egaal donkerbruine verenkleed. De snavel is nog donker van kleur in plaats van heldergeel zoals bij de volwassen vogels.

Voor de volgers van het zeearendenpaar in het gebied is het interessant dat de ouders ook nog steeds goed van elkaar zijn te onderscheiden. Het relatief jonge vrouwtje (dat sowieso fors groter is dan haar man) heeft nog steeds kenmerken van een onvolwassen verenkleed zoals zwarte randjes aan de verder helderwitte staartveren. Bovendien mist het vrouwtje, door rui, een paar van haar vleugelveren. Het mannetje heeft wel een volledig volwassen verenkleed met een lichte kop en volledig witte staart. De vleugels vertonen, op dit moment, ook geen rui.

Rust blijft belangrijk

Voor de jonge zeearend en het ouderpaar is rust nog steeds van groot belang. Het broedgebied is en blijft daarom afgesloten voor het publiek. Ook de onderzoekers komen er op deze ene keer na niet totdat het jong is uitgevlogen. Het gebied wordt onder meer met camera’s in de gaten gehouden. Vanaf diverse openbaar toegankelijke plekken in en rondom het veen zijn de zeearenden gelukkig goed te zien. Beide oudervogels zijn ook regelmatig langdurig te observeren aan de zuidkant van het Fochteloërveen rond de waterplassen. Daar houden zich immers veel eenden en ganzen op…

RTV Drenthe maakte een reportage over het ringen van de jonge zeearend. Die kun je hier zien.