Zeearend (foto: Bert Ooms)

In de bossen rond Veenhuizen is een jonge zeearend geboren. Daar zijn we natuurlijk harstikke blij mee. Het is de eerste keer dat zeearenden een jong grootbrengen in Drenthe. Het broedgeval geeft aan dat als flora en fauna rust en ruimte krijgen er bijzondere dingen kunnen gebeuren. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten zien er samen op toe dat het nest niet verstoord wordt.

Hartstikke blij

Met mijn collega’s van het team Kop van Drenthe zijn wij natuurlijk erg blij dat de zeearend dit gebied heeft uitgekozen om te gaan broeden. Al een paar jaar vliegen met tussenpozen zeearenden rond in dit gebied, maar tot broeden is het nog nooit gekomen. Dat het nu wel gelukt is, is een prachtig compliment voor dit natuurgebied. Het gebied rondom de nestlocatie is al langere tijd gesloten voor het publiek. Blijkbaar is dat voor de zeearenden aanleiding geweest om dat gebied juist uit te kiezen voor hun nest. Zo blijkt ook nu weer dat afgesloten gebieden aantrekkelijk, zelfs noodzakelijk zijn voor veel dieren.

Jong maakt het goed

We volgen natuurlijk de ontwikkelingen op het nest nauwkeurig. Het vogelpaar is vrij laat begonnen met het bouwen van een nest. Dat komt waarschijnlijk, omdat dit de eerste broedpoging is. We denken dat er rond 10 mei twee jongen uit het ei zijn gekropen. Vrij snel daarna zagen we nog maar één jong in het nest, de ander is dus overleden. Naar de reden kunnen we alleen gissen. Het andere jong maakt het gelukkig goed. Hij of zij zit al lekker in de veren. Met name het vrouwtje beschermt het jong tegen weersinvloeden. Nu het jong al redelijk groot is wordt het regelmatig alleen gelaten en zitten de ouders in boomtoppen in de buurt. Er lijkt in ieder geval voldoende prooi in de buurt aanwezig.

Omdat we het nest zoveel mogelijk met rust laten en op grote afstand blijven, hebben we nog weinig beeldmateriaal van de zeearenden in Veenhuizen. Deze ietwat vage foto werd op grote afstand gemaakt door collega Aaldrik Pot. Links zie je het mannetje en in het midden het jong. Rechts zie je het vrouwtje. Aan het verenkleed kun je duidelijk zien dat zij nog niet helemaal volwassen is, uiteindelijk krijgt ze hetzelfde verenkleed als het mannetje.

Geef ze rust

Zeearenden zijn erg gevoelig voor verstoring en jonge zeearenden hebben continu verzorging en veel eten nodig om snel te kunnen groeien. Het is dus heel belangrijk dat ze daarbij niet gestoord worden. De exacte locatie van het nest maken we daarom niet bekend. Ik doe hierbij dus nog een een dringende oproep aan iedereen om niet op zoek te gaan naar het nest. Gun de zeearenden hun zo broodnodige rust. Zo kan het jong goed opgroeien en straks veilig het nest verlaten. We volgen de ontwikkelingen actief met cameratoezicht, dag en nacht. Handhavers van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten werken samen om bij overtredingen meteen in te grijpen. Mensen die toch proberen het nest dichter te benaderen, slingeren we op de bon. Maar laten we hopen dat dit niet nodig is.

Natuurlijk is het een grote belevenis om een zeearend te zien. Hoewel een deel van het gebied afgesloten is voor publiek, is een veel groter deel nog steeds goed toegankelijk voor fietsers en wandelaars. Wie weet ziet u daar de kersverse ouders tijdens uw tocht wel jagen!

Vliegende deur

Een zeearend heeft indrukwekkende afmetingen en wordt niet voor niets liefkozend een ‘vliegende deur’ genoemd. Als hij zit is hij ongeveer 75 tot 95 cm hoog. De staart is ongeveer 30 centimeter. De vrouwtjes zijn groter en zwaarder dan de mannetjes. De spanwijdte van een mannetje bedraagt ongeveer 2.10 meter, die van de vrouwtjes tot 2.30 meter. Ze wegen ongeveer 4 tot 6 kilo. Een voet van een zeearend is even groot of groter dan een mannenhand. De zeearend hoort thuis in de Nederlandse waterrijke natuur. Ondanks hun naam houden zeearenden zich vooral op in grote natuurgebieden met zoet water. Ze vormen, net als andere roofdieren, een belangrijke schakel in goed functionerend ecosysteem.

Zeearenden hebben een gevarieerd menu, maar ze eten met name vis en grotere watervogels zoals ganzen en eenden. Deze grotere watervogels zijn voldoende aanwezig in en rond het nabijgelegen Fochteloërveen. Daarnaast eten ze aas. Ook andere roofvogels zoals buizerds en zoogdieren worden wel als prooirest op nesten van zeearenden gevonden. De zeearenden in het gebied rond Veenhuizen zijn zelfs gespot met een ringslang in de klauwen.

Zeearenden in Nederland

De zeearend is bezig met een comeback in Nederland. In meerdere natte, moerasachtige natuurgebieden zien we de zeearend terug komen. Zoals in de Oostvaardersplassen, het Zuidlaardermeergebied en het Lauwersmeer. Dit jaar leek het er even op dat een paartje zou gaan broeden in de Mepper Hooilanden, maar dat werd helaas niets. In de Alde Feanen in Friesland brengt een zeearendpaartje ook een jong groot en dat kunt u volgen via de nestcam van It Fryske Gea.

Op de website van de landelijke Werkgroep Zeearend kun je allerlei interessante gegevens vinden over de zeearend in Nederland. In 2021 werden dankzij de vele scherpe waarnemers 17 broedende zeearendenparen vastgesteld. Twee andere paren met een nest kwamen niet tot een broedpoging, en bij drie paren bleef het onduidelijk of er wel is gebroed, maar is zeker dat ze geen jongen grootbrachten. De 17 broedende paren kregen gezamenlijk 17 jongen, waarvan er 15 vliegvlug werden. In 2020 werden 18 broedende paren vastgesteld en vlogen 21 jongen uit. Ondanks het matige broedseizoen in 2021 is de groei nog niet uit de populatie en zien we een toename van het aantal territoriale paren (zonder nest).

De komende weken houden we alles rond het nest scherp in de gaten. Als alles goed gaat, dan vliegt het jong eind juli uit. Natuurlijk houd ik u via dit blog op de hoogte van de laatste ontwikkelingen!